1x BME - Les 1 Grammatica zinsontleding

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands

Welk object heeft ogen, maar kan niet zien?

Na vandaag

- Ken je 3 verschillende werkwoordsvormen

Programma

- Room Service

- Uitleg 

- Quiz

- Oefenen + nakijken

De wob mufte zijn frinse fruin

Vraag: wat mufte de wob?

werkwoordsvormen

Er zijn drie werkwoordsvormen:

1. persoonsvorm
2. voltooid deelwoord
3. infinitief

Persoonsvorm

• De zin veranderen van getal. = getalsproef!
  Het woord dat verandert is de persoonsvorm.

Hij mag geen bier drinken voor schooltijd.   PV=   

• De zin in een andere tijd te zetten.  = tijdproef! 
  Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

De jongen valt van zijn fiets.  PV= 

Infinitief (=hele werkwoord)

• Het hele werkwoord is een werkwoord, zoals het ook in het woordenboek staat. Het eindigt vaak op -en.  bijv. lopen, lachen, fietsen, joggen, kijken
• Het hele werkwoord wordt ook wel het infinitief genoemd.

Let op! De persoonsvorm gaat altijd vóór het hele werkwoord. Dus in de zin: Wij lopen naar huis.  Dan is 'lopen' de persoonsvorm en niet het hele werkwoord.

Voltooid deelwoord

- Het voltooid deelwoord geeft aan dat iets is afgelopen 

   (voltooid).

- In een zin met een voltooid deelwoord staat altijd een vorm 

   van hebben, worden of zijn.

- Het voltooid deelwoord begint vaak met ge-, be- of ver-.

- Je vindt het voltooid deelwoord vaak aan het eind van een zin.

bijv: Wij hebben toen hard gelachen. 

Benoem de werkwoordsvorm van 'zullen'.

Wanneer zullen zij weer eens gaan bowlen?

1. persoonsvorm
2. heel werkwoord
3. voltooid deelwoord

Benoem de werkwoordsvorm van 'heeft'.

Zij heeft hem overtuigd van haar sterke argumenten.

1. persoonsvorm
2. heel werkwoord
3. voltooid deelwoord

Benoem de werkwoordsvorm van 'bekendgemaakt'.

Over een week wordt de uitslag van de toets bekendgemaakt.

1. persoonsvorm
2. heel werkwoord
3. voltooid deelwoord

Benoem de werkwoordsvorm van 'afspreken'.


Wanneer zullen zij weer eens afspreken?

1. persoonsvorm
2. heel werkwoord
3. voltooid deelwoord

Aan de slag

Grammatica blok 1: opdracht 2 en 3

Als de timer afgelopen is, kijken we na!

Hoe meer ik droog, hoe natter ik word. Wat ben ik?

Werkwoordelijk gezegde

Doel:

• Je kent het WERKWOORDELIJK GEZEGDE;
• Je kunt het WERKWOORDELIJK GEZEGDE benoemen.
  

Werkwoordelijk gezegde

- De werkwoorden in de zin vertellen wat er gebeurt of wat iemand doet. 

- We noemen alle werkwoorden samen het werkwoordelijk gezegde (wwg). 

- Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit één of meer werkwoorden.

Werkwoorden (1)

- Werkwoorden zijn doe-woorden. Ze vertellen je wat iemand of iets doet of wat er gebeurt;

- Zonder werkwoord heb je geen goede zin. 

Werkwoorden (2)

- Een werkwoord heeft verschillende vormen. Het past zich aan, aan wie of wat het doet. Werkwoordsvormen:

enkelvoud 1 ik                      meervoud 1 wij

                       2 jij                                            2 jullie

                       3 hij/zij/het                           3 zij

Werkwoorden (3)

- Er zijn meerdere soorten werkwoorden:

- persoonsvorm (zie overzicht vorige pagina);

- hele werkwoord;

- voltooid deelwoord.

Onze kat had een muis gevangen.
Wat is het werkwoordelijk gezegde (wwg) in deze zin?

1. onze kat
2. had
3. een muis
4. had gevangen

Benoem het wwg in de volgende zin:
Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

1. wat
2. is
3. de persoonsvorm
4. in

'De jongste dochter heeft op vakantie een pizza gegeten.'
Het wwg in deze zin is:

1. de jongste dochter
2. heeft
3. heeft gegeten
4. op vakantie

De tamme grasparkiet vliegt door de kamer.

Het wwg is:

Benoem het wwg in de zin:
De tamme grasparkiet kan uren door de kamer vliegen.

Benoem het wwg in de zin:
De tamme grasparkiet wil het liefst vrij kunnen vliegen.

Benoem het wwg in de zin:
De tamme grasparkiet heeft een uur door de lucht gevlogen.

Oefenen

Opdracht 7 tot en met 10.

Als de timer is afgelopen: nakijken

Ik ben wat ik ben, maar als je weet wat ik ben, ben ik het niet meer.