H4 Formuleren les incongruentie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

FORMULEREN

3. incongruentie

VANDAAG

herhalen par. 1 (dubbelop) en 2 (verwijzen)

uitleg theorie par. 3 (incongruentie)

nakijken par 2

 opdrachten maken par 3

Herhaling: dubbelop

onjuiste herhaling/dubbele ontkenning

tautologie/pleonasme

contaminatie

Herhaling: verwijswoorden

Hoe moet je verwijzen?

mannelijke woorden --> de/die/deze/zijn/hem

vrouwelijke woorden--> de/die/deze/haar

onzijdige woorden--> het/dit/dat/het of zijn

Formuleren

A. onjuist verwijzen

B. onduidelijk verwijzen

A. Verwijsfout: 4 moeilijkheden

1. Woordgeslacht (m/v/o/mv-de/het/zijn/haar)
2. Hen / hun
3. Betrekkelijk voornaamwoord (die/dat/wat/wie/welke)
4. Verschil zaken / personen (die/wie)

Mannelijke de-woorden 

• hij / hem / deze / die / zijn
• Veel de-woorden zijn mannelijk, tenzij ze achtervoegsels hebben van vrouwelijke de-woorden

Vrouwelijke de-woorden

• ze / zij / deze / die / haar
• Woorden die eindigen op:
  -heid / -nis / -schap
  -de / -te / -ing / -st
  -ij / -ie
  -iek / -ica
  -theek / -teit
  -tuur / -suur
  -ade / -ide / -ode / -ude
  -ine / -se / -gage
  -sis / -tis / -xis

2 Hen / hun

• Hun kan nóóít onderwerp zijn!
  * Hun hebben dat gedaan -> Zij hebben dat gedaan
• Hun: bezittelijk voornaamwoord -> Hun oma woont in Weert
• Hun: meewerkend voorwerp (zonder voorzetsel) -> Ik geef hun een kopje koffie

2 Hen / hun

• Hen: na een voorzetsel ->
   Ik geef een kopje koffie aan hen
• Hen: lijdend voorwerp ->
   Die jongen heeft hen voorgelogen

3 Betrekkelijk voornaamwoord

• Die / dat / wat
  
• De-woorden: die -> De koffie die ik dronk, was erg sterk
• Het-woorden: dat -> Het meisje dat daar loopt, is mijn zus.
• Wat:
  - Hele zin -> De vorige aflevering heb ik gemist, wat jammer is
  - Overtreffende trap -> Het engste wat we zagen, was  It
  - Onbepaald voornaamwoord -> Alles wat  ze zegt, is waar

Vergelijk

a) De laatste keizer woonde in een groot paleis, dat we niet mooi vonden.

b) De laatste keizer woonde in een groot paleis, wat we niet mooi vonden.

Vergelijk

a) Dit apparaat is het enige dat nog functioneert.

b) Dit apparaat is het enige wat nog functioneert.

Vergelijk

a) Dat vliegtuig is het mooiste dat ik hier heb aangetroffen.

b) Dat vliegtuig is het mooiste wat ik hier heb aangetroffen.

4 Verschil zaken/personen

Om naar personen te verwijzen, gebruik je:

aan wie, met wie, voor wie etc.

Om naar zaken te verwijzen, gebruik je:

waaraan, waarvoor, waarmee etc.

B. Onduidelijk verwijzen

Als een verwijswoord verwijst naar iets wat helemaal niet in de tekst staat, is dat incorrect.

Vb. 3: Natuurlijk is de dierenbescherming in haar nopjes met de nieuwe regels voor de veehouderij, omdat ze dan meer ruimte hebben.

Als een verwijswoord naar meerdere antecedenten kan verwijzen, is dat incorrect.

Vb. 4: De agenten arresteerden de drugscriminelen en ze maakten een hoop stennis op straat.

par 3: incongruentie

ow + pv moet gelijk zijn in aantal

ev + ev of mv + mv

de politie (ev) is (ev) ...

de media (mv) zijn (mv) ...

nakijken

kijk je eigen antwoorden na.

Steek je hand op als je een vraag hebt.

nakijken: huiswerk

maak van opdracht 4 t/m 7 steeds zin 1 t/m 4

Opdracht 4

1 het

2 ze

3 hem

4 het

Opdracht 5

1 haar

2 zijn, het

3 zijn, zijn, haar

4 haar

Opdracht 6

1 hun, ze

2 hen, zij

3 hen

4 zij, hen

Opdracht 7

1 dit

2 wat

3 dat

4 wie

zelfstandig werken

maak 1 t/m 4 van 8 en 9

maak daarna 11 en 12

je mag oortjes in

Opdracht 8

1 van wie

2 waarmee

3 waarop

4 waarop

Opdracht 8

1 van wie

2 waarmee

3 waarop

4 waarop

opdracht 9

1 Het mooiste Nederlandse boek dat Carola ooit gelezen heeft, is De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans.

Opdracht 8

1 van wie

2 waarmee

3 waarop

4 waarop

2 De directeuren hoeven de leden van de ondernemingsraad niet meer voor overleg uit te nodigen, want ze (wie?) zijn toch niet bereid om compromissen te sluiten.

… want de directeuren zijn … / … want de directie is …

Of: … want de leden zijn … / … want de raad is …

3 Het waterschap heeft besloten zijn tarieven voor de afvoer van hemelwater te verhogen.

4 Bij deze zwervers heeft de drank duidelijk zijn tol geëist, want je kunt geen verstandig woord meer met hen wisselen.

dat/als-constructie

• Deze constructie is niet mooi. 
• Verander daarom de zinsvolgorde.
• Verplaats de bijzin.