4.3 Staatsvorming en Centralisatie - Bart van Loo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

4.3 Het begin van staatsvorming en centralisatie

Centralisatie

Wat hoort bij staatsvorming?

• een hoofdstad
  
• wetten die voor alle inwoners gelden
  
• overal belasting heffen
  
• een parlement
  
• edelen onder controle
  
• centrale rechtbank
  
• ambtenaren 
  
• huursoldaten 
  

Beschrijf in je eigen woorden de verhouding tussen; vorsten, belastingen, steden, huursoldaten, ambtenaren, edelen.

Engeland: De Magna Charta (1215)

Koning Jan Zonder Land moet de Magna Charta ondertekenen

• Engeland voerde de 100-jarige oorlog tegen Frankrijk 
• Schatkist was leeg
  

--> Tegen machtsmisbruik van de koning

--> Koning moet toestemming vragen aan 

het parlement voor wetten, belastingen, troepenlichting

Duitsland bestaat uit veel verschillende onafhankelijke staatjes

1356 Gouden Bul:

Afspraken tussen de keizer en de 7 keurvorsten.

Uit de 7 belangrijkste staatjes/keurvorsten wordt steeds een keizer gekozen.

Keizer afhankelijk van de goodwill van de keurvorsten. 

Frankrijk

Net als andere landen, was Frankrijk een standenmaatschappij. 

De 100-jarige oorlog had de macht van de steden vergroot. Rondom de figuur van Jeanne D'Arc ontstond een nationaal gevoel. 

In de Staten-Generaal werden er afspraken gemaakt over belastingen tussen de koning en de drie standen. 

Hoe kan het dat een oorlog de macht van de steden vergroot tov de adel?

Het Bourgondische Rijk

Hertogen van Bourgondië (leenman van de Franse koning) breidden tussen 1385 en 1477 hun gebied steeds verder uit door

• (huwelijks-)verdragen
• Veroveringen
• chantage

Uit delen van welke twee middeleeuwse rijken ontstaan de Nederlanden

1. Frankrijk
2. Spaanse Nederlanden
3. Byzantijnse Rijk
4. Heilige Romeinse Rijk

De bekering van Clovis tot het christendom is een voorbeeld van welk vorm van verspreiding van het christendom.

1. Syncretisme: oude gebruiken worden door het christendom overgenomen
2. Volk volgt leider: als een vorst bekeerde, volgden zijn onderdanen
3. Kerstening: monniken reizen naar uithoeken om mensen te bekeren
4. Dwang: christelijke vorsten dwingen overwonnen volkeren te bekeren.

Geef argumenten waarom je het Vlaanderen van de middeleeuwen als het "Silicon Valley van Europa" kan zien.

Filips de Goede introduceerde een professioneel ambtenarenapparaat om zijn hertogdom te besturen. Daarmee maakte hij zich minder afhankelijk van:

1. De geestelijkheid
2. De boeren
3. De adel
4. De steden

Welke bewering over centralisatie en staatsvorming is onjuist?

1. Zonder een goed belastingstelsel is centralisatie heel moeilijk
2. In de Staten Generaal was de stem van de steden niet belangrijk.
3. Door hun soldaten te betalen konden vorsten de adel buiten spel zetten
4. De Bourgondiërs, en de Hapsburgers na hen, gebruikten huwelijken alsof het legers waren.

De Nederlanden als natie ontstaan volgens De Loo bij het eerste bijeenkomen van de Staten-Generaal in 1464. Wat is tegenwoordig de Staten-Generaal?

1. De Eerste Kamer
2. De Tweede Kamer
3. De Eerste en Tweede Kamer samen
4. De Raad van State

Noem 2 voorbeelden van centralisatie in de middeleeuwen in Europa.