Wetenschapsfilosofie lesweek 2 - van mythos naar logos

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wetenschapsfilosofie

Korte terugblik

1. Wat is kennis? Hoe komen we tot kennis?

2. Wetenschap heeft veel invloed op ons leven.

Werkstuk wetenschapsfilosofie

1. In twee- of drietallen ga je een gebeurtenis uit de geschiedenis onderzoeken (die veel invloed heeft gehad op de wetenschap)

2. Eerste 2-3 weken thema's verkennen, daarna 4 weken aan werkstuk werken

3. Luister goed en wellicht hoor je een interessant thema.

Wat is wetenschap?

Wat is wetenschap?

Hier zijn verschillende ideeën over.

Maar kort gezegd: systematisch kennis vergaren over de wereld om ons heen, methoden (experimenten, argumenteren, oorzaak-gevolg, effecten, voorspellen etc.)

Wanneer wordt dit denken belangrijk?

Wat maakt een verklaring wetenschappelijk? Ratio, Te Testen.

Wetenschap is het verwerven van kennis over de wereld om ons heen. Wat kunnen we zeker weten? Water kookt bij 100 graden. Maar hoe bepalen we dat? Waar komt deze kennis vandaan

Empirisme en rationalisme

Kennis verwerven door middel van onze zintuigen? Dus door te zien, voelen, proeven etc. Of verwerven we dat door middel van ons denken? Maken wij kennis met ons hoofd?

 --> Combinatie van beiden.

• Het empirisme is een stroming in de filosofie. Volgens deze stroming ontstaat alle kennis die we hebben via wat we binnenkrijgen met onze zintuigen. Denk aan experimenten en proefjes.
• Volgens het rationalisme heeft het verstand kennis waar we ook zonder empirische proefjes toegang toe hebben; zoals het verschil tussen rond en vierkant.

Overgang mythos --> logos

Mythos: Er zijn bovennatuurlijke verklaringen (Goden bijv.). In Middeleeuwen dominant.

Logos: Waarheid niet langer in handen koningen/priesters -- > zelf nadenken! De rede / het denken komt centraal.

Oefening: Twee verhalen, Mythe of logos (rede)?

Immanuel Kant

Mythos of logos?

Mensen met sterrenbeeld Tweelingen-Kreeft-Leeuw, (geboren 21-06 – 17-09) hebben statistisch gezien een hogere kans op: psychoses, leer- en groeiachterstanden, lager gemiddeld salaris, meer psychische en gezondheidsklachten. Er is uitgerekend dat dit komt doordat Venus in die maanden in retrograde staat. Venus staat voor het vrouwelijke, en dat is precies wat er mist in de levens van de mensen met dit sterrenbeeld.

Was dit verhaal mythos of logos?

Mythos

Logos

Logos

Kinderen die in deze periode geboren zijn, zijn altijd de jongste in de klas, worden vaker gepest, moeten harder werken.

Maar tweede deel: mythos

Mythos of logos?

Het kauwen op de wortels en bast van wilgen (plaatje) helpt tegen griep. Griep krijg je namelijk (onder andere) van het in koud water staan met je blote voeten. Wilgen staan altijd met hun 'voeten' in koud water, langs de slootrand, en die worden nooit ziek. Er moet dus wel iets in die wilgen zitten dat ervoor zorgt dat je daar tegen kunt.

Was dit verhaal mythos of logos?

Mythos

Logos

Logos

In wilgenbast zit salicylzuur! Dat kennen jullie als aspirine. Dat werkt pijnstillend en vaatverwijdend, waardoor je van griepverschijnselen minder last hebt.

Mythos vs. logos

Beide zijn manieren om zaken in de wereld/werkelijkheid te verklaren. De één vanuit de ratio en de ander vanuit bovennatuurlijke verhalen. Bijvoorbeeld een God. Dit kan overigens prima naast elkaar bestaat en met elkaar bestaat.

Kan religie samengaan met wetenschap? Waarom wel/niet?

Zelfstandig werken

1. Maken opdracht empirisme-rationalisme en gedachte-experiment

2. Lees alvast de opdracht door (zie Classroom) en bekijk de thema's. 

3. Maak groepjes van maximaal 3 leerlingen

Kort samen opdracht bekijken en bespreken (ga ik nog herhalen).