De vitale functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

De vitale functies

Leerdoelen deze periode

•De student kan in eigen woorden uitleggen wat de kleine-& grote circulatie is 

•De student kan de ligging,bouw en werking van het hart benoemen

•De student heeft kennis van de bloedvaten, functie en bloedvoorziening van het hart 

•De student heeft kennis van de ligging, bouw en functie van (slag)aderen, haarvaten en bijzondere vaatsystemen 

•De student heeft kennis van vitale functies en weet technologische hulpmiddelen in te zetten om bloeddruk te meten en hoe bloeddruk te reguleren 

•De student heeft kennis van de lichaamstemperatuur en weet deze te beïnvloeden door warmte en koude technieken toe te passen en weet de juiste technologische hulpmiddelen hierbij te gebruiken 

•De student kan gebruikersproblemen bij de technologische hulpmiddelen oplossen

•De student kan zowel BLS (Basic Life Support) toedienen als AED (Automatische Externe Defibrillator) toepassen bij volwassenen en kinderen om het hartritme te herstellen 

Leerdoel deze les

- De student heeft kennis van vitale functies

Welke vitale functies ken je al?

De vitale functies

- ademhaling

- lichaamstemperatuur

- het bewustzijn

- de hartslag

- bloeddruk 

(Hartslag en bloeddruk gaan we in de bijeenkomst bloeddruk en regulatie bloeddruk op in)

Wanneer zou de vitale waardes gemeten moeten/kunnen worden?

1. Bij opname
2. Bij verandering in de gezondheidstoestand
3. Voor een onderzoek
4. Voor of na een handeling

Waar moet je op letten?

- Beroepshouding en beroepsgeheim

- Privacy

- Beleving van de zorgvrager

- Levensfase

Jij als verzorgende/verpleegkundige.....

... bent de schakel in het proces van het bewaken van de vitale functies

... werkt altijd volgens protocol bij het meten van vitale waardes

... hoort altijd sterk afwijkende waardes door te geven aan de arts

... noteert/rapporteert altijd de waardes in het zorgdossier. Vaak is dit een elektronisch patientendossier.

Ademhaling

Je observeert de ademhaling, zodat je afwijkingen kunt vaststellen

Welke afwijkingen zouden zich kunnen voordoen bij de ademhaling?

Afwijkende.....

- Frequentie

- Diepte

- Geluid

- Geur

- Huidskleur (van de zorgvrager)

Wanneer zou een snelle ademhaling (zonder benauwdheid) kunnen voorkomen?

1. Bij opwinding
2. Bij een hoge lichaamstemperatuur
3. Bij pijn door gebroken rib
4. Alle antwoorden zijn juist

Zoek maar op..... (in Zorgpad)
Wat is de normale ademhalingsfrequentie van een volwassene?

Wat is 'dyspneu'?

1. Afwezigheid van de ademhaling
2. Een zeer diepe ademhaling
3. Benauwdheid
4. Een zuchtende ademhaling

Wanneer kan een Cheyne-Stokes ademhaling plaatsvinden?

Welke afwijkende geluiden zou je kunnen horen bij de ademhaling?

Afwijkend geluid

- Gepiep/gefluit --> Stridor

- Reutelen

- Hoesten

- De hik

Hoe ruikt een normale adem?

Waardoor zou de geur kunnen afwijken?

Afwijkende geur door:

- Slechte gebitsverzorging

- Ontsteking van de bovenste luchtwegen

- Vergiftigingen of stofwisselingsstoornissen

Zoek maar op.....
Wat is cyanose?

Als je huid een tekort heeft aan zuurstofrijk bloed dan kan je last krijgen van blauwe vlekken op je huid. Dit wordt ook wel cyanose genoemd.

Lichaamstemperatuur

Wat is de 'normale' lichaamstemperatuur?

