§1.6 moleculaire stoffen, molecuulmassa en %

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Wat weet je nog uit de 3e klas

Uitleg paragraaf 1.6

Even checken 

Wat gaan we doen vandaag?

Na deze les over § 1.6 kun je:

• uitleggen wat de formule van een moleculaire stof aangeeft.
  
• een moleculaire stof een naam geven met gebruik van de aanduidingen mono, di, tri, tetra en penta.
  
• de molecuulmassa van moleculaire en ionaire verbindingen berekenen.
  
• het massapercentage van een element in een verbinding berekenen.
  

Wat weet je na deze les

Ionaire stoffen

Deze stoffen bestaan uit een positief metaal-ion en een negatief niet-metaal-ion (BINAS: blauw/geel)

De uitzondering is het ammonium-ion (NH₄⁺)

Moleculaire stoffen

• Deze stoffen bestaan uit 2 of meer niet-metaalatomen (BINAS: gele elementen). 
  
• De uitzondering is het ammonium-ion (NH₄⁺).
  
• Het meest linkse element komt eerst.
  
• De naam van het tweede element is dezelfde als bij de ionen (oxide, chloride enz.)
  

Zout

• bestaat uit een metaal en een       niet-metaal
  
• de + en - ionen trekken elkaar aan. hierdoor ontstaan ion-bindingen

Samenvattend

Moleculaire stof

• bestaat uit niet-metalen
  

• de atomen in het molecuul zijn met elkaar verbonden met atoombindingen

• moleculen trekken elkaar aan met molecuulbindingen 

Eerste vraag bij elke stof:

• moleculair (geel-geel in BINAS tabel 34) 
• of ionair (blauw-geel in BINAS tabel 34)

De naam van een stof opstellen

Bij de naamgeving van moleculaire stoffen gebruiken Griekse telwoorden.

1 = mono

2 = di

3 = tri

4 = tetra

5 = penta

Griekse telwoorden

Wat is de naam van deze stof: P2O5

• schrijf de namen van de atomen op: 
  

     fosfor en oxide (zuurstof in een naam is ALTIJD oxide) 

• Kijk hoevaak ze voorkomen in het molecuul en zet dat getal ervoor
  

     2x Fosfor en 5x oxide  

• vervang deze cijfers door de Griekse telwoorden
  

     2 = di en 5= penta

• schrijf de volledige naam op:
  

     difosforpentaoxide

Wanneer het eerste atoom 1x voorkomt, gebruik je normaliter het voorvoegsel MONO, maar bij dit eerste atoom mag je dit weglaten.

Voorbeeld: een molecuulformule is gegeven 

Wat is de molecuulformule van deze stof: difosforpentaoxide

• schrijf de symbolen van de atomen op: 
  

     fosfor = F en zuurstof = O (zuurstof in een naam is ALTIJD oxide) 

• kijk hoevaak de atomen voorkomen in het molecuul

     di = 2 en penta = 5

• Schijf deze cijfers als index bij het juiste atoom. Je hebt nu de molecuulformule
  

     P2O5  

Voorbeeld: de naam is gegeven 

Een moleculaire stof bestaat uit..

1. niet-metaal atomen
2. metaal-atomen
3. niet metaal atoom en een metaal atoom
4. uit atomen

Welke stof is geen moleculaire stof?

1. H​2​​O
2. C​6​​H​12​​O​6​​
3. Fe​2​​O​3​​
4. CO

Wat is de naam van

SO​3​​

1. monozwaveltri-oxide
2. zwavelmono-oxidetri
3. zwaveloxide
4. zwaveltri-oxide

Wat is de naam van

PCl​3​​(g)

1. fosforchloride
2. fosfortrichloride
3. monofosfortrichloride
4. trifosformonochloride

De deeltjes in de kern (protonen en neutronen) van een atoom bepalen de massa van een atoom.

Een molecuul is opgebouwd uit atomen

Dus de massa van een molecuul wordt bepaald door alle protonen en neutronen van de atomen in een molecuul (eenheid is u)

Hoe zwaar is een molecuul?

Stappenplan

• Schrijf op welke atomen er in je molecuul zitten en hoeveel ze voorkomen
  
• Zoek de atoommassa op 
  
• Vermenigvuldig per atoom de atoommassa met hoeveel ze voorkomen
  
• Tel vervolgens deze getallen op
  

Hoe bereken de de molecuul massa

Glucose is C6H12O6

Een voorbeeld: glucose

atomen	atoommassa	aantal x in molecuul	totale massa
C	12u	6x	72u
H	1u	12x	12u
O	16	6x	96u
		atoommassa glucose:	180u

_____+

Wat is de molecuulmassa van CO2

1. 44u
2. 30u
3. 28u
4. 12u

Wat is de molecuulmassa van de alkaan C2H6

1. 13u
2. 30u
3. 18u
4. 25u

Stappenplan 

• bereken de massa van het atoom
  
• bereken de massa van het molecuul
  
• bereken het percentage

 

Massapercentage van een atoom in een molecuul

Wat is het massapercentage van koolstof in glucose (C6H12O6)

• De massa van de 6 atomen koolstof: 6 x 12u = 72u
  
• De massa van glucose = 180u (zie vorig voorbeeld)
  
• Het massa percentage koolstof in glucose is:

 

Massapercentage van een atoom in een molecuul

wat is de molecuulmassa van H2SO4?

1. 98u
2. 96u
3. 49u
4. 78u

wat is het massapercentage van zuurstof in H2SO4?

1. 16,3%
2. 32,7%
3. 65,3%
4. 45,1%

Leerdoel	Opgave
Je kunt uitleggen wat de formule van een moleculaire stof aangeeft.	80,
Je kunt een moleculaire stof een naam geven met gebruik van de aanduidingen mono, di, tri, tetra en penta.	81, 82, 83, 84, 85
Je kunt de molecuulmassa van moleculaire en ionaire verbindingen berekenen.	86, 87, 88
Je kunt het massapercentage van een element in een verbinding berekenen.

Huiswerk

Maak de opgaves per leerdoel tot je de stof beheerst. 

Als je merkt dat je de stof beheerst kun je naar de volgende leerdoelen gaan. Anders....blijven oefenen!