4H 11.3 eiwitten + 11.4 enzymen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

11.3 eiwitten

11.3 leerdoelen

• je kunt uitleggen hoe peptiden en eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren
  
• je kunt uitleggen wat polymeren zijn en voorbeelden noemen
  
• je kunt uitleggen wat het verschil is tussen hydrofoob en hydrofiel

wist-je-dat over eiwitten

1.1.1 energie in organismen

de peptidebinding

hydrofoob en hydrofiel

De restgroepen van een aminozuur zijn verschillend.

Sommige restgroepen zijn hydrofiel (=waterminnend), die zijn goed oplosbaar in water.

Andere restgroepen zijn juist hydrofoob (=watervrezend), die stoten water af en kunnen goed met vetachtige stoffen.

Wanneer spreken we over peptiden, en wanneer over eiwitten?

polymeren

lange ketens bestaande uit min of meer dezelfde moleculen:

een eiwit bestaat uit een lange keten aminozuren

polyester - kunstmatige molymeer bestaande uit lange keten ester-verbindingen

aan de slag

 bekijk de volgende link over eiwitten

maak een mindmap van 11.3

maak de toetsvragen van 11.3

11.4 leerdoelen

• je kunt uitleggen wat enzymen zijn, wat ze doen en hoe ze beinvloedt worden

enzymen

• reactieversnellers van stofwisselingsreacties
  
• gereedschappen van de cel
  
• bij lichaamstemperatuur is het te koud om in een cel normaal gesproken reacties te laten plaatsvinden
  
• reactiespecifiek
  
• herbruikbaar
  
• substraatspecifiek
  
• substraat = stof die wordt bewerkt
  
• voorbeeld

hoe werkt een enzym

reactieversnellers van stofwisselingsreacties

gereedschappen van de cel

bij lichaamstemperatuur is het te koud om in een cel normaal gesproken reacties te laten plaatsvinden

reactiespecifiek

herbruikbaar

substraatspecifiek

substraat = stof die wordt bewerkt

gevoelig voor temperatuur

reactieversnellers van stofwisselingsreacties

gereedschappen van de cel

bij lichaamstemperatuur is het te koud om in een cel normaal gesproken reacties te laten plaatsvinden

reactiespecifiek

herbruikbaar

substraatspecifiek

substraat = stof die wordt bewerkt

gevoelig voor zuurtegraad

reactieversnellers van stofwisselingsreacties

gereedschappen van de cel

bij lichaamstemperatuur is het te koud om in een cel normaal gesproken reacties te laten plaatsvinden

reactiespecifiek

herbruikbaar

substraatspecifiek

substraat = stof die wordt bewerkt

De ruimtelijke structuur van een enzym bepaalt de werking.
Hoe heet het van vorm veranderen van een enzym waardoor het niet meer werkt?

Een enzym past precies op de om te zetten stof. Dat betekent dat het enzym ...

1. reactiespecifiek is
2. substraatspecifiek is

Een enzym katalyseert maar één soort reactie. Dat heet:

1. reactiespecifiek
2. substraatspecifiek

Een enzym katalyseert een reactie. Dat betekent:

1. Het enzym versnelt een reactie en blijft zelf intact.
2. Het enzym versnelt een reactie en wordt daarbij opgebruikt.
3. Het enzym past op een bepaalde stof.

Als een enzym gedenatureerd is, betekent dat dat het enzym ...

1. opgebruikt is
2. uit elkaar is gevallen
3. dood is
4. van vorm is veranderd

Sleep de enzymen naar het substraat

DNA

maltose 

lipiden

RNA

peptiden

zetmeel 

(amylum)

lipase

amylase

DN-ase

RN-ase

pepsine

maltase

Welke bewering klopt?

1. P is de minimumtemperatuur voor dit enzym.
2. Q is de optimumtemperatuur voor dit enzym.
3. R is de maximumtemperatuur voor dit enzym.

Welke bewering klopt? De stijging van de activiteit tussen P en Q komt doordat ...

1. er meer enzymen bijkomen.
2. er per enzymmolecuul meer stof wordt omgezet.
3. er meer substraat bijkomt.

Welke bewering klopt over de enzymactiviteit en de enzymconcentratie bij temperaturen P, Q en R?

1. Bij alle drie de temperaturen is de enzymconcentratie gelijk.
2. Tussen P en Q neemt de activiteit toe, omdat de concentratie van het enzym toeneemt.
3. Tussen Q en R neemt de activiteit af, omdat de concentratie van het enzym afneemt.

Hoe wordt de vorm van de grafiek genoemd?

1. een exponentiële kromme
2. een lineair verband
3. een optimumkromme

Bij A en B wordt evenveel enzymactiviteit gemeten (dus substraat omgezet). Dat betekent ...

1. dat er bij A meer enzymmoleculen actief zijn dan bij B.
2. dat er bij A en B evenveel enzymmoleculen actief zijn.
3. dat er bij A minder enzymmoleculen actief zijn dan bij B.

Wat is er gebeurd daar waar de kromme tussen 4 en 5 de horizontale as raakt?

1. De enzymmoleculen zijn niet actief, maar kunnen dat wel weer worden bij een lagere pH.
2. De enzymmoleculen zijn niet actief, want ze zijn gedenatureerd.
3. De enzymmoleculen zijn opgebruikt.

Een eiwitoplossing wordt geleidelijk verwarmd van 0 graden naar 70ºC. In de oplossing bevindt zich pepsine, dat de eiwitten in de oplossing afbreekt tot polypeptiden. Welke lijn geeft het polypeptidegehalte goed weer?

1. lijn 1
2. lijn 2
3. lijn 3
4. lijn 4

Een enzym katalyseert de reactie A + B ⇒ C. Men meet de concentratie C in de loop van de tijd. Wat kun je uit de grafiek concluderen?

1. Hoe meer C, des te trager de reactie, dus C versnelt de reactie.
2. De hoeveelheid C heeft een positieve invloed op de reactiesnelheid.
3. Hoe meer C, des te trager de reactie, dus C vertraagt de reactie.

oefenen enzymwerking

reactieversnellers van stofwisselingsreacties

gereedschappen van de cel

bij lichaamstemperatuur is het te koud om in een cel normaal gesproken reacties te laten plaatsvinden

reactiespecifiek

herbruikbaar

substraatspecifiek

substraat = stof die wordt bewerkt

aan de slag

1. Maak een mindmap van 11.4
2. Maak de basiskennisvragen van 11.4
3. Lees 11.5

In welke binas tabellen kun je meer informatie vinden over enzymen?

Vragen 11.4 of opgaven die je wilt bespreken?