Normale lichaamstemperatuur

= de kerntemperatuur

Een normale lichaamstemperatuur is bij:

volwassenen en kinderen: tussen 36,5 °C en 37,5 °C

oudere zorgvragers: tussen 36,0 °C en 37,5 °C

pasgeborenen: tussen 36,5 °C en 37,5 °C

Afwijkende temperatuur

- van 37,5 °C tot 38 °C (verhoging);

- tussen 38 °C en 41 °C (koorts);

- hoger dan 41 °C (hyperthermie); bij een temperatuur hoger dan 41 °C werken veel processen in het lichaam niet goed meer, waardoor een levensbedreigende situatie kan ontstaan;

- lager dan 35 °C (hypothermie); een dergelijke lage temperatuur kan voorkomen bij onderkoelde alcoholisten, verwarde zorgvragers, oudere zorgvragers en pasgeborenen, en door verdrinking en bevriezing.

Op welke plaatsen (van het lichaam) kan je de temperatuur meten?

- Rectaal = in de anus

- Oraal: = onder de tong

- Axillair = onder de oksel

- Tympanisch of auraal = in het oor

Op welke plek de temperatuur meten zou het meest nauwkeurig zijn?

Tot voor kort --> Rectale meting

Uit onderzoek is gebleken dat de oorthermometer ook erg nauwkeurig is! 

En tijdbesparend en hygiënisch! 

Waarden registreren

De gemeten waarden van ademhaling, polsslag, bloeddruk en lichaamstemperatuur  registreer je op een temperatuurlijst.

+ Rapporteer altijd je bevindingen:

- Hoe reageerde de zorgvrager?

- Hoe was zijn stemming?

- Hoe was de kwaliteit van de polsslag of ademhaling?

Wat moet je doen als een waarde sterk afwijkt?

1. Controleer het gebruikte hulpmiddel

2. Bij twijfel, bepaal de waarde opnieuw

3. Vraag de zorgvrager naar mogelijke oorzaken van de veranderde waarde

4. Breng de arts (of leidinggevende) op de hoogte

Lees in Zorgpad

3.4 Verzorging van een zorgvrager met afwijkende temperatuur

Wanneer iemand hoge koorts heeft, is het belangrijkste, dat de zorgvrager goed eet.

1. Eens
2. Oneens

Zorg die belangrijk is bij iemand met hoge koorts....

1. Opfrissen
2. Warm instoppen
3. Oog- en mondverzorging
4. Alle antwoorden zijn juist

Waardoor hebben ouderen sneller de kans om onderkoeld te raken?

--> Lichaamsprocessen verlopen langzamer, waardoor ook de temperatuurregeling

Welke maatregelen kan je nemen bij een te lage lichaamstemperatuur?

Het bewustzijn

Wat wordt er bedoeld met 'het bewustzijn'?

De mate waarin iemand kan reageren op prikkels uit de omgeving is het bewustzijn.

Iemand reageert niet tot nauwelijks op prikkels? --> verminderd bewustzijn

Wat zouden oorzaken kunnen zijn van een verminderd bewustzijn?

Oorzaken

- Slaap (normale situatie)

- Delier

- Epilepsie

Problemen in de hersenen	Problemen buiten de hersenen
Herseninfarct	Zuurstoftekort
Hersenbloeding	Overdosis medicatie
Hersenschudding/hersenletsel	Hyperglykemie of hypoglykemie
	Koorts of hyperthermie

Observeren en meten

- Informatie verkrijgen door te observeren

- Meten door hulpmiddelen:

Voorbeeld:

De EMV score meten met de Glasgow Coma Scale

Zoek maar op... wat is de minimale en maximale waarde van de EMV score?

Zijn er nog vragen?

Is het leerdoel behaald?

- De student heeft kennis van de volgende vitale functies:

- ademhaling

- lichaamstemperatuur

- het bewustzijn

Huiswerk volgende keer

Lezen Anatomie en fysiologie voor het MBO

Paragraaf 6.1.1 het hart

Paragraaf 6.1.6 atrioventriculaire (AV kleppen)

Paragraaf 6.1.7 de papillairspieren

Paragraaf 6.1.8 de halve maanvormige kleppen

Paragraaf 6.1.9 de sinusknoop

paragraaf 6.1.10 AV knoop en bundel van His

Ga aan de slag met de e-learning: datzaljeleren.nl / E-Xpert e-learning hart en bloedsomloop