Griekse geneeskunde klas 5

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De Griekse geneeskunde

wondergenezingen in Epidauros

Dag leerlingen van cluster 5.3 Grieks,

Welkom terug na de toetsweek. In de komende weken gaan we aan de slag met een nieuw katern (dat ik uitdeelde tijdens het maken van de toets): Griekse geneeskundige inscripties. 

We werken opnieuw met een interactief programma, ditmaal LessonUp ipv nearpod. Zorg dat je je katern elke les bij de hand hebt, een woordenboek en een schrift en pen. Typ je vertalingen niet alleen in op je computer, maar schrijf ze ook in je schrift. Je moet ze immers tussendoor en voor de dossiertoets leren.

Op de volgende dia staat een filmpje over de god Asklepios en zijn cultus in o.a. Epidauros. Bekijk dat nu zelf de komende 10 minuten (je kunt rechtsonder bij 1 van de ikoontjes de Engelse ondertiteling aanzetten; doe dat, dan is het makkelijker te volgen!) en probeer zoveel mogelijk dingen al te onthouden of schrijf hier en daar wat op...

Epigrafie

Epigrafie (Grieks: επιγραφή, epi = `op`, graphein = `schrijven`), ook epigrafiek, epigrafica of opschriftkunde genoemd, is de wetenschappelijke bestudering van inscripties die zijn aangebracht op steen of andere harde materialen, of zijn gegraveerd in metaal.

wie was mogelijk de moeder van Asklepios?

1. Hera
2. Coronis
3. Demeter
4. Kleo

Wat is een aesculaap?

1. een stok
2. een god
3. een aap
4. een priester

hoe heet het sterrenbeeld van Asklepios?

1. serpens
2. Asklepios
3. grote beer
4. stier

hoe stierf Asklepios volgens een legende?

1. van ouderdom
2. gebeten door een slang
3. door de bliksem van Zeus
4. door een ziekte

Op welke drie plekken in Griekenland bevond zich in de oudheid een Asklepiosheiligdom?

1. Kos, Athene en Epidauros
2. Olympia, Athene en Thebe
3. Athene, Epidauros en Olympia
4. Messene, Thebe en Kos

Wat is de naam van deze dingen?

1. armen
2. votiefgeschenken
3. Asklepiosdingen
4. benen

inscriptie a: de zwangere Kleo

Κλεω πενθ΄ ἐτη ἐκυησε.

aantekeningen: Κλεω = Kleo (meisjesnaam); πενθ΄= πεντε; κυεω = zwanger zijn
Vertaal de zin
vertaal deze zin.

αὑτα πεντ΄ ἐνιαυτους ἠδη κυουσα ποι τον θεον ἱκετις ἀφικετο και ἐνεκαθευδε ἐν τωι ἀβατωι.

aantekeningen: αὑτα=αὑτη; ἐνιαυτος=jaar; κυεω=zwanger zijn; ποι=προς; ἱκετις= als smekelinge; ἐνκαθευδω= slapen in; το ἀβατον =het abaton (het deel van de Aklepiostempel waar de zieken sliepen). Vertaal de zin.

Ὡς δε ταχιστα ἐξηλθε ἐξ αὐτου και ἐκ του ἱαρου ἐγενετο, κορον ἐτεκε,

ὡς ταχιστα =zodra; ἐξερχομαι=naar buiten gaan; το ἱαρον= de tempel; γιγνομαι= zijn; ὁ κορος= de jongen
Vertaal de zin.

κορον ἐτεκε, ὁς εὐθυς γενομενος αὐτος ἀπο τας κρανας ἐλουτο και ἁμα τᾀ ματρι περιηρπε.

Aantekeningen: εὑθυς γενομενος=meteen na zijn geboorte; ἀπο = bij; ἡ κρανη= bron; λουομαι=zich wassen; ἁμα=samen met; τᾀι ματρι= τᾑ μητρι; περιερπω= rondlopen Vertaal de zin

Τυχουσα δε τουτων ἐπι το ἀνθεμα ἐπεγραψατο.

τυγχανω=krijgen (+gen.); τουτων=τουτον; το ἀνθεμα=het wijgeschenk; ἐπιγραφεομαι=op laten schrijven


Wat is volgens jou de vertaling van deze zin?

1. Terwijl ze dit kreeg, liet ze op het wijgeschenk schrijven:
2. Nadat deze een wijgeschenk gekregen had, liet hij schrijven:
3. Terwijl ze hen kreeg, liet ze op het wijgeschenk schrijven:
4. Nadat ze hem gekregen had, liet ze op het wijgeschenk schrijven:

"οὐ μεγεθος πινακος θαυμαστεον (ἐστιν), ἀλλα το θειον (θαυμαστεον ἐστιν),

το μεγεθος=grootte; πιναξ, πινακος=wijtablet; θαυμαστεος = verbazingwekkend; το θειον = de goddelijke ingreep
Vertaal de zin

πενθ΄ ἐτη ὡς ἐκυησε ἐν γαστρι Κλεω βαρος, ἐστε ἐγκατεκοιμαθη και μιν ἐθηκε ὑγιη".

