3.1 De welvaart neemt toe in Nederland blz. 76/77 2025

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC - Nederland 1948 - 2008

HC - Nederland 1948 - 2008

Tijd van televisie en computers, vanaf 1950

HC - Nederland 1948 - 2008

45. de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de

daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog;

46. De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.

47. de eenwording van Europa 

48. de toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot

ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen

49. De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.

Kenmerkende aspecten bij deze historische context

Tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Waar gaat dit thema over?

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

3.1 De welvaart neemt toe in Nederland

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1948 tot 1978?

3.2 Van multicultureel naar groeiende verdeeldheid

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland van 1978 tot 2008?

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

3. 74 Zet deze gegevens in de juiste chronologische volgorde, van vroeger naar later. 

• IV (vlak na WOII; het woord ‘wederopbouw’ staat letterlijk in dit gegeven) –III (na WOII richt de begroting zich alleen op de korte termijn. Dat verandert als de wederopbouw succesvol blijkt) –V (jaren 70 t.t.v. de oliecrisis) –I (Kabinetten-Lubbers met overschot) –II (2008 is het jaar van de kredietcrisis).

I Dankzij extra bezuinigingen én de meevallende internationale economische ontwikkeling daalt het tekort van het Rijk van ruim 10% naar 6,5%.
II Minister Wouter Bos moet een aantal financiële instellingen redden van de ondergang vanwege de kredietcrisis.
III De Zijlstranorm wordt ingevoerd, waarbij de begroting zich niet meer op de korte termijn richt, maar op de ontwikkeling van de economie.
IV Minister Lieftinck voert een uiterst streng en sober begrotingsbeleid, maar past wel de gulden financieringsregel aan. Hierdoor mag ook geleend worden voor niet-kapitaaluitgaven voor de wederopbouw.
V Door de oliecrisis is de werkloosheid dusdanig gestegen dat de collectieve arbeidslasten te zwaar worden. Er wordt een bezuinigingsmaatregel ingevoerd.

Terugblik

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Van emigratie- naar immigratieland

In de twintigste eeuw is Nederland per saldo een emigratieland.

• Vooral boeren emigreren vanaf halverwege 19e eeuw naar landen als; VS, Canada en Australië.

• Verandert in de jaren '50

• Door economische groei --> vraag naar arbeidskrachten
• Gastarbeiders afkomstig uit Zuid-Europa, later Marokko en Turkije.
• Gastarbeider bleven nodig, dus ze bleven
• Gezinshereniging - gastarbeiders halen gezinnen naar Nederland.

Zo ontstond langzaam een multiculturele samenleving.

In de jaren '60 kwamen er steeds meer gastarbeiders uit Marokko en Turkije. In de armste stukken van die landen werden jonge mannen gerekruteerd die bereid waren voor een paar jaar naar Nederland te komen om hier geld te verdienen met arbeid.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Van emigratie- naar immigratieland

Hoewel in Nederland altijd mensen van verschillende etnische en religieuze afkomst hebben gewoond, werd de samenleving in de jaren 60-90 meer en meer multicultureel.

• Naast gastarbeiders kwamen er ook veel mensen uit de voormalige koloniën naar Nederland;
• Nederlands-Indië
• Suriname
• Nederlandse Antillen

De multiculturele samenleving betekende voor sommigen het hoogtepunt van diversiteit, voor anderen was de confrontatie met andere culturen erg wennen.

De Bijlmer

De wijk Bijlmer werd in de jaren '60 en '70 gebouwd om aan de vraag naar goedkope woningen voor Surinaamse en Antilliaanse immigranten te voldoen en werd al snel een 'zwarte' wijk.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Oliecrisis en het voorlopige einde van de groei

In 1973 kregen enkele westerse landen, waaronder Nederland, te maken met een oliecrisis. Daardoor kwam de economie behoorlijk in de problemen.

• Oorzaak: boycot olie door Arabische landen
• aanleiding; steun Israël in oorlog met Egypte

• Macht olieproducerende landen was toegenomen, omdat vraag naar olie was toegenomen. 
• hele westerse economieën draaide hierop.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Oliecrisis en het voorlopige einde van de groei

• De boycot van 1973 zorgde onmiddellijk voor een crisis.

• Mensen stonden uren in de rij voor benzine
• invoering autoloze zondag
• Industrie leed onder het tekort.

• Crisis duurde tot 1976 - einde aan welvaartsgroei en angst voor concurrentie positie economie (vooral die van de Rotterdamse haven)

• In de praktijk viel het allemaal wel mee. Rotterdam was niet zomaar te vervangen en er kwamen alternatieven voor de Arabische olie.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Oliecrisis en het voorlopige einde van de groei

• Oliecrisis = einde naoorlogse tijdperk wederopbouw + economische groei.

• Positief gevolg = besef om na te denken over alternatieve vormen van brandstof.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Vragen

Enkele activiteiten van een Nederlands huishouden in de jaren 60:

I. Het gezin gaat op fietsvakantie naar Drenthe.

II. Vader schaft een wasdroger voor moeder aan.

III. Het gezin gaat op zondag naar de kerk.

IV. Zoon heeft zijn vriendinnetje op de sportclub ontmoet.

V. De buurtkinderen komen op zaterdag tv-kijken bij het gezin

3.77 Geef elk voor elk van bovenstaande activiteiten aan of er sprake is van continuïteit of verandering ten opzichte van de periode voor de jaren 60.

• I. Continuïteit: er is nog niet echt sprake van vakantiereisjes zoals later in de consumptiemaatschappij.
• II. Verandering: de consumptiemaatschappij ontstaat.
• III. Continuïteit: het gezin leeft nog steeds verzuild.
• IV. Continuïteit: het gezin leeft nog steeds verzuild.
• V. Verandering: de tv was een luxeproduct en een voorbeeld van technologische  vooruitgang.

HC -Nederland 1948 - 2008

de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Huiswerk

maken opdracht 3.23 t/m 3.29