20 & 21: Historische achtergrond 1700-1800

De Verlichting

Studiewijzer: zie ELO-studiewijzer, huiswerkopdrachten staan in studiewijzer!
1 / 31
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 31 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

Items in this lesson

De Verlichting

Studiewijzer: zie ELO-studiewijzer, huiswerkopdrachten staan in studiewijzer!

Slide 1 - Slide

Terugblik vorig jaar:
  • Middeleeuwen
  • Renaissance

Slide 2 - Slide

Wat weet je nog van de middeleeuwen?

Slide 3 - Mind map

Wat weet je nog van de renaissance?

Slide 4 - Mind map

Wat weet je al over de Verlichting?

Slide 5 - Mind map

§ 20 Historische achtergrond
Europa:
  • 17e en 18e eeuw: absolute monarchieën bepalen politiek​
  • Eind 18e eeuw burgerij meer macht
  • 18e eeuw welvarender dan 17e
Nederland:
  • Republiek der Verenigde Nederlanden = Statenbond met Staten-Generaal aan het hoofd i.p.v. vorst
  • Gewesten gaan veelal hun eigen gang




Slide 6 - Slide

§ 20 Historische achtergrond
Nederland​

Vanaf tweede helft 18e eeuw ontstonden twee​
politieke stromingen:​

  • Patriotten (meer democratie)​
  • Prinsgezinden (aanhangers van stadhouders van Oranje)




Slide 7 - Slide

§ 20 Historische achtergrond
Nederland:​

  • Patriotten hulp van Franse revolutionairen​
  • 1793 inval Fransen; stadhouder Willem V vlucht​
  • 1795 Bataafsche Republiek ​
  • 1 mei 1798 De eerste Grondwet (De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk) wordt ingevoerd (scheiding kerk en staat, uitbreiding kiesrecht)



Slide 8 - Slide

§ 21 De verlichting
  • Cultuurstroming 16e en 17e eeuw: Renaissance
  • Geestelijke stroming 18e eeuw: de Verlichting
  • Enlightenment, Aufklärung, Siècle des Lumières


Door de inzichten die men op had gedaan in de Renaissance werd de wereld langzaam 'verlicht'.


1

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Video

Wetenschap
  • Empirisme
  • Rationalisme (> Tijdperk van de rede / Age of Reason)
  • Natuurwetenschappelijke ontwikkelingen
2

Slide 11 - Slide

Geloof
  • Deïsme (God schiep universum, maar grijpt niet in)
  • Voltaire: tolerantie
3

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

Politiek en economie


  •  Trias politica: (Montesquieu 1689-1755) scheiding uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht
  • Liberalisme: (Adam Smith 1723-1790) weinig overheidsbemoeienis met economie, marktmechanisme
  • Opvoeding: (Rousseau 1712-1778) belangrijk Verlichtingsthema 

4

Slide 14 - Slide

Optimisme

Idee van de Verlichting: de mens is in wezen goed en verkeerd gedrag komt voort uit gebrek aan kennis van het goede.


Maakbare samenleving

--> Groot belang: onderwijs en opvoeding


--> Gevolg: moralistische en didactische geschriften

5

Slide 15 - Slide

Literatuur
  •  In eerste instantie ook vaak didactisch: biedt lezers nieuwe rationele ideeën en opvattingen  
  •  Nieuwe genres, bijv.:
  1. kinderliteratuur
  2. imaginair reisverhaal
  3. encyclopedie

Slide 16 - Slide

Dus: de eeuw van de rede
  • Reactie op het dogmatische autoriteitsgeloof
  • Modernisering van de samenleving: 
  • individualisering
  • secularisering 
  • globalisering
  • mensenrechten 



Andere benaming 18e eeuw->pruikentijd

Slide 17 - Slide

Invloed op het nu

--> Is groot!






Scheiding van kerk en staat / inperking van macht van de vorst d.m.v. wetten / afschaffing van slavernij en lijfstraffen, scheiding van de drie machten, Amerikaanse en Franse revolutie / etc.


6

Slide 18 - Slide

Zelfstandig:
Lees paragraaf 20 en 21 (p. 57-59)
Maak werkboek 21.2 (p. 19)

Slide 19 - Slide

De Verlichting was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa die ruwweg samenviel met...
A
de 16e eeuw
B
de 15e eeuw
C
de 17e eeuw
D
de 18e eeuw

Slide 20 - Quiz

Waarom heet de Verlichting zo?

Slide 21 - Open question

De reformatie in de zestiende eeuw zorgde ervoor dat
A
men historische zaken minder ging waarderen
B
het individu belangrijker werd
C
meer mensen Rooms Katholiek werden
D
er meer beelden in de kerken kwamen

Slide 22 - Quiz

Welke van onderstaande termen horen alle drie bij de Verlichting?
A
theocentrisme, classicisme, modernisme
B
liberalisme, optimisme, tolerantie
C
existentialisme, empirisme, feodalisme
D
purisme, aforisme, antropocentrisme

Slide 23 - Quiz

Alle macht berust bij een vorst.
A
Absolutisme
B
Monarchie
C
Verlichting
D
Liberalisme

Slide 24 - Quiz

In deze eeuw beleefde men (in West-Europa) de grootste welvaart
A
17e
B
18e

Slide 25 - Quiz

Dit was in economisch opzicht de sterkste klasse in de 18e eeuw.
A
Adel
B
Boeren
C
Burgerij
D
Geestelijkheid

Slide 26 - Quiz

Van 1702 tot 1747 was er een 'stadhouderloos tijdperk'.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 27 - Quiz

De ... streefden naar meer democratie.
A
Patriotten
B
Prinsgezinden

Slide 28 - Quiz

Het grondgebied van de ... monarchie besloeg o.a. Hongarije, Tsjechië, Slowakije, grote delen van Italië, Roemenië en België.

Slide 29 - Open question

Uitroepen Bataafse republiek
Franse Revolutie

Jaartal tijdens
stadhouderloos
tijdperk

Fransen vallen Republiek binnen
1795
1789
1745
1793

Slide 30 - Drag question

Zelfstandig:
Lees paragraaf 20 en 21 (p. 57-59)
Maak werkboek 21.2 (p. 19)

Slide 31 - Slide