πενθ΄ πεντε; το ἐτος=het jaar; πενθ᾿ἐτη ὡς lees ὡς πενθ΄ ἐτη; ἡ γαστηρ=de buik; Κλεω hier: genitivus; το βαρος= de last; ἐστε=totdat; εγκατακοιμαομαι =in de tempel slapen; μιν= αὐτον; ἐθηκε=hij bracht ter wereld; ὑγιης=gezond
Vertaal de zin

Huiswerkoverhoring dinsdag 2 februari: blz 2 en 3 basisgrammatica

Α.Noteer naamval en getal:
1. δουλον
2. μαχαις
3. δαιμονι
4. πολεως
5. ἰχθυσι
6. βασιλεα
7. δουλου

B. Noteer 3 gebruiksmogelijkheden van de:
1. genitivus
2. accusativus

Inscriptie b: een kind dat niet kon praten

παις ἀφωνος. Οὑτος ἀφικετο εἰς το ἱαρον ὑπερ φωνας.

ὰφωνος=stom (zonder stem); το ἱαρον=de tempel; ὑπερ=vanwege; φωνας= φωνης

Vertaal de zin

de uitslag van het HO van dinsdag 2 februari

De uitslag van het HO van dinsdag 2 februari:

Chris: 6.5

Cornel: 7

Evy: 6.5

Florian: 9

Gijsbert: 9

Jesse: 9

Indy: 8

Klaas: ?

Lu Yi: 8

Teun: 8

Lune: 9

Willem: 8

Ries: 6

Huiswerkoverhoring woensdag 3 februari: basisgrammatica blz 4

Noteer de vertaling inclusief de naamval (bijv. μοι = aan/voor mij)

1. ἐμου
2. αὐτον
3. ἡμιν
4. σε
5. ὑμας
6. αὐτοις
7. αὐτο
8. ἡμων

Ὡς δε προεθυσατο και ἐποησε τα νομιζομενα, μετα τουτο ὁ παις ὁ τᾠ θεᾠ πυρφορων ἐκελετο,

ὡς=toen; προθυμεομαι=van te voren offeren; ἐποησε=ἐποιησε; τα νομιζομενα=het gebruikelijke ritueel; μετα τουτο=daarna; ὁ παις ὁ τᾠ θεᾠ πυρφορων=de slaaf die voor het offervuur zorgt; ἐκελετο= ἐκελευετο

Vertaal de zin

ποι τον πατερα τον του παιδος ποτιβλεψας,

ποι=προς=naar; ποτιβλεψας= προσβλεψας; προσβλεπω=kijken naar

Wat is volgens jou de vertaling van deze zin?

1. nadat de vader naar het kind had gekeken
2. terwijl hij naar het kind en de vader keek
3. nadat hij naar de vader van het kind had gekeken
4. terwijl de vader van het kind keek naar hem

Toen hij vantevoren geofferd had en het gebruikelijke ritueel had uitgevoerd, beval de slaaf die voor het offervuur zorgt daarna, nadat hij naar de vader van het kind had gekeken, om te....

ὑποδεκεσθαι ἐντος ἐνιαυτου, τυχοντα ἐφ΄ ἁ παρεστι, ἀποθυσειν τα ἰατρα.

ὑποδεκομαι=beloven om (+inf.); ἐντος= binnen (+gen.); ὁ ἐνιαυτος=het jaar; τυχοντα ἐφ΄ ἁ παρεστι = nadat hij had gekregen waarvoor hij kwam; ἀποθυω=offeren; το ἰατρον=dankoffer

Vertaal de zin.

ὁ δε παις ἐξαπινας "ὑποδεκομαι", ἐφα.

ἐξαπινας=opeens; ὑποδεκομαι; ἐφα=ἐφη

Let op de aanhalingstekens in deze zin! Vertaal de zin.

ὁ δε πατηρ ἐκπλαγεις παλιν ἐκελετο αὐτον εἰπειν.

ἐκπλαγεις=part.aor.nom.ev.m van ἐκπληττομαι=hevig schrikken; παλιν=nog een keer; ἐκελετο= ἐκελευετο
Vertaal de zin.

Ὁ δ΄ ἐλεγε παλιν και ἐκ τουτου ὑγιης ἐγενετο.

