Module 2.2 Transport in en uit de cel

Module 2.2 Transport in en uit de cel

Wat gaan we doen?

Je kunt benoemen wat de gemeenschappelijke kenmerken van cellen zijn.

Je kunt uitleggen wat organellen zijn.

Je kunt aangeven waar de volgende organellen zich op een afbeelding bevinden: celkern, ribosomen, endoplasmatisch reticulum, golgicomplex, mitochondriën, lysosomen en centrosoom.

Je kunt beschrijven wat de functie(s) van deze organellen is/zijn.

Je kunt uitleggen hoe de celmembraan is opgebouwd.

Je kunt aangeven welke functies de celmembraan heeft.

transport in de cel

Passief transport (kost geen energie ATP)

Actief transport (kost energie ATP)

Osmose difussie

Diffusie: beweging van deeltjes van een plaats waar ze in een hoge concentratie voorkomen naar een plaats waar ze in lagere lage concentratie voorkomen

Osmose: beweging van water en gassen door een halfdoorlatend membraan, in de richting van de hoogste concentratie opgeloste stoffen

Actief transport 

Kost energie (ATP)

enzymatische pomp: transportmechanisme in en uit de cel, waarbij vervoersenzymen de stoffen door de celmembraan loodsen

Blaasjes transport: transport van stoffen in en uit de cel waarbij een stukje celmembraan rondom het te transporteren deeltje stulpt en een blaasje vormt

Blaasjes transport

Als de cel deeltjes opneemt, heet dit endocytose. 

Als de cel deeltjes buiten de cel brengt heet dit exocytose.

Metabolisme

Metabolisme = stofwisseling

omzetten van de ene stof in de andere

Anabool/katabool

Anabool = opbouw, kost energie

 het maken van bouwstoffen noem je opbouwstofwisseling of assimilatie.

Katabool = afbraak geeft energie

er is sprake van afbraak van stoffen dit noem je  afbraakstofwisseling of dissimilatie.

Verbranding in de cel

Veel voorkomende afbraak reactie is de verbranding.

Bij verbranding is altijd zuurstof nodig, daarom wordt verbranding aerobe dissimilatie genoemd

afvalstoffen: CO2 en H2O

anaerobe dissimilatie

anaerobe dissimilatie vindt plaats in de spieren

Dan schakelt de cel over op afbraak van energierijke stoffen, zonder dat daar zuurstof bij gebruikt wordt. Dat noem je anaerobe dissimilatie. Een voordeel is dat de cel toch energie kan vrijmaken.

Energieopbrengst is lager

meer afvalstoffen

Energie in de Cel

ADP en ATP

Zodra er energie door de verbranding vrijkomt, kan er een derde fosfaatmolecuul aan ADP worden gebonden. Dan heet de stof adenosinetrifosfaat (ATP, tri = drie). Tegelijk met het fosfaatmolecuul wordt er een beetje energie opgeslagen. Die derde fosfaatbinding noem je dan ook een energierijke binding. ADP is nu opgeladen; ATP ‘bewaart’ de energie.

Opdracht

Ga aan de slag met de opdracht uit onderwijsonline

Huiswerk

Maak transport in de cel , celstofwisseling en levensloop van de cel 

Lees uit Thieme meuelhof van weefsels dekweefsel en steunweefsel

Levensloop van de cel

Je kunt beschrijven wat de drie levensfasen van een cel zijn.

Je kunt beschrijven hoe de fases van de celdeling verlopen.

Je kunt uitleggen wat met differentiatie van cellen bedoeld wordt.

Je kunt uitleggen wat met specialisatie van cellen bedoeld wordt.

Je kunt uitleggen wat stamcellen zijn

Anatomie Fysiologie 

Module 2 Cellen, weefsels en organen

Vragen over de opdrachten van vorige week?

1.3 intracellulaire cellen

1.4 uitwisseling van stoffen

1.5 Celdeling 

Aan het werk

Bespreking van de opdrachten vorige week 

Module 1

- Oriëntatie

- Zelftoets

Module 2

- Start met het onderdeel cellen

Wat is een ander woord voor levend wezen

1. Organel
2. Cellulair
3. Organisme
4. Pantoffeldiertje

Wat is geen kenmerk voor leven ?

