Paragraaf 5.3 (2 lessen)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

Modern imperialisme

Tijd van burgers en stoomachines

Paragraaf 5.3: Nederlands-Indië

Wat gaan we doen?

Herhalen

Lezen paragraaf 3 (deels)

Aantekeningen

Maken opdrachten

Wat was vóór 1800 de belangrijkste reden dat Europeanen overal in de wereld gebieden veroverden en forten bouwden?

Wat was na 1800, tijdens de periode van het modern-imperialisme de belangrijkste reden om gebieden te veroverden?

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen hoe Europeanen hun koloniën bestuurden en welke gevolgen dit had voor de mensen in de koloniën.

Daarnaast kun je uitleggen wat Europeanen in de economie veranderden en waarom Nederland het cultuurstelsel invoerde en weer afschafte.

Lezen

Lezen paragraaf 5.3, blz. 77-78

Het ontstaan van Nederlands-Indië en Bestuur van Nederlands-Indië

§2.3

Leven in de kolonie

A

Verandering in het bestuur

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe Europeanen hun koloniën bestuurden en welke gevolgen dit had voor de mensen in de koloniën.

Begrippen:

• indirect bestuur

B

Verandering in de economie

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat Europeanen in de economie veranderden en waarom Nederland het cultuurstelsel invoerde en weer afschafte.

Begrippen:

• cultuurstelsel

C

Verandering in de samenleving en cultuur

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen welke sociale en culturele gevolgen het modern imperialisme had.

Begrippen:

• 
  

Modern imperialisme: koloniën moet winst moesten opleveren

Grondstoffen: aardolie, diamanten en tin (industrie)

 Landbouw: boeren moesten producten verbouwen voor Europeanen. 

Thee, koffie, rubber, suiker, tabak en cacao.

Goederen vervoeren--> aanleg infrastructuur .

§2.2

Leven in de kolonie

A

Verandering in de economie

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat Europeanen in de economie veranderden,

§2.3

Leven in de kolonie

A

Verandering in bestuur

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe Europeanen hun koloniën bestuurden en welke gevolgen dit had voor de mensen in de koloniën.

Begrippen:

• indirect bestuur

Na 1800 grote koloniën in Azië en Afrika.

 Indirect bestuur ingevoerd: inheemse vorsten bleven op plek, gehoorzamen aan de Europese bestuurders.

Voordeel:  minder Europese bestuurders nodig.

Gouverneur- generaal + Nederlandse ambtenaren stonden aan het hoofd. Zij sturen inheemse vorsten aan.

§2.3

Leven in de kolonie

A

Verandering in bestuur

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen hoe Europeanen hun koloniën bestuurden en welke gevolgen dit had voor de mensen in de koloniën.

Begrippen:

• Verdeel- en heers politiek

- Nederlandse bestuurders bevooroordeelden sommige inlandse vorsten. --> proberen zo te voorkomen dat de zorsten samen in opstand kwamen tegen NL. 

§2.2

Leven in de kolonie

B

Verandering in de economie: cultuurstelsel

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen waarom Nederland het cultuurstelsel invoerde en weer afschafte.

Begrippen:

• cultuurstelsel

Nederland: "Nederlands-Indië moet  winstgevende kolonie zijn". 

1830 cultuurstelsel ingevoerd.

--> Boeren moeten 1/5 deel van grond verbouwen voor Nederlanders

--> Gevolg: hongersnood boeren

--> Gevolg: ontevredenheid ondernemers: niet alleen Nederland moest verdienen aan de koloniën.

Afschaffing 1870: Nederlandse ondernemers zelf plantages beginnen

Aan de slag

Maken opdrachten  par. 5.3: 3, 6, 7, 8, 10, 12

Afronding

Hoe ging het er aan toe in Indië?

Modern imperialisme

Europa verovert de wereld

Paragraaf 3: Leven in de kolonie

les 2

Wat gaan we doen?

Herhalen

Lezen paragraaf 5.3 Economie en samenleving

Aantekening

Maken opdrachten

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen welke sociale en culturele gevolgen het modern imperialisme had.

Hoe ging het er aan toe in Indië?

Wat past het beste bij elkaar?

minder Europese 

bestuurders nodig

grondstoffen zoals aardolie

1/5 deel verbouwen voor Nederlanders

Cultuurstelsel ingevoerd

1830

Cultuurstelsel

indirect

bestuur

modern-imperialisme

1

4

2

3

Cultuurstelsel wordt grotendeels afgeschaft

Boeren in Indonesië worden uitgebuit

Ondernemers hebben kritiek

Cultuurstelsel wordt ingevoerd

VOC

cultuurstelsel

Specerijen

verplicht werk

bulkgoederen: Koffie, Suiker, Thee enz.

Handelsposten

Lezen

Lezen paragraaf 3 (deels)

Economie en samenleving

§2.3

Leven in de kolonie

B

Verandering in de samenleving en cultuur

Ongelijkheid: Bovenaan stond een kleine groep witte mannen.

Daaronder: gemengde afkomst

Daaronder: inheemse bevolking

Hoe donkerder, hoe lager

Cultuur: bekeren christendom

vanaf 1900 beschaven--> onderwijs

Nauwelijks rekening gehouden met het geloof en de cultuur van de inheemse volken

Leerdoel: Je kunt uitleggen welke sociale en culturele gevolgen het modern imperialisme had.

§2.3

Leven in de kolonie

B

Verandering in de samenleving en cultuur

Rond 1900 bouwde ook de Nederlandse regering scholen en ziekenhuizen. 

Klein aantal inheemse jongens kreeg een opleiding in Nederland 

-->  geen belangrijke baan 

-->  geen inspraak in het bestuur 

--> bewustwording ongelijkheid

Gevolg: ontstaan Indonesisch nationalisme.

Leerdoel: Je kunt uitleggen welke sociale en culturele gevolgen het modern imperialisme had.

Aan de slag

Maken opdrachten par. 5.3: 3, 6, 7, 8, 10, 12

Afronding

Hoe probeerden de Europese landen hun beschaving over te brengen? Noem één middel.

Sociale lagen in  Nederlands-Indië 

Afrikaanse mijnbouwer

Javanen

Indische Nederlander

Witte mannen

Chinezen

huiswerk:

Huiswerk paragraaf 3 af