παλιν= nog een keer; ἐκ τουτου=sindsdien; ὑγιης=gezond; γιγνομαι

Vertaal de zin.

de uitslag van het HO van dinsdag 2 februari

De uitslag van het HO van woensdag 3 februari:

Chris: 2,5

Cornel:6.2

Evy: 6.2

Florian: 10

Gijsbert: 10

Jesse: 10

Indy: 10

Klaas: 2,5

Lu Yi: 8,7

Teun: 10

Lune: x

Willem: 10

Ries: 6

1. ἐμου = van mij

2. αὐτον = hem

3. ἡμιν = aan/voor/door ons

4. σε = jou/je

5. ὑμας = jullie

6. αὐτοις = aan/voor/door hun

7. αὐτο = het

8. ἡμων   = van ons

Huiswerkoverhoring dinsdag 9 februari: basisgrammatica blz 5/6
A. Noteer naamval, getal, geslacht:
1. ταυτην
2. οὑτοι
3. τησδε
4. τοισδε
5. τουτων

B. Vertaal: ὁ ἱππος =paard; βλεπω=zien; ὁ δεσποτης= meester
1. τινα ἱππον βλεπομεν.
2. τίνος ἱππου τον δεσποτην βλεπομεν;

Inscriptie c: de kreupele Nikanor

Νικανωρ χωλος. τουτου καθημενου παις τις ὑπαρ τον σκιπωνα ἁρπαξας ἐφευγε.
Ὁ δε ἀστας ἐδιωκε και ἐκ τουτου ὑγιης ἐγενετο.

Νικανωρ= Nikanor( een jongensnaam); το ὑπαρ=op klaarlichte dag; ὁ σκιπων, σκιπωνος= de stok; ἀστας= ἀναστας; ἀνιστημι=opstaan; ἐκ τουτου=sinds

Vertaal deze inscriptie.

SO woensdag 10 februari: basisgrammatica blz 2 t/m 6. woordenboek en basisgrammatica verboden...

Nummer de opgaven! (A1 etc). Let op: de opgaven lopen tot en met E

A. Noteer naamval en getal van de volgende zelfst.nw:
1. δαιμονα 4. ἰχθυι
2. γυναικας 5. δουλους
3. βασιλεως 6. μαχαις

B. Noteer drie gebruiksmogelijkheden van de accusativus

C. Vertaal de pers.vnw (met naamval erbij: bijv. μοι=aan/voor/door mij)
1. αὐτοις 4. ὑμεις
2. ἐγω 5. σου
3. αὑτην 6. αὐτων

D. Noteer naamval, getal, geslacht van de volgende aanw.vnw:
1. ταυταις 4. τουτον
2. οὑτος 5. τουσδε
3. τασδε 6. τουτο

E. Vertaal: ὁ ἱππος =paard; βλεπω=zien; ὁ δεσποτης= meester
1. τίνας ἱππους βλεπουυσι;
2. τινος ἱππου τον δεσποτην βλεπομεν.

Bestudeer nu de vertalingen van inscripties a, b en c. Gebruik daarvoor je schrift met vertalingen. Je krijgt daarvoor 7 minuten de tijd. Hierna volgt een quiz met vragen over deze inscripties.... Succes alvast!

Bij inscriptie a:
Hoe lang was Kleo zwanger?

1. 9 maanden
2. 2 jaar
3. 5 jaar
4. niet

Bij inscriptie a:
Wat baarde Kleo?

1. een jongen
2. een meisje
3. niets

Bij inscriptie a:
Wat is geen participium aoristusvorm?

1. κυουσα
2. γενομενος
3. τυχουσα

Bij inscriptie a:
Wat kan de zoon al meteen na de geboorte?

1. eten en rondlopen
2. praten en zichzelf wassen
3. eten en fietsen
4. zichzelf wassen en rondlopen

Bij inscriptie a:
Wie is het onderwerp van ἐγκατεκοιμαθη in regel 5?

1. Kleo
2. het jongetje
3. Asklepios
4. de priester

Bij inscriptie a:
Wat is de naamval van βαρος in regel 5?

1. nom.ev
2. acc.ev
3. nom.mv
4. gen.ev

Bij inscriptie b:
Wat is de naamval van φωνας in regel 1?

1. acc.mv
2. gen.ev
3. nom.ev
4. acc.ev

Bij inscriptie b:
Wat is geen imperfectumvorm?

1. ἐκελετο
2. ἀφικετο
3. ἐφα
4. ἐλεγε

Bij inscriptie b:
Wat wordt concreet bedoeld met ταν νομιζομεναin regel 2?

1. zich wassen en offeren
2. vasten en zich wassen en offeren
3. zich wassen en offeren
4. vasten en zich wassen en slapen in de tempel

Bij inscriptie b:
hoeveel personen spelen in deze inscriptie een rol?

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Bij inscriptie b:
Wat 'kost' het vader en zoon als het lukt om zoon te laten praten?

1. geld
2. een offer aan de slaaf
3. niets
4. offers aan Asklepios

Bij inscriptie b:
Wat is de normale Griekse vorm voor het woord ποι in regel 2?

1. πω
2. οἱ
3. προς
4. τοις

Bij inscriptie c
Welk woord ontbreekt in de 1e zin?

1. ἐβλεπε
2. εἰσι
3. ἐστι
4. niets

Bij inscriptie c:
Wat zorgt ervoor dat Nikanor weer kan lopen?

1. een jongen jat zijn stok
2. hij slaapt in de tempel
3. hij offert aan Asklepios
4. hij gaat zitten