belang van vocht en voeding

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vocht en voeding

belang van voeding en vocht

                                               Leerdoelen

Aan het eind van de les kan de student...

• Uitleggen wat de functie van voeding en vocht is

• Minimaal 3 symptomen benoemen van uitdroging bij een zorgvrager

• Minimaal 2 interventies benoemen als sprake is van ondervoeding bij een zorgvrager

• Uitleggen welke aangepaste beker je bij welke zorgvrager inzet, zodat deze zelfstandig kan drinken

"Eten en drinken kan veel betekenen voor de kwaliteit van leven van mensen".
Wat wordt daarmee bedoeld?

Functie voeding

• Opbouwen (eiwitten)
• Beschermen (vitamines)
• Brandstof (koolhydraten)
• Psychosociaal
• Sociaal 

Functie vocht

• Transportsysteem
• Verwijderen van bijproducten (kalium en natrium) 
• Regeling lichaamstemperatuur
• Voorkomen obstipatie
• Bevochtigen van de huid 

Verlies van vocht

• Via de luchtwegen ( 300 - 400ml)
• Via urine (wisselend)
• Via ontlasting (100ml per keer - bij diarree kan het oplopen tot enkele liters)
• Via de huid (500ml per dag) 

> Bij een disbalans tussen inname van vocht en uitscheiding kan een patiënt uitdrogen

Huilen zonder tranen is een symptoom van uitdroging

1. Waar
2. Niet waar

Symptomen uitdroging

• Donkergekleurde urine
• Weinig tot geen urineproductie
• Dorst
• Droge mond/ tong
• Hoofdpijn
• Obstipatie
• Versnelde ademhaling/ hartslag
• Sufheid/ verwarring
• Neiging tot flauwvallen

balans weg? dan negatieve of positieve balans

vochtlijst bijhouden of wegen

Functies van voeding

• Bouwstoffen
• Beschermende stoffen
• Brandstoffen
• Psycho-sociale functie

Bouwstoffen: opbouw van lichaam en vernieuwing van cellen en weefsels, vb: eiwitten, water en bepaalde mineralen

Beschermende stoffen: Vitamines / mineralen, voedingsvezels zorgen voor minder kans op ziekte

Brandstoffen: leveren energie aan lichaam, zoals ademhaling, vertering en goede hartfunctie (inwendig). Uitwendig is nodig voor beweging. Vb: koolhydraten, eiwitten en vetten. 

Voedingsproblemen

Ondervoeding

Het lichaam krijgt te weinig voedingsstoffen binnen.

Hierdoor kunnen allerlei gezondheidsproblemen ontstaan:

• Minder snel herstel van ziekte
• Conditie wordt slechter
• Spiermassa en - kracht nemen af

SNAQ 

Short Nutritional Assessment Questionnaire = een screeningsinstrument voor ondervoeding

Wegen 

Gewichtsafname is een van de belangrijkste signalen van ondervoeding. Weeg een cliënt regelmatig, bijvoorbeeld eens per maand of per 3 maanden. Weeg de cliënt steeds op dezelfde manier. Zo kun je het gewicht op de verschillende meetmomenten vergelijken.

Aandachtspunten bij het wegen 

Neem de tijd

Niet te grote porties

Neem een half uur voor de maaltijd een kopje bouilon

Interventies

Kleinere maaltijden vaker verdeeld over de dag

Eet eiwitrijke producten

Zorg voor voldoende lichaamsbeweging

Kauw- en slikproblemen

Kauw- en slikproblemen kunnen leiden tot ondervoeding!

Daarom is het belangrijk dat je slikstoornissen kan signaleren! 

Symptomen kauw- en slikstoornissen

• Vaak hoesten
• Veel tijd nodig voor het eten van een maaltijd
• Piepende/ borrelige  ademhaling
• Speekselverlies
• Achterblijvende voedselresten in de mond hebben/ voedsel niet weg kunnen krijgen
• Eten/ drinken uit de mond verliezen
• Ongewenst gewichtsverlies

Welk aandachtspunt om slikproblemen te voorkomen is NIET juist?

1. Dranken wat indikken met speciaal poeder
2. Enigszins zure voedingsproducten eten
3. Rechtop zitten bij het eten en drinken
4. Warme gerechten gebruiken

Adviezen bij kauw- en slikstoornissen

Interventies

Rechtop zitten

Niet teveel zoete voeding

Enigszins zure voedingsproducten

Koude producten gebruiken

Tijd nemen

kleine hapjes

Ingedikte dranken

Hulpmiddelen voor eten en drinken

• Aangepast bestek
• Aangepaste borden
• Ontbijtplanken
• Aangepaste bekers 

Aangepast bestek

• Lichtgewicht: verminderde armkracht
• Gehoekt: speciaal naar de hand gevormd
• Verzwaard: trillende handen 

Aangepaste borden

• Opstaande rand: verminderde arm- handfunctie 
• Rode borden: dementie-> rode borden verhogen de eetlust

Ontbijtplank

• Verminderde hand- of armkracht

• Ongecontroleerde bewegingen 

Aangepaste bekers

• Aangepaste oren: coördinatieproblemen in de handen/ armen
• Antilek: kauw- en slikproblemen
• Neusuitsparing: Schouder- en nekklachten
• Slokregulator: Bij niet goed kunnen inschatten hoe groot de slokken zijn 

Leerdoelen behaald? 

• Wat is de functie van voeding en vocht? 

• Noem 3 symptomen van uitdroging bij een zorgvrager

• Noem 2 interventies wanneer er sprake is van ondervoeding bij een zorgvrager

• Leg uit welke aangepaste beker je bij welke zorgvrager inzet, zodat deze zelfstandig kan drinken