18/9 lezen 2, signaalwoorden tekstverbanden 4m

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Tekstverbanden

en 

signaalwoorden

Lezen 2

Pak je leesboek, lesboek, schrift VIP en pen.

Planning

• Lezen 
• Wat weet je nog?
  
• Instructie- zelfstandig in stilte werken 
• Verlengde instructie - in stilte werken 
• Exitticket
• Afsluiten (reflectie en feedback)

1. Pak dan je leesboek, lesboek, VIP, schrift en  etui.
   
2. Ga in stilte lezen.
   

Schrijf een ding op wat je de vorige les in de lesstof hebt geleerd.

A. amuseren, informeren, activeren, overtuigen 

B. herhaling informatie, toekomst, antwoord vraag

C. onderwerp benoemen, nieuwsgierig maken

D deelonderwerp

 1 oriënterend lezen

2 inleiding

3 slot

4 tekstdoel

5 globaal lezen

E. Titel, eerste alinea, tussenkopjes, plaatjes

1 E

2 C

3 B

4 A

5 D

Functies tekstdelen - kort

Inleiding: de schrijver noemt het onderwerp van de tekst en wil de lezer nieuwsgierig maken.

 Dit kan op veel manieren, bijvoorbeeld:

• een gebeurtenis beschrijven;

• een mening over het onderwerp geven;

• een vraag over het onderwerp stellen.

Middenstuk: het grootste deel van de tekst met de meeste informatie over het onderwerp. 

Gaat per alinea in op een deelonderwerp van het onderwerp. Tekstverbanden om het een lopende tekst te maken!

• Slot:  meestal de laatste alinea, 

bijvoorbeeld:

• het belangrijkste wordt kort herhaald 

• er wordt naar de toekomst wordt gekeken

• de vraag uit de inleiding wordt beantwoorden

Vaak hebben ze een vaste structuur!

1. Signaalwoorden 

van voorbeeld

 2. Signaalwoorden 

van voorwaarde

3. Signaalwoorden van opsomming

4. Signaalwoorden van samenvatting

5. Signaalwoorden van oorzaak-gevolg

6. Signaalwoorden van tegenstelling

7. Signaalwoorden van (tijds)volgorde

8. Signaalwoorden van conclusie

dus

vervolgens

echter

omdat

kortom

ten tweede

mits

bijvoorbeeld

als

zoals

al met al

vervolgens

hierdoor

want

maar

daarentegen

ook

1. H J

2. G I

3. F Q

4. E K

5. D M N

6. C O P

7. B L

8. A

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• weet je weer wat tekstverbanden en signaalwoorden zijn en wat het doel ervan is;
• kun je tekstverbanden en signaalwoorden in teksten herkennen en benoemen;
• heb je geoefend met tekstverbanden en signaalwoorden.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

Tekstverband - signaalwoord

Tekstverband = het verband van een tekst

--> hoe de woorden, zinnen of alinea's met elkaar verbonden zijn.

Daar gebruiken we signaalwoorden voor.

Signaalwoorden = een woord dat een signaal (een teken) geeft dat er iets in een alinea gaat gebeuren. Er komt bijvoorbeeld een tegenstelling aan.

--> het woord laat met een signaal laat zien of er bijvoorbeeld

een uitleg of voorbeeld volgt, die dus aansluit bij het woord.de zin of de alinea daarvoor.

Elk tekstverband heeft dus bijbehorende signaalwoorden. 

LET OP: sommige signaalwoorden (of woorden die er op lijken) kunnen ook bij andere tekstverbanden horen!

Hoe pak je het aan?

Kennen = kennis = leerwerk (je moet het echt uit je hoofd kennen, bijvoorbeeld door flitskaartjes te maken): tekstverbanden en de bijbehorende signaalwoorden

Kunnen= oefenen van wat je geleerd hebt

- toepassing = een tekstverband kunnen herkennen tussen woorden, in zinnen en tussen alinea's

- toepassen = aan signaalwoorden kunnen zien bij welk tekstverband ze horen

- inzicht = zelf een tekstband kunnen aanbrengen door signaalwoorden te gebruiken tussen woorden, in zinnen en tussen alinea's

Werk voor deze en de volgende les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het blauwe theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in STILTE en je mag NIET PRATEN of OVERLEGGEN en geen vragen stellen
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in STILTE lezen

Pak je VIP en noteer:

Blz. 45/46,  opdracht 2

+nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Opsomming

Je kunt een opsomming ook herkennen aan opsommingstekens, zoals een dubbele punt (:), liggende streepjes (-), getallen (1, 2, 3) of ‘dots’ (•). 

Bijvoorbeeld: 

Voor een cake heb je nodig: bloem, boter, suiker, een ei en bakpoeder.

Opsomming

Tegenstelling

Een tegenstelling laat het verschil zien die zaken tegenover elkaar staan.

