Anatomie 2.1.3 (oud)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 3

Periode 1

Leerjaar 2

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)

2. Lesindeling + Lesdoelen (5 min.)

3. Vorige les (10 min.)

4. Anatomie van het oog (45 min.)

5. Zelf aan de slag (25 min.)

6. Huiswerk en afsluiting (5 min.) 

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

• Kunnen jullie benoemen uit welke onderdelen het oog bestaat
• Uitleggen welke functie de verschillende anatomische onderdelen van het oog hebben

Zelf aan de slag!

Puzzel oog

Voeg jouw antwoord toe

Ter controle

Overige anatomie

Lens

Glasachtig lichaam

Voorste oogkamer

Achterste oogkamer

Lens: zorgt voor breking van het licht en is noodzakelijk om beelden scherp op het netvlies te krijgen

- werking van lens heet accommoderen

Glasachtig lichaam: gelei -> geeft het oog vorm en zorgt ervoor het het netvlies tegen het vaatvlies aan blijft zitten

Oogkamers bevatten kamervocht

Neus- en keelholte

Neusholte: Verwarming, filtering, 

bevochtiging en reukvermogen

Mondholte: Spijsvertering, stemvorming 

en ademhaling

Keelholte: Doorgang voor lucht en voedsel 

De meeste informatie is bij de leerlingen al bekend: dit is een korte herhaling van de anatomie ten behoeve van het begrip van de pathologie

Amandelen: overgang van mond- en neusholte naar keelholte -> vangen bacteriën en ziekteverwekkers uit lucht en voedsel

Aandoeningen mondholte

Ontsteking/irritatie mondslijmvlies: roken, alcohol, pittig eten, slecht poetsen etc.

• Virus: koortslip
• Bacterie: keelontsteking
• Schimmel: spruw
• Aften

Behandeling: symptomatisch, verhogen speekselproductie

Speeksel: licht antiseptische eigenschappen, geneesmiddelen zijn te kort in de mond om te werken

Evt. pijnstillers, antibacterieel, antimycotica, virustatica

Zwelling neusslijmvlies

Overgevoeligheidsreactie: pollen, stuifmeel, huisdieren

Hyperreactiviteit: extra sterke reactie op temperatuurwisselingen, rook, sterke geuren of uitlaatgassen

Decongestivum: slinken neusslijmvlies door vernauwing bloedvaatjes

- Xylomeazoline (Otrivin)

Antihistaminica: blokkeren allergische reactie

- Cetirizine, Loretadine

Verkoudheid

- Virusinfectie van slijmvliezen (neus, keel, bovenste luchtwegen)

- Verspreiding via druppels

- Incubatietijd: 1 tot 3 dagen

- Duur: enkele dagen/weken

- Behandeling: symptomatisch

- Preventie: handen wassen

- Complicaties: OMA, rhinosinusitis

Kun je klachten passend bij een verkoudheid nu verklaren? (hoesten, loopneus, tranende ogen)

Druppelverspreiding via lucht, handen en voorwerpen (vooral als veel mensen bij elkaar zijn en er weinig gelucht wordt -> denk aan Coronamaatregelen)

Waarom zouden mondkapjes kunnen helpen bij verspreiding van verkoudheidsvirus?

Verschil met griep: geen (langdurige) hoge koorts, hevige malaise en pijnklachten)

Verkoudheid staat los van benauwdheid en piepen

Complicaties jonge kind: OMA (oorpijn)

Oudere kind/volwassenen: ontsteking van de holtes -> hoofdpijn

Rhinosinusitis

- Bijholteontsteking

- Afsluiting sinussen

- Ophoping ontstekingsvocht

- Drukverhoging

- Hoofdpijn

Behandeling: pijnstilling en
neusspray

Slijmvlies van neusholte staat in verbinding met slijmvlies sinussen (bijholtes)

Zwelling sluit holtes af van frisse lucht en zorgt voor ophoping van ontstekingsvocht

Bloedneus

- (Vaak) onschuldige beschadiging van bloedvaatjes

- Verkoudheid, trauma, neuspeuteren, hypertensie, gebruik van antistolling en/of bloedziekte (zeldzaam)

- Behandeling: 

1. EHBO
2. Dichtschroeien
3. Tampon

waarom moet je voorover leunen en niet achterover?

Zelf aan de slag

Ga naar: https://www.biodesk.nl/zintuigen/ 

Maak de puzzel van de neus (eventueel met het Anatomieboek erbij) 

Let op: schakel Adobe Flash in!

Pseudokroep

- Tijdelijke, flinke zwelling slijmvlies strottenhoofd

- Kinderen van 1 tot 5 jaar

- Vaak bij verkoudheid, meestal 's avonds/'s nachts

- Duur: maximaal 30 minuten

- Let op: benauwdheid en paniek

wie heeft er wel eens van gehoord of het meegemaakt?

let op andere ziektebeelden: kwijlen, niet kunnen slikken, hoge koorts, blauwe lippen, zieke indruk

Amandelen

Adenoïd: neusamandel

- Bestaat uit lymfatisch weefsel

- Bestrijdt virussen en bacteriën

Adenotomie: weghalen neusamandel

Wie heeft zijn amandelen nog en waarom wel/niet?

