Herhaling gram.woordsoorten - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Pak je leesboek.

Vandaag

• Bespreken huiswerk
• Herhaling grammatica woordsoorten: aanw. vnw en vr. vnw, vz, bw
• Aan de slag

Zelfstandig ww en hulpww 

Een zin heeft altijd een of meerdere werkwoorden. 

Deze werkwoorden kun je verdelen in zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden. 

Zelfstandig ww en hulpww 

Een zin heeft altijd een of meerdere werkwoorden. 

Deze werkwoorden kun je verdelen in zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden. 

Zelfstandig werkwoord

• Een zelfstandig werkwoord is het belangrijkste werkwoord in de zin.
• Er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin!

• Heeft een zin maar één werkwoord? Dan is het altijd een zelfstandig werkwoord.

Hulpwerkwoord

Een hulpwerkwoord heeft geen duidelijke betekenis. Het is het hulpje van een zelfstandig werkwoord. 

Een hulpwerkwoord heeft altijd een ander werkwoord nodig om een goede zin te maken.

Zww en hww

Als er maar één werkwoord in de zin staat, is dat altijd een zww:

De tuinman plant enkele rozenstruiken.

Als er meerdere werkwoorden in de zin staan, staat het zww meestal achteraan:

De tuinman wil enkele rozenstruiken gaan planten. 

Bespreken huiswerk: opdracht 3

Ik geef willekeurig mensen de beurt.

Antwoorden opdracht 3

1 produceert = zww                 

 2 ga = hww  beleven = zww

3 moet = hww gevolgd = zww   hebben = hww

4 zal = hww worden = hww  gepresenteerd = zww

5 hadden = hww   gemaakt = zww

6 scoorde = zww

Nu:

Herhaling aanwijzend en vragend voornaamwoord, voorzetsel en bijwoord.

Aanwijzend en vragend voornaamwoord

Wat is het ook alweer?

Aanwijzend voornaamwoord

Een aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw) wijst een mens, dier of een ding aan:

Deze, die, dat, dit, zulk(e), zo’n, dergelijk(e), zelf, hetzelfde, dezelfde

Let op:

Dat en die zijn alleen aanwijzend voornaamwoord als je ze kunt vervangen door dit en deze.

Woorden die een plaats of richting aangeven (daar, daarheen, daarover, daarlangs) zijn geen aanwijzende voornaamwoorden.

Vragend voornaamwoord

Er zijn 4 vragende voornaamwoorden (vr. vnw):

Wie, wat, welk(e), wat voor (een).

Ze staan meestal aan het begin van een vraag, of aan het begin van een zin die gemaakt is van een vraag:

Wat heb je allemaal gedaan in de vakantie?

Leslie vroeg me welke film we vanavond gaan kijken.

Voorzetsel

Een voorzetsel (vz) is een kort woord dat vaak een plaats, tijd of reden aangeeft (kast- of kooi-woordjes!):

na de les, tijdens het eerste uur, op de grond, wegens vakantie

Let op: delen van scheidbare werkwoorden (uitleggen, opschrijven), noem je geen voorzetsel.

De lerares legde het voorzetsel nog eens uit.

Schrijf de uitleg nog eens op.

Bijwoord

Een bijwoord (bw) kan van alles aangeven, bijvoorbeeld:

Tijd: gisteren, morgen, straks, vroeger

Plaats/richting: er, daar, hier, nergens, waarheen

Zekerheid: absoluut, ongetwijfeld, echt

Ontkenning: niet, nooit, geenszins

Een bijwoord kan iets vertellen over:

Een werkwoord (de auto rijdt hard)

Een bijvoeglijk naamwoord (Deze ijscoman heeft bijzonder lekker softijs)

Een ander bijwoord (Margje schreef de zinnen heel netjes in haar schrift.

Bijwoord

Let op!

Een bijwoord lijkt soms op een bijvoeglijk naamwoord, maar een bijwoord zegt niets over het zelfstandig naamwoord.

Kruistocht in spijkerbroek is een prachtig (bn) boek (zn)

vs.

Janine kan prachtig (bw) zingen (ww)

Een ander bijwoord (Margje schreef de zinnen heel netjes in haar schrift.

Aan de slag

Maak opdracht 4 t/m 6 van De Brug Grammatica Woordsoorten (blz 248 - 249). Lees de theorie nog even als dat nodig is.