Toetsen en formatief handelen-PDG13 compacte route

• Onderwijskunde
• HBO
• Studiejaar 1

PDG13_compacte route

Toetsen en formatief handelen

Programma

• Terugblik vorige bijeenkomst
• Opdracht Toetsen
• Lesdoelen formuleren met jullie
• Onderbouwing met literatuur van belang!

Wat is je bijgebleven
van de vorige les?

Wanneer ben je tevreden aan het eind van deze ochtend?

Wat is jouw leervraag
mbt formatief handelen?

Formatief handelen

1. Doel: na de les kun je uitleggen wat het verschil is tussen de impact van onderwijs op het leerproces van de student en de vraag of de docent alle leerstof heeft onderwezen.
2. Doel: na de les kun je tenminste 5 verschillende manieren noemen van formatief evalueren en benoemen met welk doel je je dit zou inzetten.
3. Doel: Je ontwerpt tijdens de les een exit ticket voor de les van morgen.

Wanneer ben jij als
docent tevreden na je les?

Wat is leren?

Lees de casus Een leerzame les waar hoofdstuk 1 van Handboek voor leraren als introductie mee begint. 

Beperk je alleen tot het lezen van deze casus. Schrijf vervolgens in één alinea wat volgens jou de definitie van het begrip leren is.

Definitie Formatief handelen

Onder formatief handelen worden alle activiteiten verstaan die studenten en docenten uitvoeren om de leeractiviteiten van studenten in kaart te brengen, te interpreteren en te gebruiken om betere beslissingen te maken over vervolgstappen (Black & William, 2009). 

Check definitie van leren bladzijde 36 van handboek voor leraren.

Vijf principes FH

1. Geen manier van toetsen | wel manier van lesgeven
   
2. Niet cijferloos werken | wel ‘constructive alignment’
   
3. Niet tijdrovend administreren | wel tijdwinnend handelen in de praktijk
   
4. Geen transmissiefeedback | wel transformatieve feedback
   
5. Niet een bomvol en onsamenhangend curriculum, maar een overzichtelijk en samenhangend curriculum

Belangrijke begrippen!

Belangrijk hierbij zijn heldere leerdoelen en succescriteria, het leren zichtbaar maken en effectieve feedback. 

Meer werkvormen, onderzoeken, tools en andere informatie over formatief handelen kun je vinden 

op de themapagina formatief handelen.

Maak leren zichtbaar!

Studenten maken het leren zichtbaar, zodat je als docent (en student zelf) kunt checken op begrip: is de leerstof goed begrepen? Op basis van deze check kies je als docent de vervolgactie: is het wenselijk dan wel nodig om iets nog een keer uit te leggen of kun je door naar het volgende onderdeel? 

En is het wenselijk om nu feedback te geven of juist om studenten zelf nog wat stappen te laten zetten, zodat de feedback écht nodig is?

Het checken op begrip vormt de kern van formatief handelen: de data op basis waarvan je beslist wat de vervolgstap is – iets wat je als docent waarschijnlijk doorlopend onbewust doet en door er bewust mee bezig te zijn mogelijk nog beter kan doen.

Wat gebruiken jullie wel eens in je les?

Rad van antwoord

ABCD

Wisbordjes

denkendelen uitwisselen

doorvragen

Startticket

Exitticket

Vierhoeken

Vraag:

Waar moet een valide, betrouwbare en bruikbare toets in ieder geval aan voldoen?

Check:

https://www.slo.nl/handreikingen/vmbo/handreiking-se-gesch-vmbo/toetsen-schoolexamen/eisen-goede-toets/#:~:text=1.,gemaakt%20tussen%20inhoudsvaliditeit%20en%20begripsvaliditeit.

Feedback

Er wordt veel geschreven en gesproken over het belang van goede feedback bij het leerproces. 

Het wordt ook wel de motor van het leren genoemd. 

Hoe krachtig is dit in jouw lessen? (En die van je collega’s?) Maak de vragenlijst die je kunt gebruiken om daarop te reflecteren en met elkaar het gesprek aan te gaan.

