4M 13.1 Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Startopdracht

Maak de opdrachten Voorkennis op blz. 96

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas hang je over je stoel
4. Pak je boek, schrift + pen
5. Maak de startopdracht alleen en in stilte. 
   

Startopdracht antwoorden

Maak de opdrachten Voorkennis op blz. 96

Programma

• Start thema 13 Transport en afweer
• Leerdoelen
• Video Waaruit bestaat bloed? --> 1 minuut
• Uitleg basisstof 1 --> bloed
• Afsluiting --> leerdoelen checken

De bloedsomloop

13.1 Bloed
13.2 De bloedsomloop en de bloedvaten
13.3 Het hart
13.4 Hart- en vaatziekten

13.5 Weefselvloeistof en lymfe

13.6 Afweer

13.7 Transplantaties en bloedtransfusies

Leerdoelen 13.1

• Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies. 

Waaruit bestaat bloed?

• Bloedplasma (55%)
  
• Bloedcellen (45%)

     - Rode bloedcellen

     - Witte bloedcellen

• Bloedplaatjes

Stamcellen uit het rode beenmerg 

worden:

• Rode bloedcellen
• -Witte bloedcellen
• Bloedplaatjes

Transport via bloedplasma

• Bloedplasma: 91% water, 7% plasma-eiwitten (zoals fibrinogeen).
• Het bloedplasma vervoert bijna alle stoffen in je lichaam.
• De stoffen zijn opgelost in het bloedplasma, net als suiker in thee.

• Voorbeelden: Glucosedeeltjes, vitaminen, mineralen (zouten), hormonen, antistoffen en afvalstoffen. 

Voorbeeld afvalstof: koolstofdioxide

Rode bloedcellen

• Vervoeren zuurstof door je lichaam (vanuit de longen)
• Zuurstof hecht vast aan hemoglobine
• Hemoglobine is een ijzerhoudend rood eiwit in de rode bloedcellen --> bloedkleur.
• Tekort aan ijzerzouten = bloedarmoede

Rode bloedcellen hebben geen celkern

Rode bloedcellen

• Rode bloedcellen hebben geen celkern
• Leven ongeveer 4 maanden
• Afgebroken in de milt, de lever en het rode beenmerg
• IJzer wordt hergebruikt voor aanmaak hemoglobine

Witte bloedcellen

• Celkern
• Kunnen van vorm veranderen.
• Kunnen door de bloedvatwand heen.
• Bestrijden ziekteverwekkers (bacteriën, virussen, schimmels) door ze op te nemen. 

Verschillende typen witte bloedcellen. 

Er zijn witte bloedcellen die:

• Celresten opruimen 
• Antistoffen maken
• Ziekteverwekkers opnemen

Witte bloedcellen

Bij het bestrijden van b.v. bacteriën gaat de witte bloedcel meestal ook door.

Pus (etter) bestaat uit:

• Dode witte bloedcellen
• Dode bacteriën
• Levende bacteriën

0

Leukemie

Kanker in beenmerg waardoor grote hoeveelheden onrijpe witte bloedcellen ontstaan.

Er worden minder rode bloedcellen en bloedplaatjes gevormd.

Bloedplaatjes

• Stofjes in bloedplaatjes zorgen dat het stollingseiwit fibrinogeen (dat zit in het bloedplasma) wordt omgezet in fibrine. 
• In de fibrinedraden blijven rode bloedcellen hangen.
• Dit heet bloedstolling

Bloedplaatjes zijn geen cellen, maar delen van cellen. Ze hebben dus ook geen celkern. 

Bloedstolling

Bloedstolling

Trombose

• Bloed stolt binnen een bloedvat terwijl het niet beschadigd is --> bloedprop. 
• Kan een bloedvat afsluiten.
• Kan lost komen en meer schade veroorzaken.

Huiswerk

Lezen: 13.1

Maken opdracht 1 t/m 3 en

5 t/m 8

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist uitlegvideo's

Oefenen

Leerdoelen 13.1

• Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies. 

witte

bloedcel

rode

bloedcel

bloed-plaatje

Rode bloed cellen

Witte bloed cellen

Bloed plaatjes

Bloed plasma

Een vloeistof benodigd voor transport van andere stoffen

opname van zuurstof  om af te geven aan andere organen

Het doden van ziekte verwekkers

Delen van uiteengevallen cellen, nodig voor stolling

Rode bloedcellen

Bloedplasma

Bloedplaatjes

Witte bloedcellen

Zorgen voor bloedstolling

Bestrijden ziekteverwekkers

Vervoeren zuurstof met behulp van Hemoglobine

Vervoert stoffen zoals vitaminen, hormonen, Co2 etc.

mijnbiologieles.weebly.com