Les 5 economie

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Les 5

Economie 

4.3

Startopdracht 

Pak je spullen (boek, schrift, pen en rekenmachine)

Telefoon in je tas en je tas van tafel.

Schrijft op 2 beroepen jij wel wilt doen en welke 2 beroepen jij absoluut niet wilt doen.

Top 2 beroepen die je wilt doen

Top 2 beroepen die jou het minste aanspreken

Planning

Startopdracht 

Lesdoelen

Uitleg 

zelfstandig werken 

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat en wanneer er werkgelegenheid is.
• Je kunt uitleggen hoe de arbeidsmarkt in elkaar zit.
• Je kunt benoemen in welke sectoren je kunt werken. 

Werkgelegenheid

Werkgelegenheid daalt bij een zwakke concurrentiepositie

Werkgelegenheid stijgt bij een sterke concurrentiepositie

Concurrentie

De strijd tussen producenten om de gunst van de klant

(elk bedrijf wil zoveel mogelijk winst maken, dus veel verkopen. Dan moeten klanten WEL BIJ JOU komen)

Concurrentiepositie

Jouw positie als bedrijf ten opzichte van andere bedrijven.

Werkgelegenheid

De totale vraag naar de productiefactor arbeid.

Als de economie beter gaat:

1. Gaan mensen meer consumeren en geld besteden;
2. Gaan bedrijven meer investeren;
3. Waardoor de werkgelegenheid stijgt.

Aanbod

Vraag

Productiesectoren   

De ondernemingen waarbij je kunt werken, zijn verdeeld in vier productiesectoren.

De primaire sector: hier horen bedrijven bij die grondstoffen maken zoals boeren, vissers, de houtkap en mijnbedrijven.

De secundaire sector: hier horen bedrijven bij die de grondstoffen van de primaire sector nemen en verwerken tot iets anders. Fabrieken, bouwbedrijven, pottenbakkers en soortgelijke bedrijven.

De tertiaire sector: hierin vind je alle bedrijven die een dienst leveren (en dus niet een goed maken!) en deze met winst proberen te verkopen. Alle winkels horen hierbij, maar ook de bank, de NS, de kapper en klusbedrijven,

De quartaire sector: hier vallen alle bedrijven onder die een dienst leveren en deze niet met winst proberen te verkopen. De diensten die in de quartaire sector worden geleverd zijn grotendeels openbaar. Hieronder vallen de politie, brandweer en het onderwijs.

Productiesectoren

Primaire

Landbouw, mijnbouw en visserij.

Secundaire

Industrie & bouw

Tertiaire

Commerciële dienstverlening (bijv. kapper, marktkoopman, winkels en horeca) 

Winst als doelstelling

Quartaire

Niet-commerciële instellingen (bijv. leraar, politieman, arts en brandweer)

Hoeft geen winst te maken

Kapitaalintensief vs Arbeidsintensief

Kapitaalintensief

Arbeidsintensief

Kapitaalintensief bedrijf:

Een bedrijf waarin machines het grootste deel van de productie verzorgen.

Arbeidsintensief bedrijf:

Een bedrijf waarin mensen het grootste deel van de productie doen.

Werklozen

Beroepsbevolking

Beroepsbevolking:

Alle mensen tussen 15 en pensioen-leeftijd die werken of werkloos zijn

Werkzame    beroepsbevolking:

Het werkzame deel van de beroepsbevolking

Gevolgen van loonstijging

Arbeidsmarkt

Mensen die bij de beroepsbevolking horen hebben een betaalde baan of zijn op zoek naar een betaalde baan.  Deze mensen bieden hun arbeid aan. De beroepsbevolking is dus het aanbod van arbeid.

Arbeidsmarkt is het totaal van vraag en aanbod naar arbeid. 

Als de vraag naar arbeid groot is en het aanbod klein: er is een krappe arbeidsmarkt en weinig werkloosheid. 

Als de vraag naar arbeid klein is en het aanbod groot: er is een ruime arbeidsmarkt en veel werkloosheid.  

Bedrijven & overheid zijn op zoek naar personeel. Zij vragen arbeid.

UWV

• helpt mensen een nieuwe baan vinden;
• beoordeelt of werklozen een uitkering kunnen krijgen.

UWV

•  Arbeidsbemiddeling
•  Regelen uitkering
•  Registratie (verborgen/ geregistreerde werkloosheid)
•  Doorsturen naar andere instanties
  

Geregistreerde werkloosheid

Alle werklozen die ingeschreven staan bij het UWV.

Verborgen werkloosheid

Werklozen die niet ingeschreven staan bij het UWV.

Krappe arbeidsmarkt

Ruime arbeidsmarkt

vraag naar personeel is groter dan het aanbod

(bedrijven zoeken meer mensen dan dat er zijn)

vraag naar personeel is kleiner dan het aanbod  (bedrijven zoeken minder mensen dan die zich aanbieden)

Formele productie

Betaalde baan → formele sector

Informele sector

Grijs werk: vrijwilligers werk of werk in huishouding → (ONBETAALD)

Zwart werk: niet geregistreerd, geen belasting + sociale premies, strafbaar → (BETAALD)

Maak hoofdstuk 4.3

blz. 116 t/m 119 

opdracht 18 t/m 28