Nederlands - Grammatica - Uitleg

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Toets,

Grammatica is een moeilijk subject, dus hier een uitleg!

Uitleg: Taalkundig ontleden (1).

• Zelfstandig naamwoord 
• Lidwoord
• Bijvoeglijk naamwoord
• Bijwoord
• Voorzetsel
• Voornaamwoorden  

Zelfstandige naamwoorden.

Zelfstandige naamwoorden zijn woorden waar een lidwoord voor kan staan, noem nu zelf een paar zelfstandige naamwoorden.

Voorbeelden:

Het huis.

De meervoudigepersoonlijkheidsstoornis.

Lidwoorden.

Er zijn drie verschillende lidwoorden, en die drie zijn verdeelt tussen twee soorten lidwoorden: bepaalde lidwoorden; de/het en onbepaalde lidwoorden; een.

Bijvoeglijk naamwoord.

Een Bijvoeglijk naamwoord heeft als taak om iets te zeggen over het zelfstandig naamwoord. Niet alle bijvoeglijk naamwoorden eindigen met een -e, denk aan bijvoeglijk van bijvoeglijk naamwoord.

Bijwoord.

Een bijwoord geeft extra informatie over een werkwoord of een bijvoeglijk naamwoord. Er zijn verschillende soorten bijwoorden:

• Bijwoorden van graad; heel, zeer, enz.
• Bijwoorden van plaats/richting; waarheen, hier, enz.
• Bijwoorden van tijd; nu, toen, enz.
• Bijwoorden van frequentie; wel, soms, enz.
• Bijwoorden van wijze; snel, fraai, enz.
  
• vragende bijwoorden; waarom, wat, enz.

Voorzetsels.

Voorzetsels zijn ook wel kast woorden genoemd omdat als je wil weten of dat woord nou wel of geen voorzetsel is en het woord is 'op' dan doe je op 'de kast' als dat een kloppende zin is is het een voorzetsel. (De kast regel werkt niet altijd, bijvoorbeeld 'tijdens' is officieel een voorzetsel, maar tijdens de kast klinkt niet zo, dan kan je 'het feest' gebruiken; tijdens het feest.

Voornaamwoorden.

Voornaamwoorden zijn woorden die verwijzen naar personen, dingen, dieren, enz.

Er zijn in totaal acht voornaamwoorden, maar wij hoeven er maar vier te leren:

• Persoonlijk voornaamwoord; hij, het, wij, enz
• Bezittelijk voornaamwoord; haar, zijne, m'n, enz.
• Aanwijzend voornaamwoord; die, dat, deze, enz.
• Betrekkelijk voornaamwoord; wie, die, dat, enz.
• Betrekkelijk voornaamwoord zin: De jongen die van de brug afsprong.

Taalkundig ontleden (2).

Werkwoordsvormen:

• Werkwoordsvormen geven de tijd in de zin aan.
• Werkwoordsvormen zetten de zin in bedrijvende of lijdende vorm
• Werkwoordsvormen geven de wijs aan: aantonende, aanvoegende en gebiedende wijs.

Tijd in een zin + (stappenplan)

1. Persoonsvorm                              (t.t/v.t)
2. Hebben / zijn  + v.d                     (v./o.) 
3. Vorm van 'zullen'                              (toek./-)

• De volgorde is: 2, 1, 3, bijvoorbeeld onvoltooide tegenwoordig toekomstige tijd (ottt), (ik zal werken).

Lijdende of bedrijvende zin?

Als de zin een lijdende vorm heeft kan je dat zien aan:

• Een vorm van het hulpwerkwoord 'worden'.
• Een zindeel dat begint met 'door' en dat aangeeft wie de handeling verricht.

Als de zin een bedrijvende vorm heeft dan is die zin een 'normale' zin.

• voorbeeld van lijdende zin: Zijn toetsen worden door de docent .
• voorbeeld van bedrijvende zin: De docent kijkt zijn toetsen na.
• Dus zo moet je van lijdende vorm naar een bedrijvende vorm.

De wijzen in de zin.

Er zijn drie wijzen in een zin:

• Aantonende wijs; Vaststelling van feiten.
• Gebiedende wijs; Bevel
• Aanvoegende wijs; Wens.
• 'Lang leve de koning.' Is in de .......
• Aanvoegende wijs.

Taalkundig ontleden (3)

Soorten werkwoorden:

Er zijn drie verschillende soorten werkwoorden:

• Zelfstandige werkwoorden; één werkwoord, staat vaak achteraan, belangrijkste werkwoord.
• Hulpwerkwoord; Kan niet zelfstandig in de zin staan, helpt de zin in een bepaalde tijd te zetten.
• Koppelwerkwoorden; Kan niet zelfstandig in de zin staan, zijn, worden, blijven. (blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen.)

Soorten werkwoorden.

• Ik had dat al gedaan.
• Had = hulpwerkwoord
• gedaan = zelfstandig werkwoord.

Redekundig ontleden. (1)

In redekundig ontleden ga je het hebben over:

• Persoonsvorm; Een persoonsvorm is een werkwoordvorm die aangeeft wat het onderwerp 'doet'.
• Onderwerp;  Het onderwerp is het ding/persoon die iets doet.
• Werkwoordelijk gezegde; Het werkwoordelijk gezegde is alle werkwoorden van de zin + te + (aan het)

Redekundig ontleden

Kleur de volgende zin:

• We gaan zo eten eten.
• We gaan zo eten eten.
• ww.g = gaan eten

Redekundig ontleden (2)

Lijdend voorwerp; wie/wat + ow + ww. g.

Meewerkend voorwerp; voor wie/ van wie + ww. g + ow + l.v.

Voorzetselvoorwerp; een zinsdeel wat begint met een vaste voorzetsel.

Bijwoordelijke bepaling; dit is een bijwoord die niet zijn eigen zindeel heeft.

Redekundig ontleden (2)

Ze gingen gisteren een taart bakken voor oma, oma zat te wachten op haar man.

• pv =  gingen
• ow = ze
• ww. g = gingen bakken, zat te wachten
• l.v = een taart
• mw. v = voor oma
• vv = op haar man'
• bwb = gisteren