5.3 deel 2: Nederlands-Indië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

 Nederlands-Indië

Deel 2

Herhaling 

• Hoe werd het gebied dat we nu Indonesië noemen een kolonie van Nederland? 
  
• Wanneer waren de Nederlanders overal de baas?
• Wat is een indirect bestuur?
• Wat is een Gouverneur-Generaal?
• Wat is de verdeel- en heerspolitiek?

Leerdoel

Je kunt uitleggen hoe de economie en de samenleving in Nederlands-Indië in elkaar zaten.

Economie 

• Kolonie moest winstgevend zijn --> 
  
• Exploitatie (inkomsten opleveren) NL-Indië: 
  
• 1830 wordt het cultuurstelsel ingevoerd  = economisch systeem: 
  
• Javaanse boeren verplicht om 20% van hun land te bebouwen met koffie, tabak, suiker (minder rijst, meer honger)
  
• Niet voldoende grond, dan 66 dagen per jaar gratis werken

Economie  

• Voor inheemse bevolking drama:
  
• Minder rijst verbouwen --> hongersnood 
  

• NL ondernemers ook ontevreden:
  
• Wilde met eigen bedrijf winst maken in NL-Indië, mocht niet. 
  

• 1870 afschaffing van cultuurstelsel 
  

Economie 

Invoeren systeem van 'vrije arbeid': 

• Europese ondernemers zelf een plantage, mijn of fabriek beginnen. 
  
• Werk gedaan door loonarbeiders uit de plaatselijke bevolking en China. Dagarbeiders zwaar werk, lage loon. In Suriname na afschaffing slavernij dagarbeiders uit Azië gehaald (Koelies)
  

en samenleving

Ethische politiek: Rond 1900 NL bestuur meer aandacht voor welzijn plaatselijke bevolking: 

• bouwde ziekenhuizen 
  
• verbeterde de infrastructuur. 
  
•  plicht om Nederlands-Indië te beschaven --> 
  
•  bouwde schooltjes. Maar analfabetisme bleef hoog op platteland 
  

en samenleving

• Grote ongelijkheid in NL-Indië.
  
• Huidskleur speelde belangrijke rol: 
  
• Witte mannen bovenaan in de samenleving --> ambtenaren, soldaten, ondernemers
  
• Indische Nederlanders: hadden betere positie andere inlanders

Nederlands-Indië ontstond doordat de VOC failliet ging en de NL regering zijn bezit overnam

1. Juist
2. Onjuist

Nederlands-Indië ontstond in

1. 1790
2. 1799
3. 1800
4. 1899

De hoogste bestuurder in Nederlands-Indië is de Gouverneur-Generaal

1. Juist
2. Onjuist

In Nederlands-Indië was een direct bestuur

1. Juist
2. Onjuist

Nederland maakte geen gebruik van een verdeel- en heerspolitiek

1. Juist
2. Onjuist

Ervoor zorgen dat een gebied, een fabriek of een mijn inkomsten oplevert.

1. exploitatie
2. cultuurstelsel
3. vrije arbeid
4. verdeel-en-heerspolitiek

Boeren moesten door het cultuurstelsel .... deel van hun land bebouwen voor de Nederlanders

1. 1/4
2. 1/5
3. 1/6
4. 1/8

Door het cultuurstelsel konden de boeren minder rijst verbouwen en leden zij honger

1. Juist
2. Onjuist

In welk jaartal kwam er een einde aan het cultuurstelsel?

1. 1860
2. 1870
3. 1880
4. 1890