Kijk eens naar een persoonlijke leerervaring

Bedenk een situatie waarin jij kunt laten zien dat je iets hebt geleerd. Dat mag een situatie zijn van vroeger of nu. Neem in je beschrijving de volgende vier punten mee (zie paragraaf 1.2.1 uit Handboek voor leraren):

• Leren door directe ervaring
• Leren door sociale interactie
• Leren door nadenken ofwel reflectie
• Leren door het verwerken van theorie

Model formatief handelen

Het fundament van het model bestaat uit vijf stappen die bij iedere effectieve uitvoering van formatief handelen terugkomen, of het nu de leraar is of de student die stappen uitvoert, of dat die stappen gezamenlijk gezet worden.  

poster

Onderzoek je eigen context
waar denk je aan bij
examinering/onderwijs/bpv/verantwoordelijkheid
onderwijs

Naslagwerk

literatuur/video/podcast

Keynote formatief handelen

Valentina Devid - Keynote Formatief Handelen

Podcast & Tjipcast

Hoe maak je werk van formatief handelen?

Stel de juiste vraag

blog

https://toetsrevolutie.nl/?p=3922

Behandelen of beheersen

blog

https://toetsrevolutie.nl/?p=995

Cyclus van 2 stappen

https://didactiefonline.nl/blog/rene-kneyber/een-nieuw-model-voor-formatief-handelen

Werkvormen formatief handelen

https://formatiefevalueren.kdg.be/overzicht/

https://formatiefevalueren.kdg.be/overzicht/

Werkvormen formatief handelen (VO)

https://www.han.nl/artikelen/2021/03/toolkit-formatief-evalueren/

https://exitticket.nl/ticket/y3nv5aeu

Doel van toetsen

Toetsen helpen met leren, helpen om conclusie te trekken en helpen jou als docent om je onderwijs te evalueren (Schilt-Mol, 2021). Het is didactiek die je inzet om het onderwijsleerproces te ondersteunen en sturen. Zoomen we in op het tweede aspect, het trekken van conclusies, ten aanzien waarvan doen we dit dan?

Vier doelen die je kunt onderscheiden (Schiro, 2011):

1. Om te kijken in hoeverre of studenten iets kunnen ten opzichte van een standaard
   
2. Om objectief vast te stellen in hoeverre een leerdoel (leeruitkomst) is behaald
   
3. Om de ontwikkeling en behoefte in kaart te brengen
   
4. Om studenten te stimuleren om het maximale uit zichzelf te halen

Wat heeft de taxonomie van Bloom met toetsen te maken?
(Zie paragraaf 5.3.3 van Hand-boek voor leraren.)

https://synoniemen.net/index.php?zoekterm=proef

Welke synoniemen ken je
voor het begrip 'toets'?
En welke term vind jij
het beste passen
bij de bedoeling?

Waar heb jij nog in te leren als het gaat om toetsen maken en beoordelen?

Validiteit

Betrouwbaar-heid

Cesuur

Toetsmatrijs

Summatief toetsen

Hulpkaart

Constructievoorschriften  voor gesloten en open vragen

Toetsbeleid van de school

Whitepaper

• Waarom toetsen wij? Wat is hierbij de relatie met onze visie op leren en met het bredere  beleid, zoals de identiteit en missie van de school?
• Wat toetsen wij? Welke kennis en vaardigheden worden er getoetst?
  
• Hoe toetsen wij? Wat betekent onze visie op toetsing voor de praktische uitwerking (zoals toetsvormen, aantal toetsen, keuzevrijheid voor leerlingen)?
• Hoe werken we binnen onze school aan de borging en verbetering van de kwaliteit rondom toetsing?

Lesopdracht - hoofdstuk 5

Maak een toets met 5  vragen over hoofdstuk 5

1. Leg uit of dit een summatieve of formatieve toets is en waarom.
2. Formuleer de doelen die je voorafgaand aan de (virtuele) les over toetsen hebt gemaakt en leg uit wat validiteit en  betrouwbaarheid daarmee te maken heeft.
3. Waar zien we de taxonomie terug in de toets? Welke hebben jullie gebruikt?
4. Maak gebruik van tenminste drie verschillende soorten vragen.
5. Deel de cesuurbepaling met de klas.