oefeningen

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Zou deze vergrijzing voornamelijk een probleem zijn voor de betaalbaarheid van pensioenen (kapitaaldekkingsstelsel) of voor de AOW (omslagstelsel)?

1. Pensioenen (kapitaaldekkingsstelsel)
2. AOW (omslagstelsel)

Waardevast betekent de pensioenen stijgen met hetzelfde percentage als de inflatie.

1. True
2. False
3. Wat?
4. wellicht moet ik gebruik maken van het extra uitleg filmpje.

De lonen stijgen met 1,5%, de inflatie is 1,4% en de AOW stijgt met 1,45%.
De AOW is:

1. waardevast EN welvaartsvast
2. waardevast MAAR NIET welvaartsvast
3. niet waardevast EN niet welvaartsvast
4. niet waardevast WEL welvaartsvast

Een toename van de levensverwachting heeft bij een kapitaaldekkingsstelsel geen invloed op de hoogte van de pensioen­premie.

1. Juist
2. Onjuist

Bij het omslagstelsel ...

1. betaalt iedereen voor zichzelf
2. zijn uitkeringen waardevast
3. zijn uitkeringen welvaartsvast
4. is er sprake van verplichte solidariteit

Pensioen is gebaseerd om het omslagstelsel

1. Juist
2. Onjuist

Bij welke van de drie pijlers is er géén sprake van ruilen over de tijd?

1. 1
2. 2
3. 3

Wanneer je een tijdje per jaar niet kunt werken noem je deze werkloosheid ...

1. structurele werkloosheid
2. seizoenswerkloosheid
3. verborgen werkloosheid
4. conjuncturele werkloosheid

Wat is een economische groei:

1. Stijging van het BBP
2. stijging productie

Welke kenmerken horen bij een hoogconjunctuur?

1. Kans op onderbesteding, hoge bezettingsgraad en conjuncturele werkloosheid
2. Kans op onderbesteding, lage bezettingsgraad en conjuncturele werkloosheid
3. Kans op overbesteding, hoge bezettingsgraad en bestedingsinflatie
4. Kans op overbesteding, lage bezettingsgraad en deflatie

Door de zelfscankassa's zijn er steeds minder caissières nodig

1. seizoenswerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. frictiewerkloosheid
4. conjuncturele werkloosheid

Hoe noemen we de toenemende werkloosheid door de Coronacrisis?

1. structurele werkloosheid
2. conjuncturele werkloosheid
3. seizoenswerkloosheid
4. frictiewerkloosheid

BBP stijgt 10%. Werkgelegenheid 5%. Wat gebeurt er met arbeidsproductiviteit?

1. Stijgt 2,0%
2. Stijgt 4,8%
3. Stijgt 5,0%
4. Stijgt 15,8%

Het bbp is de optelsom van alle ..... van alle bedrijven in een land

1. toegevoegde waardes
2. omzetten

Wat zijn de 3 pijlers van het pensioen in Nederland?

1. WAO, bedrijfspensioen, zelf sparen
2. Zelf sparen, bedrijfspensioen, AOW
3. Loon, zelf sparen, bedrijfspensioen
4. AOW, bedrijfspensioen, omslagstelsel

BBP stijging: 3%; prijsstijging 2%; loonstijging: 2,5%. Hoeveel zal een welvaartsvaste uitkering stijgen?

1. 1%
2. 2%
3. 2,5%
4. 3%

Onderbesteding houdt in dat de bestedingen in een land lager zijn dan

1. de arbeidsproductiviteit
2. de beroepsbevolking
3. de productiecapaciteit
4. het evenwichtsinkomen

Bij onderbesteding

1. is de bezettingsgraad laag
2. is de bezettingsgraad hoog
3. is er sprake van inflatie
4. dreigt er een hoogconjunctuur

Je hebt aan het eind van het jaar €350 op je spaarrekening staan.

1. Stroomgrootheid
2. Voorraadgrootheid

Mensen met een eigen huis (rond 30 jaar) zullen zij per saldo meer spaargeld of schulden hebben?

1. spaargeld
2. schulden

Wat is de prijs van sparen en lenen?

1. Rente. sparen: betalen lenen: ontvangen
2. Rente. sparen: ontvangen lenen: betalen
3. Tijd. sparen: lang lenen: kort
4. Tijd. sparen: kort l enen: lang

Tijdens de levensloop heb je te maken met ruilen over de tijd. Wat is een voorbeeld van ruilen over de tijd?

1. het kopen van schaarse goederen
2. lenen voor de studie
3. pensioen volgens het omslagstelsel
4. het krijgen van een uitkering

In de eerste arbeidsjaren wordt het financieel vermogen nog negatiever. Kies een mogelijke oorzaak.

