3.3 Formuletaal

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Herhaling 3.2

Het periodiek systeem is bedacht door

1. Lavoisier
2. Ben Feringa
3. Van 't Hoff
4. Mendelejev

De perioden in het periodiek systeem zijn gerangschikt op:

1. Stofeigenschappen
2. Massa
3. Reactiviteit
4. Groepen

Groep 2 van het periodiek systeem zijn de:

1. Alkalimetalen
2. Halogenen
3. Edelgassen
4. Aardalkalimetalen

Hoeveel groepen heeft het periodiek systeem?

1. 18
2. 100
3. 188
4. 118

Groep 18 in het periodiek systeem zijn de ...

1. Halogenen
2. Alkalimetalen
3. Aardalkalimetalen
4. Edelgassen

Metaalatomen zijn in het periodiek systeem te vinden aan de ...

1. linkerkant
2. rechterkant

Kolommen in het periodiek systeem worden ook ... genoemd.

1. Verticale perioden
2. Groepen
3. Halogenen
4. Perioden

Rijen in het periodiek systeem worden ook ..... genoemd.

1. Groepen
2. Tabellen
3. Waarden
4. Perioden

3.3 Formuletaal

Formules van moleculen

Coëfficiënten

Formules van elementen

Massapercentage

Molecuulformules

Coëfficient en index

Voorbeelden

Numerieke voorvoegsels: de naam van een index 

Mono hoef je niet altijd te noteren bij het eerste atoom. 

Molecuulformules

• Van alle stoffen kunnen ook de molecuulformules gegeven worden. In de molecuulformules staan uit welke en uit hoeveel atomen een stof opgebouwd is. 


• Bij het opstellen van een molecuulformule zet je de symbolen van de atomen op alfabetische volgorde.
  
• Naam van het laatste atoom verandert door het achtervoegsel -ide

Bijv. Jood --> jodide, zuurstof --> oxide, zwavel --> sulfide

CO 2 (g)	Koolstof di oxide	PCl 5	Fosfor penta chloride
CO (g)	Koolstof mono -oxide	SO 2 (g)	Zwavel di oxide
H 2 O (l)	Di waterstof mono -oxide	NiF 2	Nikkel di fluoride
CH 4 (g)	Koolstof tetra oxide
NO (g)	Stikstof mono -oxide	NO 2 (g)	Stikstofdioxide

Huiswerk

•  Stencil extra opgaves naamgeving
• 3.3 opgaves: 27, 28, 29, 30, 32, 34

Griekse telwoorden (mono, di, tri ...) gebruik je bij de naamgeving van moleculaire stoffen. Wat betekent 'di'?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat is de juiste naamgeving voor H2S?

1. waterstofsulfide
2. waterstofzwavel
3. diwaterstofmonosulfide
4. waterstofdisulfide

Wat is de systematische naam van CCl4?

1. koolstoftetrachloride
2. koolstoftetrabroom
3. koolstof(IV)broom
4. methaan

hoe goed kun jij de systematische naam van een stof geven als de formule gegeven is?

1. wat is een systematische naam?
2. dat lukt me niet, want ik begrijp de formules niet
3. met de tabellen erbij kan ik dat wel
4. dat lukt me prima, ik ken de naamgeving

Atoommassa en Molecuulmassa

Atoommassa's en molecuulmassa's 

• Atoommassa kun je aflezen in het Periodiek systeem 

• Molecuulmassa kun je niet aflezen...
• -> Berekenen
• -> Door atoommassa's van atomen bij elkaar op te tellen.

Atomaire massa-eenheid

De Atomaire massa-eenheid wordt uitgedrukt in u

Atomen zijn namelijk hééééééééél klein, 

de massa is dus ook hééééééééél klein.

Vandaar een aparte eenheid (u)

Atomaire massa-eenheid

Massa van 1 waterstofatoom is 1,66*10^-27 kg

Niet zo handig...

Daarom is  atomaire massa-eenheid (u) bedacht.   1 u = 1,66*10^-27 kg      

Atoommassa's 

• Atoommassa's  van ieder atoom kun je aflezen in het Periodiek systeem.

• Zo is de atoommassa van element Cd = 112,4 u. 

Atoommassa bepalen

Zoek de volgende atoommassa's m.b.v. P.S blz. 264 en 265

- Kalium

- Arseen

- Stikstof

Molecuulmassa's

De molecuulmassa is de massa van alle atomen bij elkaar

• Met behulp van de molecuulformule kan de molecuulmassa berekend worden.
• Dit is de massa van alle atomen van het molecuul bij elkaar opgeteld

Molecuulmassa bepalen

Bereken de molecuulmassa van:

- NH₃

- C₁₂H₂₂O₁₁

- C₂H₆O

Massapercentage van een atoomsoort in een molecuul

Als je de massa van het hele molecuul kunt berekenen (vorige slide) dan kan je ook berekenen wat het percentage is van één specifieke atoomsoort in dat molecuul:

Massapercentage

Hoeveel er van één atoomsoort in het molecuul aanwezig is.

Water heeft als totale molecuulmassa 16 u.

Hoeveel % daarvan is waterstof?

Waterstof is 1 u.

Massa percentage van een atoomsoort in  een deeltje.

Bereken het massapercentage aluminium in aluminiumbromide (AlBr₃)

Huiswerk 

3.3 opgaves: 26, 31, 35 t/m 39

Vragen?