Toename omvang neusamandelen -> afsluiting neusholte 

- door mond ademen

- kwijlen, keelpijn

- snurken en ademstilstand

- Middenoorproblemen

- Adenotomie -> groeit weer aan

Amandelen

Tonsillen: keelamandelen

Tonsillectomie: weghalen keelamandelen

Kun je met blote oog zien

Bij kleine kinderen weinig problemen

Tieners/volwassenen: ontsteking: keelpijn, koorts, gezwollen lymfeklieren, pijn bij eten, drinken, praten

Tonsillectomie bij herhaaldelijke ontstekingen of abces

Keelamandelen groeien niet meer terug

PAUZE

Het oor

1. Buitenoor (Auris externa)
   - Vangt prikkels op
   
   
2. Middenoor (Auris media)
   - Geeft prikkels door
   - Versterkt prikkels
   
   
3. Binnenoor (Auris interna)
   - Zet trillingen om in elektrisch
   signaal voor gehoorzenuw

Tinnitus

- Gehoorschade door beschadiging van trilharen 

- Natuurlijke slijtage (ouderdom)

- Blootstelling aan harde geluiden

Binnenoor: slakkenhuis met vloeistof en haarcellen die trillingen omzetten in elektrische signalen

Landurige blootstelling aan harde geluiden, maar soms ook kortdurende blootstelling kan leiden tot beschadiging van trilhaarcellen

- Kortdurende piep na uitgaan -> 'blauwe plek'

Doofheid

Presbyacusis: gelijkmatig toenemend gehoorverlies door degeneratie van trilhaartjes (ouderdom)

- Hoge tonen, gesprekken, harde geluiden

- Soms tinnitus

Lawaaidoofheid: blijvende beschadiging trilhaartjes

- Kan voorkomen worden

Presbyacusis: langzaam en duidelijk spreken, hoortoestel

Otitis externa

Infectie van de huid van gehoorgang

• Otorroe: ontstekingsvocht
• Preventief: niet krabben/zwemmen 
• Behandeling: reiniging, zure
  oordruppels, evt. corticosteroiden

Krabben zorgt voor beschadiging huid en zwemwater vergroot kans op infectie

Otitis media

Otitis media acuta (OMA)

- Jonge kinderen met neusverkoudheid

- Otorroe (loopoor)

- Paracetamol

Otitis media met effusie (OME)

- Tijdelijke verstopping, niet acuut

- Gehoorproblemen, spraak/taal, gedragsproblemen

- Adenotomie en trommelvliesbuisjes

Bij neusverkoudheid raakt het neusslijmvlies ontstoken en gezwollen en sluit de buis van Eustachius af, waardoor er geen verbinding meer is tussen het middenoor en de buitenwereld. 

Lucht verdwijnt -> vocht -> pus -> druk op trommelvlies (oorpijn, minder gehoor)

te lang: gaatje in trommelvlies -> loopoor

Jonge kinderen: Koorts, huilen, diarree, overgeven, oorpijn (max 3 dagen)

Evenwichtsorgaan

1. Voorhof
   - Gehoorsteentjes
   - Endolymfe (vloeistof)
   - Haarcellen
2. Drie halfcirkelvormige kanalen
   - Hoofd van links naar rechts
   - Hoofd van boven naar beneden
   - Hoofd naar linker en rechter schouder bewegen

Voorhof (vestibulum)

Bevatten gehoorsteentjes -> trekken vloeistof en daarmee haarcellen een kant op 

- Merkt vertraging en versnelling op, evenals houdingsevenwicht bij stilstaan

Halfcirkelvormige kanalen (labyrinth)

Stroming van endolymfe bepaalt de richting waarin haarcellen worden geduwd en daarmee de waarneming van het draaien van het hoofd.

Duizeligheid

1. Neuritis vestibularis: acute ontsteking evenwichtsorgaan
   - Oorzaak onduidelijk
   - Diabetes, hypertensie
   - Bedrust 
2. Benigne Paroxismale Positieduizeligheid (BPPD):
   - Aanvallen draaiduizeligheid
3. Ziekte van Ménière: vochtophoping binnenoor
   - Draaiduizeligheid, afname gehoor, oorsuizen

1. draaiduizeligheid, misselijk, braken

- soms na virus

- evt. medicijnen voor misselijkheid

2. onschuldige aandoening

- draaiduizeligheid bij snelle bewegingen van het hoofd

- oorzaak onbekend

- gewenning door opwekking aanvallen

3. Vaak misselijkheid en braken

- bedrust houden, duurt meestal enkele uren

- frequentie varieert

- andere oorzaken uitsluiten

- spanning en stress vermijden

- aantal dagen tot één maand

Huiswerk

punt 4: uitdelen tekening van het oog