Hoofdstuk 14 Uitlooples

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

HOOFDSTUK 14

DUURZAAM LEVEN

Programma van de les

Herhalen van het hoofdstuk 

Stellen van vragen over de gegeven lessen

Afmaken paragrafen

Je invloed op aarde (§1)

Hoeveel van de aarde gebruik jij?

- primaire levensbehoefte  (basisbehoeften)

- secundaire levensbehoefte (luxebehoeften)

We gebruiken de aarde op 4 manieren:

1. Energie                                                                3. Grondstoffen

2. Voedsel en water                                           4. Afval

Je ecologische voetafdruk is een manier om te kijken hoeveel invloed jij hebt.

Je invloed op aarde (§1)

We voorkomen uitputting van de aarde, als we weer aanvullen datgene wat we ook gebruiken (circulaire economie).

In de natuur gebruikt dat met kringlopen:

- Voedselkringloop

- Koolstofkringloop

Bij een goede kringloop zijn de kringlopen gesloten, er hoeft niet steeds iets bij om de kringloop te laten werken. 

Voedsel produceren (§2)

Bijna al ons voedsel komt van agrarische bedrijven:

Akkerbouwers. Tuinbouwers. Veehouders

Om effectief te produceren zijn er 4 manieren die de productieverhogen

1. Veel van hetzelfde produceren (monocultuur, bio-industrie

2. Opbrengst verhogen (mest, krachtvoer)

3. Ziekte en schade voorkomen (gewasbeschermingsmiddelen, hygiëne)

4. Supergewassen en supervee (veredelen, fokken)

Voedsel produceren (§2)

Omdat we de aarde ook goed willen houden zijn er strenge regels voor agrarische bedrijven.

- Vermesting. Bepaalde soorten groeien (te) goed en verdringen anderen

- Verzuring. Via de grond of lucht verzuurt het mest de bodem waardoor planten en dieren verdwijnen

- Gifophoping. Selectief, biologische afbreekbaar. Gifstoffen komen anders in de voedselkringloop terecht

Vervuiling (§3)

wat gebeurt er met jouw afval?

- huishoudelijk afval -->

   Nuttige toepassing:

- recycling (blik, glas, papier,    plastic)

- gft -> compost

- hergebruik (meubels, kleding)

Verbranden

 restafval: - metalen -> recycled

- restavfal:

  Storten:

- vuilstort/vuilnisbelt

- zwerfafval (vooral plastic schadelijk)

Wat gebeurt er met jouw afval?

Hoe wordt afvalwater weer schoon?

  Afvalwater --> rioolwaterzuiveringsinstallatie

• Mechanische reiniging

• Biologische reiniging

Hoe wordt afvalwater weer schoon?

- afvalwater

- rioolzuiveringsinstallatie

- mechanische reiniging: roosters->opvangtank->bezinkingstank

- biologische reiniging: - met behulp van bacteriën

14.3

• Vervuiling heeft invloed op kringlopen!
• Koolstof/zwaveldioxide, stikstofoxide uitstoot
• blz 257/258
• --> Fijnstof, Smog, Verzuring
  

Koolstofkringloop

Broeikaseffect/opwarming

• Overdag opwarming door zon, 's nacht houdt CO2 warmte vast ---> Natuurlijk broeikaseffect
• Door meer CO2 in de atmosfeer koelt de aarde minder af   ---> Versterkt broeikaseffect
  

Hoeveel vervuiling verdragen organismen?

- breed tolerantiegebied

- smal tolerantiegebied (gevoeliger voor veranderingen)

- aanpassingen ontwikkelen -> natuurlijke selectie

- nieuwe soorten

Hoeveel vervuiling verdragen organismen?

- habitat -> abiotische factoren

- tolerantiegrenzen

- tolerantiegebied

- optimumgrafiek

- vgl mens en werking enzymen

Duurzaam kiezen (§4)

Wanneer ben je milieubewust?

