Beknopte bijwoordelijke bijzin controleren, vwo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

3hv Herhaling Grammatica zinsdelen

H3 Formuleren

Beknopte bijwoordelijke bijzinnen controleren

Leerdoel

• Ik kan foutieve beknopte bijwoordelijke bijzinnen herkennen en verbeteren.

Startopdracht

De zinnen a t/m d bevatten een beknopte bijzin. Welke twee zinnen zijn fout en waarom?

a. Liggend in het gras genoot ik van de warme zonnestralen.

b. Liggend in het gras scheen de zon behoorlijk fel.

c. De laatste nieuwtjes gingen proestend en giechelend over de tong.

d. De meisjes kwamen proestend en giechelend het klaslokaal binnen.

havo

vwo

1. Waarom zijn onderstaande zinnen oncorrect Nederlands?

2. Noteer de beknopte bijzinnen.

3. Wat voor soort bijzin is de bijzin?

a Na een uur in de oven te hebben gestaan, smulden de gasten van de taart.

b Deze ets van Picasso werd zoekend naar prenten van Van Gogh ontdekt.

Noteer je antwoord in je schrift.

Startopdracht

b. Liggend in het gras scheen de zon behoorlijk fel.

c. De laatste nieuwtjes gingen proestend en giechelend over de tong.

Zin b en c zijn fout, omdat het onderwerp van de hoofdzin niet het onderwerp kan zijn van de beknopte bijzin. 

havo

vwo

a [Na een uur in de oven te hebben gestaan (= bwb)] smulden de gasten van de taart.

Het lijkt het of de gasten in de oven hebben gestaan. 

b Deze ets van Picasso werd [zoekend naar prenten van Van Gogh (= bwb)] ontdekt.

Het lijkt of de ets van Picasso naar prenten van Van Gogh zoekt.

 

antwoorden

Herhaling

Waaraan kun je een beknopte bijzin herkennen?

In plaats van de persoonsvorm bevat een beknopte bijzin: 

- een voltooid deelwoord (bv: gewerkt)

- een onvoltooid deelwoord (bv: werkend)

- te + infinitief (het hele werkwoord) (bv: te werken)

Beknopte bijzin

Je kunt met een beknopte bijzin gemakkelijk een fout maken, wanneer je het verzwegen onderwerp uit het oog verliest.

Na het probleem te hebben besproken, kwam de tram aanrijden. 

Uit de hoofdzin blijkt dat de tram het onderwerp is. Dat moet ook het verzwegen onderwerp in de beknopte bijzin zijn. En dat is in de eerste zin niet het geval: een tram bespreekt geen problemen. Die zin is dus grammaticaal fout.

Foutieve beknopte bijzin

Het onderwerp van de beknopte bijzin moet dus hetzelfde zijn als de hoofdzin. 

Aangekomen op het vakantieadres meldde mijn vader zich aan de balie.

Deze zin klopt, want het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin is 'mijn vader' en dat is hetzelfde onderwerp als in de hoofdzin. 

Foutieve beknopte bijzin

1. Verander de beknopte bijzin in een gewone bijzin met een persoonsvorm en een onderwerp.
   
   
2. Verander de hoofdzin en vul daar het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin in.

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

Is deze zin juist?

Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

1. ja
2. nee

Is deze zin juist?

Een kwartier te laat gearriveerd, was de voorstelling natuurlijk al begonnen.

1. ja
2. nee

Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

1. beknopte bijzin
2. foutieve beknopte bijzin

Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. beknopte bijzin
2. foutieve beknopte bijzin

Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

1. foutieve beknopte bijzin
2. beknopte bijzin

Na mijn mobiel te hebben opgeladen, was hij al binnen twee uur weer leeg.

1. Noteer de beknopte bijzin.

2. Verander de beknopte bijwoordelijke bijzin in een gewone bijzin met pv en ow.

3. Verbeter de foutieve zin door het onderwerp van de hoofdzin aan te passen.

   Opdracht

Na mijn mobiel te hebben opgeladen, was hij al binnen twee uur weer leeg.

1. Noteer de foutieve beknopte bijzin.

Na mijn mobiel te hebben opgeladen = fout

2. Verander de beknopte bijwoordelijke bijzin in een gewone bijzin met pv en ow.

Nadat ik mijn mobiel had opgeladen, was hij al binnen twee uur weer leeg.

3. Verbeter de foutieve zin door het onderwerp van de hoofdzin aan te passen.

Na mijn mobiel te hebben opgeladen, merkte ik dat hij al binnen twee uur weer leeg was.

   Opdracht

H3 Formuleren

Maak opdracht 1 t/m 3 van 'Beknopte bijwoordelijke bijzinnen controleren' (blz.98-99).

Klaar?

Doe oefening 1 (beknopte bijzin) op cambiumned.nl/stijl/formuleren/