13.1-1 Het centrale zenuwstelsel deel 1 5V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H13 Zenuwstelsel

Inhoud hoofdstuk

13.1 Bouw centraal zenuwstelsel (onderdelen hersenen) 2 lessen

13.2 Cellen in het zenuwstelsel

13.3 Impulsgeleiding (hoe gaan signalen door een zenuwcel) 2 lessen

13.4 Impulsoverdracht tussen neuronen 

13.5 Autonoom zenuwstelsel (onbewuste deel van het zenuwstelsel)

Presentatieopdracht over drugs

13.1 Het centrale zenuwstelsel 1

Doel 13.1

Je leert de bouw en de functie van delen van het zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel

Zenuwcellen (neuronen) van de 

hersenen en ruggenmerg 

met ondersteunende cellen.

Perifeer zenuwstelsel

(Uitlopers van) zenuwcellen, 

gebundeld in zenuwen, die 

zintuigen verbinden met het CZS en

het CZS met spieren en klieren.

Zenuw= bundel zenuwceluitlopers

Drie typen neuronen

Sensorische neuronen:

Zenuwcellen die impulsen vervoeren van zin-

tuigen naar het CZS, vaak lange uitlopers.

Schakelneuronen: 

Zenuwcellen binnen het CZS.

Motorische neuronen:

zenuwcellen die impulsen vervoeren van CZS naar spieren

of klieren, vaak lange uitlopers.

Witte en grijze stof

Grijze stof = Cellichamen met de celkern

Witte stof = Uitlopers met beschermlaag (myeline)

Ruggenmerg

Witte en grijze stof

Grijze stof = Cellichamen met de celkern

Witte stof = Uitlopers met beschermlaag (myeline)

Hersenen

Anatomie hersenen (88C1)

Anatomie grote hersenen 

• Twee helften
• Verbonden met de hersenbalk
• Schors en merg

Anatomie grote hersenen 

Primaire sensorische schors: ontvangt signalen van de gevoels-zintuigen/ gewaarwording.

Inkomend.

Anatomie grote hersenen 

Secundaire sensorische schors: interpretatie van de ontvangen signalen/ geheugen

Anatomie grote hersenen 

Primaire auditieve schors: ontvangt signalen van het gehoorzintuig/ gewaarwording. Inkomend.

Anatomie grote hersenen 

Secundaire auditieve schors: interpretatie van de ontvangen signalen/ geheugen

Anatomie grote hersenen 

Idem voor optische schors (gezichtszintuig)

Anatomie grote hersenen 

Primaire motische schors: stuurt de spieren/ klieren aan.

Uitgaand.

Anatomie grote hersenen 

Secundaire motorische schors: opgeslagen informatie over gecoördineerd uitvoeren van bewegingen. Motorprogramma's.

Anatomie grote hersenen 

Spraakcentrum van Wernicke - begrijpen van taal. 

Spraakcentrum van Broca - aansturen van het spreken.

Anatomie grote hersenen 

Ontvangt informatie van de rechterkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de rechterkant aan.

L                      R

Ontvangt informatie van de linkerkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de linkerkant aan.

Grote hersenen (88C3) 

Doel 13.1

Je leert de bouw en de functie van delen van het zenuwstelsel

Begrippen 13.1

centraal zenuwstelsel (CZS), neuronen (zenuwcellen), perifere zenuwstelsel, grijze stof, myeline, bloed-hersenbarriëre, tight junctions, astrocyten, gliacellen, grote hersenen, hersenbalk, hersenschors, sensorische centra, motorische centra, interpreteren

Huiswerk

Maak de opdrachten van 

13.1: 2, 3, 5