3.3 Lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Voor de vakantie

• Numo: leestekens + werkwoordspelling deel 1 en 2
• Leesboek

Vandaag

• start maken met lezen h3:kritisch lezen 
• Wat is de planning deze periode?

Hoe ver ben je met je boek?

Planning laatste periode

Kritisch lezen

DOEL

Je kunt beoordelen of de informatie in een tekst betrouwbaar is

Betrouwbaarheid van teksten

Kritisch lezen heeft te maken met álles wat je leest!

Dus ook: WhatsApp, Instagram, twitter,  nieuwsartikelen, enz.

Signaalwoorden 

• Geven het verband in de tekst aan. Met tekstverbanden bedoelen we de relaties tussen verschillende delen van een tekst (bv. alinea’s of zinnen).
• Meestal hebben dit soort tekstdelen namelijk aparte functies.
• Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat zin 1 een oorzaak vertelt (bv. Het heeft al maanden niet meer geregend) en zin 2 een gevolg (bv. Daardoor is de oogst van de boeren mislukt).
  

Welke tekstverbanden moeten jullie kennen?

• Het tekstverband oorzaak-gevolg is vaak te herkennen aan signaalwoorden zoals: doordat, hierdoor, met als gevolg.
  

1 De trein was vertraagd. Hierdoor kwam Evi te laat op school.

2 Het regende gisteren hard, met als gevolg dat de straat is ondergelopen.

• Het tekstverband doel-middel is vaak te herkennen aan signaalwoorden zoals: waarmee, door middel van, om te.

3 Dit is een app waarmee je foto’s kunt bewerken.

4 Hij gebruikt drie wekkers om op tijd wakker te worden.

In welke zin zie je het tekstverband 'oorzaak-gevolg'?

1. Ik ben te laat, daardoor heb ik me verslapen.
2. Ik heb me verslapen en ik ben mijn eten vergeten.

Wat doe je als je een tekst kritisch leest?

1. Je bekijkt de tekst en leest de eerste alinea
2. Je leest de eerste en de laatste zin van de alinea's
3. Je leest de tekst van het begin tot aan het eind goed door
4. Je leest de tekst en beoordeelt of de informatie juist en betrouwbaar is

Lees de tekst

Dit artikel komt uit de serie 'NRC checkt'. Leg in je eigen woorden uit wat NRC in deze serie doet.

Wie berichtte dat het in de
VS te koud zou zijn
voor ijsberen?

1. NRC checkt
2. NOS journaal
3. Rinie van Meurs
4. De dierentuin van Chicago

Wat is de conclusie van NRC?

Nepnieuws op internet

Weet jij welke informatie op internet betrouwbaar is?

Veel jongeren vinden het lastig om te beoordelen of iets wat ze online tegenkomen nepnieuws of juist betrouwbare informatie is.

Kritisch lezen: is het echt waar?

We letten op drie dingen.

Stap 1:  deskundigheid van de schrijver

Stap 2: wat is het doel van de tekst?

Stap 3: let op de bron

Even iets leuks

Ga aan de slag met

Numo taken:

lezen h3

Tekst en publiek

Bron: foto 1 www.flickr.com ; Matthijs Quaijtaal

Vorige les

• Kritisch lezen 
• Is de informatie in een tekst altijd betrouwbaar?
• Tekstverbanden

Vandaag

• Stillezen 15 minuten
• Hoe kan je zien voor welke doelgroep een tekst is geschreven?
• Oefenen 

Stillezen 15 minuten 

Wie is het publiek van een tekst?

1. De schrijver
2. De lezer(s)
3. De uitgever
4. De winkeliers

Voor wie is deze tekst bedoeld en waar zie je dat aan?

Voor wie is deze tekst bedoeld en waar zie je dat aan?

Voor welk publiek een tekst bedoeld is, kun je zien aan: onderwerp, lay-out en taalgebruik.

1. waar
2. niet waar

Voor welk publiek is de tekst geschreven?

1. Voor bedrijven die stagiaires zoeken
2. Voor jongeren van het vmbo
3. Voor ouders van jongeren
4. Voor docenten van de havo

Aan het onderwerp van een tekst kun je zien voor welk publiek een tekst bedoeld is.

1. Juist
2. Onjuist

Waar staat de bron van een tekst?

1. In de inleiding
2. Onderaan de tekst
3. In het slot
4. In het middenstuk

Wat is het doel van de bron?

1. De bron zorgt ervoor dat de tekst interessanter wordt.
2. De bron vertelt waar een tekst over gaat.
3. De bron heeft geen doel.
4. De bron geeft aan waar de informatie uit de tekst vandaan komt.

Lees de tekst: Hipsterjurk met sneakers

Wat voor tekstvorm is deze tekst?

1. Blog
2. Reclametekst
3. Overtuigende tekst

Waar zie je dat aan?

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst?

Bevat deze tekst vooral feiten of meningen?

1. Feiten
2. Meningen

Wat is het doel van de schrijver?

1. Informeren
2. Activeren
3. Overtuigen
4. Amuseren

Ga op zoek naar het tekstverband doel-middel in de tekst. Noteer de zin en onderstreep het signaalwoord.

Maken 3.3

Opdracht 1 t/m 7