Les 2: Latijn!

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom terug, zoek je nieuwe plek en ga rustig zitten!

Romeinse cijfers

I

V

X

L

C

D

M

1

5

10

50

100

500

1000

Maak met behulp van de uitleg op pagina 13 de volgende opdrachten:

1. Schrijf je geboortejaar in Romeinse cijfers.
2. Hoe oud ben ik? Ik ben geboren in MCMLXXXII
3. Schrijf in Romeinse cijfers: 

      a. 754

      b. 2019

  4. Welke getallen staan hier?

      a. MDCCXLIX

      b. CIV

Opdracht 3.1

Opdracht 3.1

Latijn          Betekenis          Nederlands woord

aqua

locus

gladius

medicus

Opdracht 3.1

Opdracht 3.1

Latijn       Betekenis          Nederlands woord

carcer

docere

atrium

ego

Opdracht 3.1

Opdracht 3.1

Latijn          Betekenis          Nederlands woord

castellum

Caesar

Aan de slag met echt Latijn!

p. 11: opdracht 4.1 en 4.2

Klaar? Opdracht 5.4 (p. 14)

Herhaling Romeinse cijfers

Maak opdracht 5.1 tm 5.4 (pagina 13-14)

Latijnse tekst

Maar daarvoor moeten we éérst Nederlands kunnen ontleden....

Woordsoorten

zelfstandig naamwoord

werkwoord

Avus dormit: Grootvader slaapt.

Woordsoorten

zelfstandig naamwoord: mens, dier, ding

werkwoord: handeling die gedaan wordt

Avus dormit: Grootvader slaapt.

Grammaticale functies

Voor nu onderscheiden we in een zin:

• de persoonsvorm (de handeling die verricht wordt)
• het onderwerp (degene die de handeling doet)

Grammatica

Avus dormit - Grootvader slaapt

Persoonsvorm: dormit

Onderwerp: avus

Grammatica

Avus patrem salutat - Grootvader groet vader

Naast onderwerp is er nog een persoon in deze zin. Grootvader groet... is immers niet af!

Grammatica

Avus patrem salutat - Grootvader groet vader

Naast onderwerp is er nog een persoon in deze zin: patrem is het lijdend voorwerp.

Grammatica

Het verschil in functies drukt Latijn uit met naamvallen: verschillende vormen van het woord.

Grammatica

Het verschil in functies drukt Latijn uit met naamvallen: verschillende vormen van het woord.

naamval	functie
nominativus	onderwerp
accusativus	lijdend voorwerp

Grammatica

Het verschil in functies drukt Latijn uit met naamvallen: verschillende vormen van het woord.

naamval	functie
nominativus	onderwerp
accusativus	lijdend voorwerp

Zie ook pagina 71 van je boekje!

Grammatica

nominativus	accusativus
Iorix	(Ioricem)
Germanus	(Germanum)
Romanus	(Romanum)
soror	sororem
(pater)	patrem
mater	matrem

Voorbeelden van nominativus en accusativus in tekst 4:

Nederlandse grammatica

Vandaag reden de treinen op tijd

Persoonsvorm: reden

Onderwerp: de treinen

Nederlandse grammatica

De vader van Johan poetst de badkamer met een emmer.

Persoonsvorm: poetst

Onderwerp: de vader (van Johan)

Nederlandse grammatica

                                        Nu jullie!

Wat is de persoonsvorm in deze zin:
Marijke loopt naar school.

Wat is de persoonsvorm in deze zin:
De dokter onderzoekt de patiënt.

Wat is het onderwerp in deze zin:
Maarten maakt zijn huiswerk.

Wat is het onderwerp in deze zin:
Volgende week gaan de buren op vakantie.

Een stapje verder: lijdend voorwerp

Voor nu onderscheiden we in een zin:

• de persoonsvorm (de handeling die verricht wordt)
  
• het onderwerp (degene die de handeling doet)
• lijdend voorwerp (degene die de handeling ondergaat)

Een stapje verder: lijdend voorwerp

Voorbeeldzin: Michael maakt een tekening

• de persoonsvorm: maakt
• het onderwerp: Michael
• lijdend voorwerp: een tekening

Het lijdend voorwerp geeft antwoord op de vraag: wat maakt Michael?

Een stapje verder: lijdend voorwerp

Voorbeeldzin: Michael maakt een tekening

• de persoonsvorm: maakt
• het onderwerp: Michael
• lijdend voorwerp: een tekening

Het lijdend voorwerp geeft antwoord op de vraag: wat maakt Michael?

Persoonsvorm

Onderwerp

Lijdend voorwerp

De kapper

knipt

mijn haren

Persoonsvorm

Onderwerp

Lijdend voorwerp

De bakker

bakt

brood

Persoonsvorm

Onderwerp

Lijdend voorwerp

De ruiten

wast

de ruitenwasser

Gefeliciteerd!

Je hebt nu kennisgemaakt met de belangrijkste functies in zinnen.

Nu in Latijn!

Avus dormit: vader slaapt

dormit is de persoonsvorm (een werkwoord)

avus is het onderwerp (een zelfstandig naamwoord)

In deze zin: twee functies, en twee woordsoorten

Nu in Latijn!

Vader groet grootvader

Vader groet grootvader

Grootvader groet vader

Pater avum salutat

Avum pater salutat

Avus patrem salutat

naamval	functie	pater	avus
nominativus	onderwerp	pater	avus
accusativus	lijdend voorwerp	patrem	avum

Naamvallen en functies

Persoonsvorm

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Pater

salutat

avum

Persoonsvorm

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Patrem

salutat

avus

Persoonsvorm

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Avum

salutat

pater

Avus senex est

naamval	functie	pater	avus
nominativus	1. onderwerp 2. naamwoordelijk deel van het gezegde	pater	avus
accusativus	lijdend voorwerp	patrem	avum

Naamvallen en functies: aanvulling

Aan de slag: opdracht 4.1 (p. 11)

Aan de slag: opdracht 4.1 (p. 11)

1. Iorix est Germanus.

2. Iorix Romanus non est.

3. In Germania habitat.

4. Iorix sororem habet.

Aan de slag: opdracht 4.1 (p. 11)

5. Soror eius Amalia est.

6. Iorix patrem quoque habet.

7. Iorix matrem non iam habet.

8. Mater mortua est.

Aan de slag: opdracht 4.1 (p. 11)

Als Iorix in Germanië woonde, waarom hebben we het dan over hem in het Latijn??

naamval	functie	pater	avus
nominativus	1. onderwerp 2. naamwoordelijk deel van het gezegde	pater	avus
accusativus	lijdend voorwerp	patrem	avum

Naamvallen en functies: aanvulling

Lees de tekst op pagina 19 en schrijf op het losse blad wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen hoe de Romeinen en wij koken en eten. Vertel ook hoe dit plaatje afwijkt van de tekst.

Klaar? Maak opdrachten 8.1 a tm d