13.1 Het centrale zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H13 Zenuwstelsel

zenuwstelsel

Voorkennis

druk is een ...... voor je huid

1. ruggenmerg
2. prikkel
3. impuls

De huid geeft onder invloed van druk ......... af, die naar de hersenen gaan

1. prikkels
2. ruggenmerg
3. impulsen

Zet de delen die betrokken zijn bij het in een reflex wegtrekken van de hand uit een vlam in de juiste volgorde:

armspier

bewegingszenuw

gevoelszenuw

ruggenmerg

zintuig

een klasgenoot roept je naam, in welk deel van je hersenen neem je dat waar?

1. grote hersenen
2. hersenstam
3. kleine hersenen

Inhoud hoofdstuk

13.1 Bouw centraal zenuwstelsel (onderdelen hersenen)

13.2 Cellen in het zenuwstelsel

13.3 Impulsgeleiding (hoe gaan signalen door een zenuwcel)

13.4 Impulsoverdracht tussen neuronen 

13.5 Autonoom zenuwstelsel (onbewuste deel van het zenuwstelsel)

Opdracht drugs?

Doel en begrippen 13.1

Je leert de bouw en de functie van delen van het zenuwstelsel

centraal zenuwstelsel (CZS), neuronen (zenuwcellen), perifere zenuwstelsel, grijze stof, myeline, bloed-hersenbarriëre, tight junctions, astrocyten, gliacellen, grote hersenen, hersenbalk, hersenschors, sensorische centra, motorische centra, interpreteren

Centraal zenuwstelsel

Zenuwcellen (neuronen) van de 

hersenen en ruggenmerg 

met ondersteunende cellen.

Perifeer zenuwstelsel

(Uitlopers van) zenuwcellen, 

gebundeld in zenuwen, die 

zintuigen verbinden met het CZS en

het CZS met spieren en klieren.

Zenuw= bundel zenuwceluitlopers

Drie typen neuronen

Sensorische neuronen:

Zenuwcellen die impulsen vervoeren van zin-

tuigen naar het CZS, vaak lange uitlopers.

Schakelneuronen: 

Zenuwcellen binnen het CZS.

Motorische neuronen:

zenuwcellen die impulsen vervoeren van CZS naar spieren

of klieren, vaak lange uitlopers.

Witte en grijze stof

Grijze stof = Cellichamen met de celkern

Witte stof = Uitlopers met beschermlaag (myeline)

Ruggenmerg

Witte en grijze stof

Grijze stof = Cellichamen met de celkern

Witte stof = Uitlopers met beschermlaag (myeline)

Hersenen

Anatomie hersenen (88C1)

Anatomie grote hersenen 

• Twee helften
• Verbonden met de hersenbalk
• Schors en merg

Anatomie grote hersenen 

Ontvangt informatie van de rechterkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de rechterkant aan.

Ontvangt informatie van de rechterkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de rechterkant aan.

L                      R

Grote hersenen (88C3) 

Reflex (en reflexboog)

Reflex

Maak paragraaf 13.1

basis: 2, 3, 4, 6, 8, 9, 11

verdieping: 12