Herhaling H10 Schakelingen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Herhaling H10 Schakelingen

Leerdoelen H10 schakelingen

• Je leert uit welke onderdelen een automatische schakeling bestaat.

• Je leert hoe een automatische schakeling werkt.

• Je leert welke soorten weerstanden er zijn.

• Je leert hoe je de stroomsterkte in een schakeling kunt veranderen.

• Je leert welke elektronische onderdelen in een automatische schakeling zitten en wat hun functie is.

• Je leert hoe je magneten gebruikt in automatische schakelingen.

• Je leert hoe je met een elektrische stroom een magneet maakt.

Schakelingen

Lampje

Voeding

Stroomsterktemeter (serie)

Spanningsmeter (parallel)

Sensor

Een sensor neemt de omgeving waar. 

Bewegingssensor

Infraroodsensor

Geluidssensor

Lichtsensor

Temperatuursensor

Druksensor

Druksensor

Een druksensor voelt een verschil in gewicht. Denk maar een een bel die afgaat als je een winkel binnenloopt. 

Zo'n sensor kan een adaptor nodig hebben. Die veranderd de spanning van het stopcontact (input) naar de spanning die de sensor nodig heeft (output). 

Dat doet de adaptor doordat hij 2 spoelen met een verschillend aantal windingen heeft. 

Actuator

Een actuator voert de gewenste actie uit. 

Dit kan bijvoorbeeld een sirene, bel, motor of lamp zijn. 

Weerstand

Hoe groter de weerstand, hoe kleiner de stroomsterkte. 

De weerstand van een apparaat bereken je met de formule:

Weerstand = spanning : stroomsterkte

De eenheid van weerstand is ohm. 

Dus hoe kleiner de weerstand, hoe groter de stroomsterkte. 

Oefenopgave

In een schakeling geeft een spanningsmeter een spanning van 220 volt aan. De stroommeter geeft een stroomsterkte aan van 0,4 A. 

Gegeven: I= ____A , U= ___ V

Gevraagd: R in  Ω 

Formule: 

Berekening en antwoord: 

220/0.4=550ohm

Regelbare weerstand

Als je een dimmer op de lamp hebt staan kun je de weerstand regelen. Je kunt dan de stroom tegenwerken. Als je de weerstand groter maakt, wordt het licht minder fel. 

Dit doe je met een regelbare weerstand. 

LDR

De LDR is een weerstand die gevoelig is voor licht.

Het is dus een lichtsensor.

Als de hoeveelheid licht veranderd, veranderd ook de weerstand. Bijvoorbeeld 's avonds. 

NTC

De NTC is een weerstand die gevoelig is voor warmte, het is dus een temperatuursensor.

De NTC heeft een hoge weerstand als het koud is en een lage weerstand bij warmte.

 Weerstandjes

Schuifweerstand

Je hebt schuifweerstanden in rechte vormen:

mengpanelen.

En in ronde vormen, volumeknoppen en dimmers.

Halfgeleiders

Voorbeelden van halfgeleiders zijn diodes en leds. Een diode laat de stroom maar in één richting door. Een led is een diode die licht geeft als de stroom er in de juiste richting doorheen gaat.

Een LED heeft altijd een kort en een lang steeltje. Het korte steeltje is de -pool en de lange de +pool. 

Branden deze LEDs?

Ja, de leds zijn in de stroomrichting aangesloten. Let op de + en - van de batterij. 

Transistor

Een transistor is net als de diode en de led een halfgeleider. 

Een transistor kun je gebruiken als automatische schakelaar, net als een relais.

 Een transistor heeft verschillende voordelen:

• Een transistor is kleiner dan een relais.

• Een transistor is goedkoper dan een relais.

• Een transistor verbruikt minder elektrische energie dan een relais.

Werking transistor

Een transistor heeft drie aansluitpunten:

• de collector (C)

• de basis (B)

• de emitter (E)

Door een transistor kunnen twee stromen lopen:

• van de basis naar de emitter,

• van de collector naar de emitter.

De transistor staat in de UIT-stand als de stroom door de basis nul is. Er kan dan ook geen stroom lopen van de collector naar de emitter .

De transistor staat in de AAN-stand als er een kleine stroom door de basis loopt. Er kan dan stroom lopen van de collector naar de emitter. Zo kun je een apparaat aanzetten dat je op de collector hebt aangesloten.

REED CONTACT

Magnetic sensor

Klopt dit -> plaatje dan?

Een naald van een kompas wordt altijd aangetrokken door de noordpool. 

Electromagneet

• Om een opgerold metalen draadje (spoel) waar stroom doorheen gaat, ontstaat een magnetisch veld. 
• In een spoel versterken alle zwakke magnetische velden elkaar, waardoor je één sterk magnetische veld krijgt. 
• Een spoel heeft daarom ook magnetische eigenschappen. 
• Zet je stroom op een spoel, dan ontstaat er een elektromagneet. Je hebt dan een magneet met een noordpool en zuidpool

Voordelen elektromagneet

1. Je kunt hem aan en uit kunt zetten. Als je het stroom uitschakelt, dan verdwijnt het magnetisch veld
2.  Je kunt de sterkte en richting van de elektromagneet bepalen. Door meer windingen of een grotere stroomsterkte te gebruiken, wordt de elektromagneet sterker. 
3. Voeg een ijzeren kern in de spoel. De ijzeren kern wordt ook magnetisch, waardoor het magnetisch veld versterkt.

Maar zonder kern werkt hij ook!

1. Draai de de stroomrichting om, dan wisselen de polen ook om.

Woordenlijst

Kijk eerst of je alle opdrachten van H10 af hebt. Teken af. 

Je krijgt daarna een woordenlijst, werk deze uit. 

Geef een omschrijving bij elk woord en voeg waar mogelijk een symbool toe. 

Ik voel mij voorbereid voor de toets.

😒🙁😐🙂😃