1. Aanpassingsvermogen
2. Groei
3. Beweging
4. Nagel bijten

1.3 Intracellulaire en extracellulaire vloeistof

lichaam bestaat voor een groot deel uit water 

lichaamswater bevindt zich in de cellen 

Intracellulaire vloeistof: vocht binnen de cellen

Extracellulair: vloeistof buiten de cellen 

Extracellulaire vloeistof 

* Bloedvocht 

* Hersenruggenmergvocht 

* lymfevocht

Intercellulaire vloeistof 

= weefselvocht: 

bevochtigt alle cellen van het lichaam (behalve huidcellen buitenste huidlagen) 

Functie weefselvocht: zorgt ervoor dat cel voedsel krijgt en afvoer afvalstoffen

Homeostase 

constant houden van de samenstelling 

door middel van: 

- zenuwstelsel -hormoonstelsel 

voorbeeld; transpireren bij hitte 

Semipermeabele

wand van de cel laat selectief stoffen door of scheidt selectief stoffen uit. 

Alles om een goed evenwicht te behouden!

1.4 Uitwisseling van stoffen

(niet alle stoffen kunnen de celwand passeren) 

ligt aan: grootte en eigenschappen stoffen

Wanneer wel passage celwand: 

via passieve of actieve uitwisseling 

Passieve uitwisseling 

Voor deze uitwisseling van stoffen wordt geen energie gebruikt 

- gaat om transport door de celwand

Concentratie 

hoeveelheid stof per liter opgelost in een andere stof 

Als binnen of buiten de cel de concentratie van stoffen gaat verschillen dan wordt er een nieuw evenwicht gezocht.

verdeling van stoffen, dit kan binnen de cel of buiten de cel 

Diffusie 

- opgeloste stoffen vanuit hoge concentratie naar een lage concentratie 

Voorbeeld: suiker in de thee (na roeren)

Bij gassen verloopt diffusie sneller dan bij vloeistoffen

1. Juist
2. Onjuist

Diffusie wordt veroorzaakt door de beweging van de kleinste elementen van de stof

1. Juist
2. Onjuist

Diffusie treedt ook op als er een celwand tussen zit

1. Juist
2. Onjuist

Osmose 

- de stoffen blijven op de plaats en verplaatst de oplossingsvloeistof zich. 

- Gebied met lage concentratie naar hoge concentratie 

(vloeistof kan wel door de wand)

Voorbeeld osmose 

krentenbrood met niet gewelde krenten

De krenten zuigen het vocht op daardoor droog brood 

Hier is sprake van:

1. Osmose
2. Diffusie

Osmotische waarde 

* hoeveelheid opgeloste stoffen in een oplosvloeistof 

Osmotische druk 

* kracht die voorkomt dat de oplosvloeistof door het membraan zich verplaatst naar het gebied met de hoogste concentratie opgeloste stoffen 

Hypertoon en hypotoon 

Hypertoon: Cellen in omgeving met lage osmotische waarde nemen water op uit hun beweging 

Hypotoon:

Cellen in omgeving met hoge osmotische waarde wordt water uit de cel gezogen.

isotoon wil zegegn

1. cellen en omgeving bevatten dezelfde concentratie
2. cellen hebben een lage osmotische waarde
3. cellen hebben een hoge osmotische waarde

Vragen ?

Maak de volgende opdrachten:

Module 2: Cellen, weefsels en organen 

2.6 Deling 

Celdeling: een cel kopieert zich in twee nieuwe cellen

Fasen in celdeling 

korte impressie celdeling (zonder geluid)

fasen celdeling 

- chromosomen in de celkern verdikken en gaan zichzelf kopiëren tot 2 gelijke dna strengen 

- splitsing twee afzonderlijke gelijke chromosomen

- feitelijke deling  vanuit centrosoom

- om de twee groepen vormt zich een celwand, cytoplasma en kernen 

Reductiedeling 

- bij geslachtcellen

- de chromosomen verdubbelen zich niet

- maar de helft van 46 

- samen met de andere geslachtscel hebben ze 46 chromosomen 

jongen of meisje