Vitale functies 1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Verpleegtechnische handelingen

Wat zijn vitale functies?

Vitale functies

Organen met een belangrijke functie die direct van levensbelang zijn. 

Deze bestaan uit:

Ademhaling

Circulatie (bloedsomloop)

Bewustzijn.

Vitale functies

Ademhaling

Bloeddruk

Hartslag

Temperatuur

Bewustzijn

Vitale functies

bewustzijn

ademhaling

Circulatie

Temperatuur

luchtweg

Bewaken vitale functies

Observeren

Aan de zorgvrager kun je signalen opvangen van ongemak, pijn, klachten, braken, enz.…

Meten

Bloeddruk)

Pols

Temperatuur

Ademhaling

(Lichaamsgewicht i.c.m. lichaamslengte )

Verpleegkundige voert uit en interpreteert

Arts interpreteert en zet beleid uit

Observeren, meten en beoordelen

Observeren; waar kijk je naar?

Wat is een nadeel van observeren?

Meten; wanneer voer je een meting uit?

Beoordelen; metingen vergelijken met vorige metingen. Bij intake metingen uitvoeren als een "eigen normaalwaarde bepaling"

Hartslag (pols)

wat is een hartslag?

Hartslag

Een hartslag is het aantal keer per minuut dat het hart samenknijpt, oftewel bloed rondpompt door het lichaam.

Observeren

Frequentie

Regelmaat (ritme)

Gelijkmatigheid

Kracht (Spanning en volume)

Frequentie wordt beïnvloed door:

Leeftijd, geslacht, lichaamsbeweging

Frequentie

De frequentie is het aantal hartslagen per minuut. Observeer als de zorgvrager in rust is. Bij lichamelijke inspanningen geeft het namelijk een hogere frequentie. 

• Bij pasgeborenen 120 tot 140 slagen per minuut

• Bij volwassenen 60 tot 100 slagen per minuut

Ritme

Bij gezonde mensen is het ritme meestal regelmatig. Dat wil zeggen, de hartslagen volgen elkaar op met gelijkmatige tussenpozen (Regulair).

 Bij een onregelmatige hartslag volgen de hartslagen elkaar met ongelijkmatige tussenpozen op (Irregulair).

 Een onregelmatige hartslag kan wijzen op een stoornis in de werking van het hart (hartritmestoornis; boezemfibrilleren). 

Gelijkmatigheid

Er is sprake van gelijkmatigheid als de hartslagen even krachtig voelbaar zijn. Onder normale omstandigheden zijn de slagen gelijkmatig. Bij een hartafwijking kunnen de slagen onregelmatig zijn, niet elke slag is even voelbaar.

Kan sprake zijn van hartritmestoornis; boezemfibrilleren

Spanning en volume

Deze 2 begrippen hangen nauw met elkaar samen.

 

De spanning is afhankelijk van de elasticiteit van de slagaders. 

Bij een verminderde elasticiteit van de slagaders wordt de spanning groter. Het bloed bevindt zich dan als het ware in een kleinere ruimte en drukt harder tegen de wanden.

 Het volume is de hoeveelheid bloed bij elke hartslag in de slagaders wordt gepompt.

Normale hartslag

• Volwassenen 60-100 pm
• Regelmatig
• Goed voelbare hartslag aan de pols

Termen

Hartfrequentie= hartslag

Bradycardie= te langzame hartslag (onder de 60)

Tachycardie= Te snelle hartslag (boven de 100)

Hoe moet je de hartslag observeren?

Gedurende een minuut:

15 seconden  x 4

20 seconden x 3

30 seconden x 2

Als de hartslag zeer onregelmatig of zeer traag is, obersveer de hartslag dan gedurende de hele minuut.

Een verlaagde hartfrequentie (bradycardie) kan voorkomen bij:

• Hartaandoening

• Traag werkende schildklier

• Tijdens de slaap

• Hersenaandoeningen

• medicatie

Een verhoogde hartfrequentie (tachycardie) kan voorkomen bij:

• Emoties: stress/ spanning

• Koorts (bij een temperatuur stijging van 1 graden neemt de hartfrequentie met 8 tot 12 slagen toe)

• Bloedingen

• Lichamelijk activiteit

• snel werkende schildklier

bloedarmoede

• gebruik stimulerende stoffen (koffie)

Op welke plaatsen kan je een pols tellen?

plaatsen waar de hartslag word gemeten

• Slaapslagader (arteria temporalis)

• Halsslagader ( arteria carotis)

• Polsslagader ( arteria radialis)

• Liesslagader (arteria femoralis)

Hoe tel je de pols?

1. 1 minuut voelen
2. 15 seconden en dan x4
3. altijd met dubbelcheck van een collega
4. met je telefoon

Waarom is rapporteren zo belangrijk?

Als een patiënt een
hoge temperatuur heeft
zal de pols dan stijgen of dalen?

1. Stijgen
2. Dalen

Samenvatting

Hartfrequentie

Meerdere plekken waar je deze kan voelen/meten

Je let op: frequentie,ritme, gelijkmatigheid en of de pols goed gevuld aanvoelt.

Rapporteer dit allemaal zorgvuldig! Of bij zeer afwijkende waarden meld dit bij de arts. 

Tel de polsslag

fragment duurt ongeveer 30 sec

Tel je polsslag nog eens:

nadat je drie keer de trap op en af heb gerend!