Bijvoorbeeld: 

Veel jongeren willen graag in de vakantie wat bijverdienen, maar niet elke klus is aantrekkelijk of levert genoeg geld op.

Tegenstelling

Oorzaak gevolg

Een oorzaak-gevolg herken je aan signaalwoorden zoals:daardoor, doordat, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij.

Bijvoorbeeld: 

Morgen is er een studiedag op school, dus zijn de leerlingen vrij.

Oorzaak-gevolg

Algemene uitspraak-voorbeeld

Een voorbeeld (toelichting) herken je aan signaalwoorden zoals: bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan, neem nou, onder andere, ter illustratie. 

Een voorbeeld of toelichting volgt vaak na een algemene uitspraak. 

Bijvoorbeeld: 

Je kunt afspraken voor een reis laten vastleggen in een reisovereenkomst. Denk aan het aantal excursies dat je per week wilt doen.

Algemene uitspraak-voorbeeld

Voorwaarde

Een voorwaardelijk verband geeft aan onder welke voorwaarden iets gebeurt.

Bijvoorbeeld: 

Als iedereen het werk af heeft, dan mag je daarna wat voor jezelf doen.

Voorwaarde

Reden

Reden geeft aan waarom iets wordt gedaan

Bijvoorbeeld: 

Je moet oefenen met lezen, omdat je deze vaardigheid nodig hebt voor je schoolexamens en centraal examen.

Reden

t

Conclusie

Vergelijking

Een vergelijkend verband laat een verschil of een overeenkomst zien. 

Signaalwoorden: in vergelijking met, (net) als, evenals, zoals 

ook de vergrotende trap: meer, groter, beter, langer enz.

In vergelijking met vorig jaar hebben we nu een koude winter.

Doel-middel

Doel-middel toont welk middel je gebruikt voor een doel

Signaalwoorden: zodat, om te, door middel van

Om goed te kunnen slapen is het belangrijk om een uur van tevoren je telefoon weg te leggen.

Verschil oorzaak-gevolg/ doel-middel

Oorzaak                       gevolg

Het regent buiten, waardoor de straten nat worden. 

Doel                                                       middel:

Om een hoger cijfer te krijgen, ga ik harder studeren.

Tekstverbanden/signaalwoorden

Verbanden

• opsomming of (tijds) volgorde 

• tegenstelling

• oorzaak-gevolg

• algemene uitspraak-voorbeeld

-

Verbindingswoorden/signaalwoorden

• ten eerste, ten tweede, om te beginnen, bovendien, ook, (nog), verder, ten slotte, en, niet alleen

• maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel, ofschoon, ondanks dat, aan de ene kant... aan de andere kant

• daardoor, doordat, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij

• zo, als, zoals, denk aan, neem nou, bijvoorbeeld

Tekstverbanden/signaalwoorden

Verbanden

• voorwaarde

• reden

•conclusie

• vergelijking

•doel–middel

Verbindingswoorden/signaalwoorden

• als, indien, wanneer, in het geval dat, het gevolg is

• want, omdat, namelijk, immers, daarom, de reden hiervoor

• dus, concluderen, dat betekent, kortom, al met al

• net zo als, even ... als, in vergelijking met, meer/groter dan (Jolanda verdient minder geld dan ik) = vergelijkende trap

• waarmee, zodat, om ... te, door middel van, met behulp van (Om mijn eindexamen te halen, zal ik nog veel meer moeten oefenen met schrijven.)

Werk voor deze en de volgende les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

Pak je VIP en noteer:

Blz. 44  opdracht 2

Klaar = in STILTE lezen

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Werk voor deze en de volgende les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

Pak je VIP en noteer:

Blz. 45/46,  opdracht 2

+nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Klaar = in STILTE lezen

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• weet je weer wat tekstverbanden en signaalwoorden zijn en wat het doel ervan is;
• kun je tekstverbanden en signaalwoorden in teksten herkennen en benoemen;
• heb je geoefend met tekstverbanden en signaalwoorden.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor voorbeeld?

1. zoals
2. ten slotte
3. tegenover
4. denk aan

Welk signaalwoord is GEEN signaalwoord voor 'tijd'?

1. eerst
2. ten slotte
3. daarna
4. denk aan

De signaalwoorden in een instructie zijn de signaalwoorden van een:

1. opsomming
2. tegenstelling
3. reden
4. doel-middel

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor reden?

1. ten eerste
2. daarom
3. bijvoorbeeld
4. maar

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor een voorwaarde?

1. En
2. Maar
3. Mits
4. Dus

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor tegenstelling?

1. zoals
2. daarnaast
3. echter
4. zo

Welk signaalwoord is een signaalwoord voor opsomming?

1. zoals
2. ten slotte
3. tegenover
4. denk aan

Ik weet (weer) wat tekstverbanden en signaalwoorden zijn en kan deze in een tekst herkennen en benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Hoe ga je dat verbeteren?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?