DCD - Verhoogde zorg

Developmental Coordination Disorder

Coördinatieontwikkelingsstoornis

In de medische prakrijk ook dyspraxie of ontwikkelingsdyspraxie

Wat is DCD?

- Ervaren van een achterstand in het ontwikkelen van motorische vaardigheden

- Opvallende en blijvende 

moeilijkheden met fijne en 

grove motorische vaardigheden

Ze ervaren die achterstand zonder dat er een duidelijke medische diagnose kan worden gesteld.

Tekening overlopen (wat je ziet vs. wat er ook nog kan spelen)

Wat is de oorzaak?

- verschillen in de hersenstructuur en -functie

- tekorten bij: anticiperende controle van beweging, basisprocessen van motorisch leren en cognitieve controle

- verminderde corticale dikte

- veranderde hersenactiviteit in functionele

netwerken

Verschillen ten opzichte van leeftijdsgenoten met een ‘normale’ ontwikkeling. 

Kinderen met DCD hebben een verminderde corticale dikte in de rechter mediale orbitofrontale cortex en veranderde hersenactiviteit in functionele netwerken. 

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Op basis van:

- een klinische synthese

- een lichamelijk onderzoek

- een school- of werkplekrapport

- een individuele beoordeling m.b.v. gestandaardiseerde testen of vragenlijsten

Vooral: 

- met het kind/de jongere in gesprek gaan 

- wat lichamelijke testjes (springen, lopen, neus aanraken...)

DSM-V: 4 criteria

A: de uiting varieert met de leeftijd

B: enkel gediagnosticeerd als de motorische beperking aanzienlijk interfereert met dagelijkse activiteiten

C: de symptomen moeten zich in de vroege ontwikkeling uiten

D: enkel een diagnose als de problemen niet beter verklaard kunnen worden

Criteria in de DSM-V:

A: uiting van de verminderde motorische vaardigheden varieert met de leeftijd. Jonge kinderen kunnen vertraging oplopen bij het bereiken van motorische mijlpalen, maar halen deze vaak wel.

Oudere kinderen/volwassenen: kunnen een lagere snelheid of nauwkeurigheid vertonen bij de motorische aspecten van activiteiten

B: enkel gediagnosticeerd als de motorische beperking aanzienlijk interfereert met de uitvoering van, of deelname aan, dagelijkse activiteiten

C: de symptomen van DCD moeten zich in de vroege ontwikkeling uiten

D: diagnose enkel kan worden gesteld als de coördinatieproblemen niet beter verklaard kunnen worden (visuele beperking, neurologische aandoening)

00:30 - 5:00

belangrijk: jonger kind, niet van het middelbaar

Hoe vaak komt het voor?

DCD komt voor bij ongeveer 5 à 6% van de schoolgaande kinderen.

DCD komt voor bij ongeveer 5 à 6% van de schoolgaande kinderen.

(UZA, z.d.)

Hoe vaak komt het voor?

In Nederland:

1/10-20 (5-10 procent)

In België: 5-6 procent

Eerst samen laten nadenken over waar de leerlingen misschien moeite mee zouden kunnen hebben, dan pas in de vraag laten invullen

Waar hebben leerlingen met
DCD moeite mee?

Moeite met:

- schrijven

- knippen

- tekenen

- springen

- lopen

- ordenen van taken

- ordenen van hun agenda

Voorbeelden

Eerst samen laten nadenken over wat de leerlingen nodig zouden kunnen hebben, dan pas laten invullen op volgende slide

Wat hebben leerlingen met DCD nodig?

Brede basiszorg

- Ordenen en organiseren: markeren van belangrijke informatie

- Fijne motoriek: fotokopieën voor de hele klas

Ordenen en organiseren

- Kernwoorden markeren en hoofdzaken aanduiden in een tekst kan de begrijpelijkheid vergroten.

Fijne motoriek

- Plaatsen van de leerling vooraan in de klas om het bord goed leesbaar te maken.

- Voorzien van stabilo pennen of pennen die een juiste schrijfhouding bevorderen

om verkramping te verminderen

Verhoogde zorg

- Ordenen en organiseren: stapsgewijze instructies

- Specifieke ondersteuning voor fijne motoriek: gebruik van hulpmiddelen voor het schrijven, aanpassen van de schrijfhouding, regelmatige controle van de agenda

- Technologieaanpassingen: gebruik van een chromebook, alternatieve invoerapparaten, toetsenbordinstellingen aanpassen

Ordenen en organiseren

- Het aanwijzen van een assistent in de klas om te helpen bij het structureren van taken en papieren is een positieve stap voor deze leerlingen.

Specifieke ondersteuning fijne motoriek

- Regelmatige controle van de agenda door een leerkracht of medeleerling kan

fouten en vergissingen voorkomen.

Specifieke onderwijsondersteuning

- Grove motoriek: activiteitengeoriënteerde aanpak, therapeutische interventies en oefeningen voor specifieke bewegingen

- Sociale en motorische vaardigheden: aanmoedigen van samenwerking en plezier boven competitie, duidelijke feedback met specifieke aanwijzingen, hand-over-hand instructie

grove motoriek

- Activiteiten identificeren die moeilijkheden veroorzaken en methoden vinden om deze te overwinnen.

- Therapeutische interventies om specifieke bewegingen te verbeteren en de leerling aanmoedigen regelmatig te bewegen.

Sociale en motorische vaardigheden

- Benadrukken van samenwerking en plezier in activiteiten.

- Duidelijke feedback geven met specifieke instructies om bewegingen te verbeteren.