7.2 Systematische namen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

7.2 Systematische namen

Planning

• Herhalen
• Leerdoelen
• Voorzetsels en C-atomen
• homologe reeks
• Alkanen 
• Karakteristieke groepen
• Alkenen  
• isomeren

Vertakt of niet?

1. Vertakt
2. Niet-vertakt

Verzadigd of niet?

1. Verzadigd
2. Onverzadigd

Hoelang is het C-skelet

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Hoelang is het C-skelet

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Een koolwaterstof bestaat (voornamelijk) uit?

1. K & W atomen
2. C & He atomen
3. H & He atomen
4. C & H atomen

Leerdoelen

• Ik kan het begrip alkeen en alkaan uitleggen
  
• Ik ken de naamgevingen van de eerste 10 onvertakte alkanen en alkenen uit mijn hoofd  
  
• Ik kan de eerste 10 alkenen en alkanen tekenen in een structuurformule
  
• Ik kan de algemene formule voor alkanen en alkenen benoemen
  
• Ik ken de 10 numerieke voorvoegsels die ik kan gebruiken bij de naamgeving van vertakte alkenen en alkanen uit mijn hoofd
• Ik kan de naamgeving van vertakte alkanen en alkenen samenstellen en tekenen in structuurformules

Voorzetsels en C-atomen

Voorzetsel	C-atomen	Voorzetsel	C-atomen
meth-	1	hex-	6
eth-	2	hept-	7
prop-	3	oct-	8
but-	4	non-	9
pent-	5	dec-	10

Homologe reeks

Homologe reeks = herhalend patroon

De verhouding tussen de C- en H-atomen is altijd hetzelfde, binnen de homologe reeks.

Alkanen

Wat voor bindingen?

Homologe reeks?

verhouding C : H

Wat voor bindingen?

Alkanen hebben allemaal geen dubbele binding. De alkanen zijn dus altijd helemaal verzadigd.

Heeft hebt molecuul dus geen dubbele binding, dan krijgt het de uitgang: -aan

Homologe reeks?

Voor iedere C die voor komt in het molecuul, komen er 2x + 2 zoveel H's voor.

De homologe formule voor deze reeks is dan ook CnH2n+2

Alkanen(-aan)

Wat voor bindingen?

allemaal enkel

Homologe reeks?

verhouding C : H

n = aantal C-atomen

CnH2n+2

Als je 3 C atomen hebt

C3 H2x3+2 = C3H8

Welke naam heeft dit molecuul.

Zijgroepen

zijgroep met 1 C = methyl

Zijgroep met 2 C = Ethyl

Zijgroepen krijgen de uitgang -yl

Soms moet je ook de locatie van de zijgroepen aangeven.

naamgeven

• 1. Zoek het skelet (stam).
• 2. aantal C + dubbele bindingen?
• 3. nummer de C's van het skelet links-> rechts en rechts -> links
• Aan welke C's zitten de groepen? Telling met laagste cijfer, neem je.
• 4. zijgroep methyl of ethyl?
• 5. vaker voorkomende groep,  dan (di =2, tri =3, tetra =4)
• 6. Meerdere groepen? Dan alfabetische volgorde, eerste letters.
• 7. Dit molecuul heet: 2,3,4-trimethyl-hexaan

Hoe heet dit molecuul?

Het skelet bestaat uit ...C dus: 

?dubbele binding? dus:

Maar wel een zij groep?

Zijgroep bestaat uit ...C dus: 

Zijgroepen krijgen de uitgang: -yl 

Naam: 

Hoe heet dit molecuul?

Het skelet bestaat uit 3C dus: Prop-

Geen dubbele binding, dus: -aan.

Maar wel een zij groep?

Zijgroep bestaat uit 1C dus: meth-

Zijgroepen krijgen de uitgang: -yl (Methyl)

Naam: Methylpropaan 

Volgorde naamgeving

(plaats-groep)-koolstofskelet

• Skelet= 6C dus Hex-
• bindingen= allemaal enkel dus -aan (Hexaan)
• Groep= 2x methyl op de tweede C (2,2-dimethyl)
• + 1x ethyl op de vierde C (4-ethyl)
• Naam: 4-ethyl-2,2-dimethylhexaan

Alkenen (-een)

• Hebben 'n dubbele binding
• onverzadigd

Namen alkenen

• Je moet soms de locatie van de dubbele binding aangeven.

• 5 C dus pent.
• Dubbele binding tussen C1 en C2 dan: pent-1-een

Namen alkenen (zelf)

• 4 C dus but-
•  Dubbele binding tussen C2 en C3 dan: But-2-een

Naam alkenen

• 1. Zoek het skelet.
  
• 2. aantal C + dubbele bindingen?
  
• 3. nummer de C's van het skelet links-> rechts en rechts -> links
  
• Telling met de laagste dubbele binding, neem je.
  
• 4. zijgroep methyl of ethyl?
  
• 5. vaker voorkomende groep, dan (di =2, tri =3, tetra =4)
  
• 6. Meerdere groepen? Dan alfabetische volgorde, eerste letters.
  
• 7. Dit molecuul heet: 5,5-dimethyl-hex-2-een

Zelf proberen

isomeren

Zelfde: molecuulformule 

Andere: structuurformule & naam

                     Butaan                                                        methylpropaan