- Als je kiest voor dingen die het minst schadelijk zijn voor het milieu. 

Bijvoorbeeld:
-hergebruik van spullen 

- recyclen van afval / afval scheiden

'Cradle to cradle' =  spullen volledig gemaakt van gerecyled materiaal. 

Wanneer is je voedsel duurzaam?

Biologische landbouw - wanneer een boer zoveel mogelijk volgens natuurlijke kringlopen en op een zo diervriendelijke manier werkt. 

Biologisch boeren...Hoe dan?!

1. Dierlijke mest/comost, ipv kunstmest

2. Gewassen niet met chemische middelen beschermen, maar op een natuurlijke manier: bv
- onkruid zelf wieden, of
- plaagdieren met een natuurlijke vijand bestrijden. (biologische plaagbestrijding) 

Biologisch boeren...Hoe dan?!

3. Biologische veehouders houden zoveel mogelijk rekening met het dierenwelzijn

- dieren hebben vaak meer ruimte; meer kans hun 'natuurlijke gedrag' te vertonen.

Hoe verminder je het broeikaseffect?

1. Minder elektriciteit of gas gebruiken

2. Duurzame energie gebruiken; wind-en zonne-energie, of
biobrandstoffen(gemaakt door planten); zoals biogas uit afval of biodiesel uit algen

Wat helpt tegen luchtvervuiling?

- Minder fossiele brandstoffen gebruiken (minder CO2 - ook minder zwaveldioxide, stikstofdioxiden en fijnstof in de lucht

- Fabrieken rook zuiveren en CO2 opslaan 

- Auto's : katalysator in uitlaat 

- Dieselauto's met roetfilter

Een warmere aarde (§5)

Opwarming...

• Oorzaken:  natuurlijke schommelingen/'man-made'
  
• Gevolgen...:  zeespiegel, klimaatzones, het weer, natuur
  

Minder bos.. en dus? 

Minder bos = minder opname van CO2 door planten. 

'Ontbossing' noem je dit. -> versterkte broeikaseffect

Waardoor verandert het klimaat?

Klimaat: gemiddelde weer over langere periode in bepaald gebied. 

- in NL: stijgende temp. 

- algemeen op aarde: stijgende temperatuur. 

Gevolgen?.....

Waardoor vindt er opwarming van de aarde plaats? 

1. natuurlijke schommelingen -> vroeger waren er immers ook ijstijden, tijdens middeleeuwen juist hoge temperatuur -> weinig bewijs 

2. Versterkt broeikaseffect - veel bewijs -> CO2 stijgt door verbranding fossiele brandstoffen + ontbossing. 

opwarming aarde

Leg in eigen woorden uit wat het verschil is tussen het natuurlijke en versterkte broeikaseffect is.

Leg uit welke duurzame keuzes je kunt maken op het gebied van voedselkeuzes en de vermindering van het broeikaseffect.

Volgens schattingen is er nog aardolie tot ongeveer 2050. Die kunnen we gewoon opmaken want daarna hebben ze heus wel iets anders gevonden. Dus we maken het gewoon op en daarna zien we wel.

1. Eens
2. Oneens

Onze kinderen zullen ons verwijten dat we alle olie opgemaakt hebben.

1. Eens
2. Oneens

We hebben nog tot 2050 aardolie maar niemand zegt hoe veel. Brazilië, India en China (opkomende economieën) gaan ook steeds meer olie vragen. Dat geeft binnen enkele jaren een groot probleem waardoor de olieprijzen enorm gaan stijgen.

1. Eens
2. Onees

Het heeft zin om energie te besparen terwijl ze dat in China niet doen.

1. Eens
2. Oneens

Windmolens zijn lelijk en mogen dus niet bij mij in de buurt geplaatst worden.

1. Eens
2. Oneens

Het heeft zin om een spaarlamp, of nog beter een LEDlamp in te draaien!

1. Eens
2. Oneens

Zijn er nog vragen?
Stel ze hier!