Parlementaire democratie + verkiezingen

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Politiek

Basis:

Parlementaire democratie

Begrippen:

Rechtsstaat, democratie en dictatuur

Leerdoelen

- Student kan uitleggen waarom Nederland een parlementaire democratie is

- Student kan de 5 kenmerken van een parlementaire democratie benoemen en uitleggen

- Student kan aan de hand van de trias politica uitleggen hoe de macht verdeeld is in Nederland

- Ik kan elke macht van de trias politica benoemen, uitleggen en een voorbeeld hiervan geven

Kenmerken parlementaire democratie

1. Er zijn vrije en geheime verkiezingen en er is algemeen kiesrecht
2. De politieke macht ligt, namens de burgers, bij hij het parlement (Eerste en Tweede Kamer) 
3. Elk besluit wordt genomen met een meerderheid van de stemmen
4. Er is een grondwet
5. Er is sprake van 'scheiding der machten" ofwel een Trias politica

1. Kiesrecht

Iedere Nederlander van 18 jaar en ouder stemmen (actief kiesrecht) en zichzelf verkiesbaar stellen (passief kiesrecht).

1. Kiesrecht

Er zijn vrije en geheime verkiezingen:

Je bent vrij om te stemmen op wie je wilt en dit doe je in het geheim

2. Parlement

De politieke macht ligt bij het gekozen parlement = Eerste en Tweede Kamer

- Stemmen wetsvoorstellen

- Controleren ministers

Na de verkiezingen

- Kabinetsformatie

Onderhandelingen tussen partijen over het vormen van een regering

- Regeerakkoord

Hierin staan de plannen voor het regeringsbeleid voor de komende jaren

3. Meerderheid van stemmen

De meerderheid beslist. 

Er wordt rekening gehouden met de minderheid.

4. Grondwet

Iedereen heeft grondrechten:

5. Trias politica

Scheiding der machten

Trias Politica

Trias Politica

(Driemachtenleer)

Scheiding van de politieke macht in 3 onderdelen

Rechterlijke: beoordeelt of wetten goed worden nageleefd en doet uitspraak in conflicten

Wetgevende: stelt wetten vast waar iedereen zich aan moet houden

Uitvoerende: zorgt ervoor dat de goedgekeurde wetten worden uitgevoerd

Wetgevende:

Regering en parlement gaan over de wetgeving in Nederland.

Regering = koning + ministers

Parlement = Eerste en Tweede Kamer

Minister komt met wetsvoorstel, parlement besluit of het goedgekeurd wordt!!

Uitvoerende:

Ministers zorgen ervoor dat de wetten goed worden uitgevoerd.

Geven opdrachten en richtlijnen aan ambtenaren of gemeentes!

Rechterlijke macht:

De rechters..... Kijken of iemand de wet heeft overtreden

Onafhankelijk...

Overheid moet zich zelfs houden aan wat de rechter zegt!

In de praktijk...

parlement zou meeste macht hebben omdat:..............??

Ministers hebben uiteindelijk de meeste macht! 

Zij hebben namelijk wetgevende EN uitvoerende macht!!

De Eerste en Tweede kamer.

1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechtsprekende macht

Ernst Kuipers, Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechtsprekende macht.

Rechter beslist over de uitspraak van Geert Wilders.

1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechtsprekende macht

Provinciale statenverkiezingen?

Hmmm... De Provinciale Staten- en waterschapverkiezingen?

Waar stem ik dan eigenlijk op?

Tweede Kamer

De bekendste verkiezingen zijn de Tweede Kamerverkiezingen. Deze krijgen ook de meeste aandacht in de media. Het gaat hierbij om het kiezen van de 150 leden van de Tweede Kamer. Het volk kiest! Dit gebeurt om de vier jaar. Uit de gekozen partijen komen de ministers die het land besturen en landelijke beslissingen nemen. Maar… ontstaat er ruzie binnen het kabinet of maken ze een grote beslissingsfout? Dan kan het zomaar zijn dat het kabinet moet opstappen (dit noem je ‘het kabinet valt’).

Als dat gebeurt, is het eerder tijd voor verkiezingen.

Stemmen 15 maart

Op 15 maart staan er andere verkiezingen voor de deur. Namelijk de Provinciale staten- en de waterschapverkiezingen. Deze zijn ook om de vier jaar.

Provinciale Staten verkiezingen

Doel:

Ik weet welke taken de provincie heeft.

Wat is de taak van de Provinciale Staten?

1. Zij kiezen de leden van de Eerste kamer
2. Zij maken politieke beslissingen in Provincie
3. Zij stemmen over de Gemeenteraad
4. Zij kiezen de leden van de tweede kamer

Wat zijn de taken van de provinciale staten? Zij beslissen mee over bijvoorbeeld ...

1. de woonwijken en bedrijventerreinen
2. ze verlenen milieuvergunningen voor bedrijven
3. de natuurgebieden en doorgaande wegen
4. Alle drie de opties zijn juist

Wat is GEEN taak van de provinciale staten?

