Literatuur herhalen 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Literatuur herhalen

Programma

-Opdrachten controleren + nakijken	10 min
-Herhalen literatuur	5 min
-TW2	20 min
-Zelfstandig oefenen	35 min

Leerdoelen

Wat behandelen we vandaag?

• Je kent belangrijke begrippen uit de verhaaltheorie (narratologie) en weet wat de functie van bepaalde verhaaltechnieken is;
• Je kan begrippen uit de narratologie toepassen bij het bespreken van een verhaal;
• Je kan uitleggen wat de functie en het effect van verteltechnieken zijn;
• Je kan zelf de werking van verteltechnieken ontdekken. 

Huiswerk controleren + nakijken

In Classroom staat een mapje met de titel "antwoorden". 

In dat mapje zie je de antwoorden van de gemaakte opdrachten van vorige week. 

Kijk zelf je werk (goed) na. 

Literaire genres

Genre --> soort verhaal.

Lyriek --> poëzie en liedteksten.

Epiek --> verzamelnaam voor alle verhalende literaire teksten. 

Literair proza --> de vernieuwde naam van epiek. 

Dramatiek --> toneel en film. 

Mythen --> verhalen over (half)goden en helden en geven een verklaring voor de onbegrijpelijke werkelijkheid. 

Legenden --> vertellen over levens van heiligen en wonderen. 

Sagen --> fantasy-achtige verhalen over mystieke zaken.

Sprookjes --> moralistische volksverhalen waarin het goede met het kwade strijdt. 

Fabels --> dierenverhalen waarin mensen een spiegel wordt voorgehouden. 

Avonturenromans --> boeken waarin veel gebeurt. 

Psychologische romans --> gaan vooral om de binnenwereld van een personage. 

Ideeënromans --> de visie op de werkelijkheid is belangrijker dan de ontwikkeling van de personages. 

Zeer kort verhaal --> verhaal van maximaal 500 woorden.

Kort verhaal --> tja... 

Novelle --> te lang voor een kort verhaal, te kort voor een roman, meestal 100 pagina's. 

Roman --> boek. 

Wat is het verschil in hoofdpersonen en bijpersonen?

Wat is het verschil in verteltijd en vertelde tijd?

Vertellen van verhalen

Hoofdpersonen --> complete karakters, maken complete ontwikkeling door.

Bijfiguren --> hebben een dienende rol, worden nauwelijks uitgewerkt. 

Expliciete karakterisering --> verteller geeft direct informatie over het karakter. 

Impliciete karakterisering --> de lezer ontdekt zelf het karakter van het personage. 

Plot --> de gebeurtenissen in een verhaal.

Verhaalstructuur --> structuur van een verhaal - vaak chronologisch en logisch. 

Terugblikken --> er wordt naar een gebeurtenis vooruitgekeken. 

Vooruitwijzing --> er wordt naar een gebeurtenis vooruit gewezen. 

Causaliteit --> logisch verband in oorzaak-gevolg. 

Verteltijd --> hoelang in zinnen erover gedaan wordt om een gebeurtenis te beschrijven. 

Vertelde tijd --> hoeveel tijd er in het boek voorbij gaat. 

Tijdsvertraging --> tijd oprekken om de spanning te behouden. 

Ruimte / setting --> waar het verhaal zich afspeelt. 

Sleep de perspectieven naar de juiste uitleg

Het verhaal is in de ik-vorm geschreven

Het verhaal is in de hij- of zij-vorm geschreven.

Het perspectief ligt het ene hoofdstuk bij die persoon en het volgende hoofdstuk bij iemand anders.

Wisselend perspectief

Ik-perspectief

Hij/zij-perspectief

Ik-perspectief 

Hij/zij-perspectief 

Alwetend perspectief 

Wisselend perspectief 

Je weet niet wie het verhaal vertelt, het verhaal is in de hij/zij-vorm geschreven. 

Meerdere personen krijgen het woord. Verteller is onderdeel van het verhaal. 

De verteller staat boven het verhaal, hij doet niet mee. Je leest de beleving vanuit meerdere personages. 

Je leest mee vanuit de hoofdpersoon. Je leest over zijn/haar gedachten en gevoelens. 

ik-perspectief

personaal perspectief

auctoriaal perspectief

Hij liep naar de supermarkt en dacht aan wat hij ging eten.

Ik liep naar de supermarkt en dacht aan wat ik ging eten.

Hij liep naar de supermarkt, maar wist nog niet dat die vandaag gesloten was. 

Vertellen van verhalen

Ik-verteller --> je leest het verhaal vanuit een ik-persoon. 

Vertellend ik --> vertelt over de gebeurtenissen en personages. 

Belevend ik --> neemt zelf deel aan de gebeurtenissen. 

Onbetrouwbaar perspectief --> Ook wel belevend ik. 

Hij-zij-verteller = personale verteller --> niet merkbaar aanwezig en laat andere personages het woord doen. 

Enkelvoudig of meervoudig perspectief --> door hoeveel ogen lees je het verhaal. 

Alwetende / auctoriale verteller --> staat boven het verhaal en weet alles van alle personages. 

Neutraal perspectief --> de alwetende verteller geeft geen commentaar op de personages. 

Geoefend

Poep, een onbekende trekvogel, huilbaby, het adres. 

TW2

De toets voor TW2 zal uit drie delen bestaan:

1. algemeen (de theorie - paragraaf 11)

2. inhoudelijke vragen over de twee literaire werken

3. literaire analyse van de twee literaire werken

Daarbij lever je vóór vrijdag 10 januari 2025 23:59 uur je leesdossier van boek 2 in Classroom in. 

Oefeningen

Wie?	Zelfstandig.
Wat?	Opdrachten die nog niet gemaakt zijn/drillsteroefeningen digitale methode/werken aan leesdossier 2.
Hoe?	Handboek/oefenboek/Chromebook.
Hulp?	Docent.
Tijd?	Tot 16:05.
Uitkomst?	Je beheerst de leerdoelen.
Klaar?	Leren TW2.

Welke leerdoelen beheers je nu?

Deze leerdoelen beheers ik nu al

Deze leerdoelen beheers ik nog niet. Dus ga ik hier nog mee verder oefenen/lezen. Anders vraag ik hulp aan de docent.

Je kent belangrijke begrippen uit de verhaaltheorie (narratologie) en weet wat de functie van bepaalde verhaaltechnieken is.

Je kan begrippen uit de narratologie toepassen bij het bespreken van een verhaal.

Je kan uitleggen wat de functie en het effect van verteltechnieken zijn.

Je kan zelf de werking van verteltechnieken ontdekken.