10.3 Condensatiereacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H10.3 Condensatiereacties

NOVA 5VWO

ethers                       esters                         amiden

                      

Lesdoelen

Herkennen en opstellen van verschillende condensatiereacties:

• estervorming
• amidevorming - peptidevorming

volgende les:

Hydrolysereactie kunnen herkennen en kunnen opstellen.

Condensatiereactie

Evenwichtsreactie, waarbij twee beginstoffen reageren tot een groter molecuul onder afsplitsing van een kleiner molecuul. Dat kleinere molecuul is vaak water, maar kan ook een ander kleiner molecuul zijn.

Ethervorming

Wat is ook al weer een ether?

Ethervorming

nadeel: condensatie van 2 verschillende alkanolen geeft méér dan 1 reactieproduct, dus deze route is alleen geschikt voor symmetrische ethers

Ethervorming

Hoeveel verschillende ethers worden gevormd bij de condensatiereactie tussen methanol en ethanol? Geef de structuurformules en de namen.

Ethervorming

Synthese van asymmetrische ethers is mogelijk via condensatiereactie, waarbij OH wordt vervangen door ander klein atoom, bijv. Br

Ethervorming

dit is een voorbeeld van een reactie waarbij er een ander klein molecuul afsplitst dan H2O

Estervorming

Wat is ook al weer een ester?

Estervorming

• Spontane reactie tussen een carbonzuur en een alcohol.
• Watermolecuul splitst af
• Trage reactie, gaat sneller in zure omgeving (H⁺ katalysator)

Estervorming en bijbehorende naam

butaanol   + butaanzuur   ->   butylbutanoaat   + water

alkanol   + alkaanzuur     ->   alkylalkanoaat  + water

Vorming van ester in organismen

Vaak gecatalyseerd door enzymen

Hoe herken je de stoffen waaruit een ester is ontstaan?

1. herken de ester
2. "knip" de ester
3. ene kant was zuur, met C=O
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

Uit welke stoffen is deze ester ontstaan?

Uit welke stoffen is deze ester ontstaan?

Vorming van een amidebinding

Amidebinding:

je kunt de vorming van een amidebinding weergeven in een reactievergelijking in structuurformules, maar hoeft de naam van het gevormde amide niet te kunnen geven

Vorming van een amidebinding

Vorming van een peptidebinding

= amidebinding tussen aminozuren, tabel 67H 

Overzicht condensatiereacties:

- OH 

C - O - C

- H2O

+

- H2O

- NH2

+

- H2O

Eigen werk

Maak de opgaven van H10.3

21, 22ac  + 23 + 25 

Lesdoelen

vorige les: Herkennen en opstellen van verschillende condensatiereacties:

• ethervorming
• estervorming
• amidevorming - peptidevorming

deze les:

Hydrolysereactie kunnen herkennen en kunnen opstellen.

Van welke stoffen is
deze ester gemaakt?

1. ester van methanol en ethaanzuur
2. ester van ethanol en butaanzuur
3. ester van butanol en ethaanzuur
4. ester van propaan-1-ol en ethaanzuur

wat is de naam van
deze ester?

1. propylethanoaat
2. propylpropanoaat
3. ethylbutanoaat
4. butylethanoaat

Het amide hiernaast
is gevormd uit...

1. ethaanzuur en amino-ethaan
2. ethaanzuur en ethaanamine
3. propaanzuur en ethaanamine
4. propaanzuur en amino-ethaan

Teken in je schrift in structuurformules de condensatiereactie tussen butaan-2-amine en propaanzuur.

Lesdoel

Hydrolysereactie kunnen herkennen en kunnen opstellen

Hydrolysereactie

= splitsen/ontleden mbv water

= omgekeerde van condensatiereactie (& evenwicht)

Teken in in je schrift in structuurformules de hydrolysereactie van methylpropanoaat.

Ga verder met je eigen werk

Maak de opgaven van H10.3

22b, 24,26, 27 t/m 30

Klaar? Aan de slag voor de toetsweek.