1. opleiding heeft schulden veroorzaakt
2. het kopen van een huis
3. het afbetalen van de studieschuld
4. een laag startsalaris

Ruilen over de tijd

Ruilen over de tijd betekent consumptie nu vervangen door consumptie in de toekomst (of andersom).

Prijs van tijd bij lenen/sparen?

tijdvoorkeur

Als je een hoge tijdvoorkeur hebt dan hou je niet van sparen of beleggen; je wil NU genieten van het geld dat je hebt en dus NU consumeren. 

Als je een lage tijdvoorkeur hebt dan vind je het niet erg om te wachten met consumeren; je spaart/belegt graag.

Waar is de tijdvoorkeur van afhankelijk?

Inflatie / deflatie

• Het stijgen van de prijzen is inflatie

• Het dalen van de prijzen in deflatie 

Voorbeeld vragen aan de klas:

Als een fiets eerst €100,- kost de prijs stijgt naar € 200,- Is het Inflatie of deflatie

En Als een telefoon eerst €500 kost en nu € 400 is het Inflatie of deflatie

Begrotingssaldo 

Begrotingssaldo = Verschil tussen verwachten inkomsten en uitgaven.

Begrotingstekort= Meer uitgaven dan inkomsten.
Begrotingsoverschot =
Meer inkomsten dan uitgaven. 

Staatsschuld

• Staatsschuld
• Nederland 2020: 
•      Schuld: €491mld
•      Bbp: €778mld 

Inkomsten overheid

Uitgaven overheid

• Wegennet
  
• Onderwijs
  
• Salarissen ambtenaren
  
• Zorg
  
• Ziekenhuizen en andere zorginstellingen
  
• Sociale zekerheid (uitkeringen)
  
• Cultuur en wetenschap

Het groei en stabiliteitspact

Het groei en stabiliteitspact bestaat uit een aantal voorwaarden waaraan de lidstaten moeten voldoen om de inflatie te beperken.

Belangrijkste voorwaarden:
- staatsschuld mag niet boven 60% van het BBP uitkomen
- financieringstekort mag niet meer dan 3% van het BBP bedragen.

De AOW

• De AOW is geregeld in de Algemene ouderdomswet (AOW).
• De AOW is gebaseerd op het omslagstelsel.
• Een omslagstelsel is gevoelig voor veranderingen in de      bevolkingsopbouw.

Kapitaaldekkingsstelsel

Een pensioenfonds (bedrijfspensioen) werkt volgens het kapitaaldekkingsstelsel.

De werkenden van nu betalen premie voor hun eigen pensioenuitkering voor later.

Indexcijfers

Formule: Indexcijfer jaar x =       getal jaar x

                                                                 getal basisjaar                 x 100

Oefenen

Het volgende overzicht toont de ontwikkeling van het BBP (bruto binnenlands product) van Nederland voor de jaren 1995 t/m 1998 in miljarden guldens.

(Het BBP is de optelsom van de waarde van alle goederen en diensten die in Nederland worden geproduceerd.) (1996 = basisjaar)

a) Bereken het ontbrekende indexcijfer bij 1995. Rond af op een heel getal.

b) Bereken het ontbrekende indexcijfer bij 1997. Rond af op een heel getal.

c) Bereken het ontbrekende indexcijfer bij 1998. Rond af op een heel getal.

Jaar	1995	1996	1997	1998
BBP	302	315	330	352
Indexcijfer

Oefenen

d) Met hoeveel procent is het BBP gestegen in 1998 t.o.v. 1996? Rond af op 1 decimaal.

e) Met hoeveel procent is het BBP gestegen in 1998 t.o.v. 1997? Rond af op 1 decimaal.

Antwoorden

Uitwerking a) €302 : €315 x 100 = 96

*Uitwerking b) €330 : €315 x 100 = 105

*Uitwerking c) €352 : €315 x 100 = 112

*Uitwerking d) Je vergelijkt hier met het basisjaar. In dit geval mag je dus de procentuele verandering aflezen. (112-100=) dus 12,0% verandering.

Je mag dit ook berekenen met de formule voor procentuele veranderingen. (Nieuw-Oud):Oudx100 >>> (112-100):100x100 = 12,0%

*Uitwerking e) Je vergelijkt hier niet met het basisjaar. Je mag hier de verandering niet zomaar aflezen, maar je moet rekenen met de formule voor procentuele veranderingen. (112-105):105x100=6,7%

Verder oefenen met indexcijfers

http://www.economiematerialen.nl/index.php/rekenen/2-uncategorised/62-rekenen-met-indexcijfers

Maken 

Opgave Overheidsfinanciën op koers?