Thema 4: Classificatie

• Biologie
• Secundair onderwijs

Thema 4: classificatie

1. Evolutie leidt tot biodiversiteit

• Grote diversiteit in de natuur
• Eigenschappen organisme bepaald door het DNA
• DNA opsplitsen in stukjes: genen
• Tijdens voortplanting: genen doorgeven 

1. Evolutie leidt tot biodiversiteit

• 23 paar mens
• 39 paar hond

1. Evolutie leidt tot biodiversiteit

1. Evolutie leidt tot biodiversiteit

Ontstaan nieuwe eigenschappen:

• Nieuwe combinatie genen
• Mutatie = toevallig

Gevolg? Grotere of kleinere kans om te overleven en zich voor te planten en deze eigenschap door te geven

1. Evolutie leidt tot biodiversiteit

Ontstaan nieuwe eigenschappen:

1. Evolutie leidt tot biodiversiteit

• Nieuwe eigenschap NIET GELIJK aan nieuwe soort 
• Nieuwe soort: onderling niet meer kunnen of willen voortplanten of geen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen.
• Ontstaan nieuwe soort = evolutie: populatie die geïsoleerd wordt, voedselpatroon of nestgedrag wijzigt, mutaties

Genen zijn stukjes DNA die samen de eigenschappen van een organisme bepalen

1. Waar
2. Niet waar

Nieuwe eigenschappen in organismen ontstaan steeds door mutatie.

1. Waar
2. Niet waar

Door het proces van evolutie ontstaan er nieuwe eigenschappen en nieuwe soorten

1. Waar
2. Niet waar

2. Inzicht in biodiversiteit door classificatie

• Ordenen of classificeren = organismen met dezelfde eigenschappen in dezelfde groep plaatsen.

• Goed classificatiesysteem: overzicht en structuur

2. Inzicht in biodiversiteit door classificatie

• Ordenen of classificeren = organismen met dezelfde eigenschappen in dezelfde groep plaatsen.

• Goed classificatiesysteem: overzicht en structuur

2.2 Classificatie volgens hiërarchie 

• Gebaseerd op uiterlijke kenmerken
• 7 classificatieniveaus: soorten, geslachten, families, ordes, klassen, stammen en rijken.

2.2 Classificatie volgens hiërarchie 

2.2 Classificatie volgens hiërarchie 

2.2 Classificatie volgens hiërarchie 

Wetenschappelijke naamgeving (dubbele Latijnse naam) 

• Eerste deel: geslachtsnaam (met hoofdletter en cursief)
• Tweede deel: soortnaam (kleine letter en cursief)

Vb: Panthera tigris = tijger

Panthera leo = leeuw

2.3 Classificatie volgens evolutie

Evolutie = ontstaan van nieuwe soorten

Tree of life van Ernst Haeckel (1859)

• Plantenrijk
• Dierenrijk
• Protisten of eencellige organismen

2.3 Classificatie volgens evolutie

In 1925: verschillen tussen eencellige organismen

• Prokaryoten= geen celkern, DNA zweeft vrij in cytoplasma. 

• Protisten = celkern, mitochondriën, bladgroenkorrels en/of vacuolen. Zij behoren tot de eukaryoten

2.5 Het vijfrijkensysteem van Whittaker

In 1969: verschillen tussen de eukaryoten. Dit op basis van hun ecologische functie:

• Meercellige producenten= plantenrijk
• Meercellige consumenten = dierenrijk
• Meercellige reducenten = schimmels 
• Eencellige eukaryoten = protisten
• Prokaryoten = moneren

2.5 Het vijfrijkensysteem van Whittaker

Er zijn 7 classificatiesystemen: rijk, stam, klasse, orde, familie, geslacht en soort

1. Waar
2. Niet waar

Organismen van dezelfde soort hebben minder gemeenschappelijke kenmerken dan organismen van hetzelfde rijk

1. Waar
2. Niet waar

De tree of life is de stamboom die toont hoe al het leven geëvolueerd is

1. Waar
2. Niet waar

De eukaryoten hebben geen celkern, het DNA zweeft los rond in het cytoplasma.

1. Waar
2. Niet waar

In het vijfrijkensysteem bestaan de eukaryoten uit 4 rijken: planten, dieren, schimmels en protisten

1. Waar
2. Niet waar

3. Recente classificatiesystemen

Van 2 naar 3 domeinen:

• Verschil bacteriën en archaea: bacteriën hebben een dubbele celwand

3.2 Plaats van virussen in het classificatiesysteem

Niet in de 3 domeinen: geen eensgezindheid of ze leven of niet. want virussen missen volgende typerende eigenschappen:

• Geen eigen stofwisseling
• Niet zelfstandig vermenigvuldigen
• Virussen groeien niet
• Virussen zijn geen cellen

3.2 Plaats van virussen in het classificatiesysteem

• Geen eigen stofwisseling

- Geen stoffen opnemen zoals voeding of zuurstofgas

- Geen stoffen afgeven zoals afvalstoffen

• Niet zelfstandig vermenigvuldigen
• Virussen groeien niet
• Virussen zijn geen cellen

3.2 Plaats van virussen in het classificatiesysteem

• Geen eigen stofwisseling

• Niet zelfstandig vermenigvuldigen of onderling vp

- gebruik van een gastheercel

• Virussen groeien niet
• Virussen zijn geen cellen

3.2 Plaats van virussen in het classificatiesysteem

• Geen eigen stofwisseling

• Niet zelfstandig vermenigvuldigen of onderling vp

• Virussen groeien niet

- Zodra het gevormd is, maakt het geen nieuwe structuren aan

• Virussen zijn geen cellen

3.2 Plaats van virussen in het classificatiesysteem

• Geen eigen stofwisseling

• Niet zelfstandig vermenigvuldigen of onderling vp

• Virussen groeien niet

• Virussen zijn geen cellen

- ze hebben geen celmembraam

3.2 Plaats van virussen in het classificatiesysteem

Andere bedenkingen door wetenschappers:

• Starten van stofwisseling zodra het een gastheercel ter beschikking heeft
• Er zijn nog andere organismen (bacteriën) die andere organismen nodig hebben om in leven te blijven of zich voort te planten
• Virussen kunnen andere organismen ziek maken, net zoals bacteriën en schimmels
• Ook virussen evolueren: nieuwe varianten ontstaan --> eigen stamboom

3.2 Plaats van virussen in het classificatiesysteem

De indeling in eukaryoten en prokaryoten gebeurt op basis van het al dan niet hebben van een celkern

1. Waar
2. Niet waar

Virussen zijn opgenomen in het driedomeinensysteem

1. Waar
2. Niet waar

Verwerking

Oef 1 p.126

Oef 2 p. 126

Oef 6 p. 128

Oef 7 p. 128

Oef 8 p. 128

Oef 9 p. 129

Oef 10 p.129

Oef 11 p. 129