1. Eerste Kamer kiezen
2. Zorgen voor wegen en bruggen
3. Nieuwe natuur aanleggen
4. Paspoorten uitgeven

Taken Provinciale Staten

De statenleden bepalen bijvoorbeeld waar nieuwe wegen, fietspaden, huizen, groen of bedrijven komen. Maar bijvoorbeeld ook waar de bussen stoppen en mogen rijden. En ook maken zij beslissingen over het beschermen van de natuur en het klimaat in jullie provincie. Dit doen zij in veel overleg met alle gemeentes (dorpen en steden) in de provincie. Best belangrijke dingen, dus!

Stemmen: Hoe zat het ook alweer?

Iedere Nederlander boven de 18 jaar met kiesrecht krijgt een oproep om te stemmen. Je verliest dit recht alleen door hele zware misdaden te plegen (en als je dus letterlijk in de gevangenis zit).

In sommige landen zijn er andere regels voor kiesrecht, maar bijna overal ter wereld mogen alle volwassenen meestemmen.

Gebruik eventueel het onderstaande filmpje:

https://www.hoewerktstemmen.nl/nl/

Onze 12 Provincies

In Nederland zijn er 12 provincies.

Bij de provinciale statenverkiezingen gaat het om wat er gebeurt in jouw provincie. In elke provincie wordt van alles besloten. De beslissingen van jouw provincie gaan vooral over jouw omgeving en hebben veel invloed op jouw dagelijks leven.

De provinciale staten worden gevormd door mensen in de politiek. De mensen die al deze beslissingen nemen, noemen wij de statenleden. 

www.zuid-holland.nl

Je stemt anoniem

Stemmen doe je alleen. Je bepaalt zelf op wie je stemt en hoeft dat aan niemand te vertellen. In het stemlokaal breng je je ‘stem’ uit in een afgesloten stemhokje. 

Vóór de verkiezingsdag krijg je met de post een kandidatenlijst. Hierop staan alle partijen en hun mensen waar je op kunt stemmen. Deze lijst lijkt exact op het stembiljet van het stembureau. Denk van tevoren dus goed na op wie je gaat stemmen. Niet alleen de partij, maar ook de persoon.

Kruis je voor de grap of per ongeluk te veel aan, dan is je stembiljet ‘ongeldig’ en telt hij niet mee.

Jouw stem, jouw mening!

Deze statenleden horen bij een politieke partij. En elke politieke partij vindt andere dingen belangrijk. Als jij gaat stemmen bij deze verkiezingen, kies jij mee wie er in de Provinciale Staten komen van de Provincie waarin jij woont. Stem dus altijd op een persoon in van een partij die dezelfde dingen belangrijk vindt als jij.

Gebruik eventueel dit filmpje van Prodemos:

https://www.youtube.com/watch?v=j3fLcqGWh68

www.zuid-holland.mijnstem.nl

Waterschapsverkiezingen

Wat zijn de waterschapsverkiezingen?

Het bestuur van het waterschap beslist over hoe we om gaan met water. Water is heel erg belangrijk voor Nederland. Er moet genoeg water zijn in sloten en rivieren. Dat is belangrijk voor de natuur, schepen, maar ook voor het werk van de boeren. Daarnaast moet water ook schoon zijn (zodat je er bijvoorbeeld 's zomers in kunt zwemmen).

De waterschappen zorgen er ook voor dat Nederland niet overstroomt. Door sterke dijken en genoeg ruimte voor rivieren. Als jij gaat stemmen op de waterschappen bepaal jij mee over wie van welke partij er in het bestuur van jouw waterschap komen. Ook hier vinden verschillende partijen verschillende dingen belangrijk. Stem dus ook echt op een partij die dezelfde dingen belangrijk vindt als jij.

Taken waterschap

Genoeg en schoon water en bescherming tegen te veel water. Daar houdt een waterschap zich mee bezig. Om dat te kunnen doen, betaal je belastingen aan het waterschap.

De taken van een waterschap zijn:

1. Waterstand regelen met bijvoorbeeld gemalen en sluizen;

2. Afvalwater zuiveren;

1. Dijken beheren;

2. Natuurbeheer in en aan het water;

3. Kwaliteit zwemwater controleren.

Gebruik eventueel dit filmpje van Prodemos:

https://www.youtube.com/watch?v=rZs0fugPQKo

WAAROM is stemmen zo belangrijk? Laat je stem horen!

We hebben veel geleerd over stemmen en de verkiezingen van de Provinciale Staten en waterschap. We leerden ook waarom het belangrijk is om je te laten horen. Natuurlijk zullen er soms beslissingen worden gemaakt in de politiek waar je het niet mee eens bent, maar als je helemaal niet gaat stemmen weet je zeker dat je stem niet wordt gehoord!

Bekijk het filmpje van Prodemos: 

https://www.youtube.com/watch?time_continue=82&v=AtE8u3comGQ&feature=emb_logo

De grootste groep ‘niet-stemmers’ zijn nog altijd de jongeren van 18 t/m 25 jaar. Dat is jammer, want jongeren hebben juist een belangrijke visie op en rol in de toekomst.

Het is júllie toekomst!

Dus… als je 18 bent… LAAT je stem horen!

hollandsedelta.mijnstem.nl

Stemmen maar!