H.3 + H.4 VD en OD

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Werkwoordspelling

H.3 en H.4

Hoe noem je de werkwoordsvormen 'afgelopen' en 'gemaakt' in de vorige dia's?

Wat weet je al over het voltooid deelwoord?

Lesdoelen

• Je weet wat een voltooid deelwoord is en hoe je zo'n woord spelt
• Je weet wat een onvoltooid (tegenwoordig) deelwoord is en hoe je zo'n woord spelt 

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Wij hebben lekker .........(zwemmen).

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Maria wordt door de arts .....( opereren).

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Zij hebben vandaag 15 km ....( fietsen).

Het voltooid deelwoord

• geeft aan dat iets afgelopen/ voltooid is
• staat nooit als enige ww in een zin
• het heeft altijd een hulpwerkwoord nodig:
• (een vorm van hebben, zijn of worden)

    Ik heb………..(gemaakt)

    Ik ben………..(opgehaald)

    Ik word………..( verzorgd)

VD sterke ww

Schrijf wat je hoort.

         Eindigt meestal op –en.

Bijv. gebeten, geschreven, gelopen, gekregen

VD zwakke ww

• begint vaak met ge-, be-, ver-
• eindigt vaak met -t of -d
  
  
• Ezelsbruggetjes voor als je twijfelt over de laatste letter:

• gebruik 'T eX KoFSCHiP

        Bijv. gemaakt, geleerd

• Of het VD langer maken...

        Bijv. gemaakte, geleerde

Voltooid deelwoord

Spelling!

Let op bij de wissel z/s en v/f!

Bijv. verhuizen - verhuisd

        beroven - beroofd

Let op!

Sommige ww beginnen sowieso al met ge-, be-, ont-, ver-, en her-

• gebeuren - gebeurd
• beantwoorden - beantwoord
• ontmoeten - ontmoet 
• verbranden - verbrand
• herinneren - herinnerd

Let op!

Soms hoor je het verschil tussen pv en vd niet, maar je schrijft ze wel anders.

• Zij verandert de opstelling.
  
• Zij is veranderd.
  

Opa is vorig jaar naar Oostenrijk...... (rijden)

In de coronatijd hebben we zelf maar ons haar..... ( knippen )

Ze hebben de nieuwe omgeving....... (verkennen)

Wat is het voltooid deelwoord van "interviewen"?

1. geinterviewd
2. geïnterviewd
3. geinterviewt
4. geïnterviewt

Wat is het voltooid deelwoord van "uitzoeken"?

1. uitzocht
2. uitgezocht
3. geüitzocht

Het onvoltooid deelwoord (OD)

• Soms ben je nog niet klaar met IETS doen.
• De handeling is ONvoltooid
  --> is nog steeds bezig of zou nog bezig kunnen zijn.

    --> Hele werkwoord + d

 

• Ik moet lopend naar huis.
• Fluitend kom ik binnen.  
• Kermend van de pijn lag de inbreker op de

   grond.

Het onvoltooid deelwoord (OD)

Kermen van de pijn.

Kermen is het hele ww (infinitief).

-d- erbij =

KERMEND

(Mopperen) en (huilen) kwam de voetballer de kleedkamer in.

1. Mopperent en huilend
2. Mopperend en huilent
3. Mopperend en huilend

Welke spelregel hoort bij het onvoltooid deelwoord?

1. is de infinitief met '-d(e)'
2. is de stam met '-d'
3. soms '-d' en soms niet

Staat er een OD in de volgende zin?
'Wachtend op de bus luisterde hij muziek.'

1. Ja
2. Nee

Staat er een OD in de volgende zin?
'Het meisje kwam huilend de kamer binnen.'

1. Ja
2. Nee

Staat er een OD in de volgende zin?
'De voetballer heeft de hele middag getraind op een vrije trap.'

1. Ja
2. Nee

Aan de slag!

Voltooid en onvoltooid deelwoord 

Klassikaal oefening 1 (p.148)

Maken: Oefening 3 t/m 8 (p.148/150)