4.2 - Prokaryoten (A4)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 - Evolutie

Atheneum 4

Thema 4 - Evolutie

4.1 - Ontwikkeling van het leven

4.2 - Prokaryoten

4.3 - Eukaryoten

4.4 - De evolutietheorie

4.5 - Onderzoek naar evolutie

4.6 - Evolutie in populaties

4.7 - Ontstaan van soorten

4.1 - Ontwikkeling van leven 

Herhaling

4.2 - Prokaryoten

Doelen van deze paragraaf

Je kunt de kenmerken van prokaryoten noemen

Archaea

- Zeer klein (Electronen microscoop)

- Geen kern(membraan)

- DNA + ribosomen

- Flagellen

- Slechts enkele honderden soorten

- Extremofielen

- Ook in darm -> anaeroob methaangas productie

Bacterien

Veel soorten circulair chromosoom zonder eiwitmoleculen

Bevatten plasmiden -> genen voor resistentie

Geen kernmembraan, DNA makkelijk bereikbaar

Meestal heterotroof, sommige autotroof (cyanobacteriën)

In water of land

Celwand bevat peptidoglycaan -> geen enkel ander organisme

Celdeling bij bacteriën

(ongeslachtelijk)

Genoverdracht: 

transformatie - opname DNA van dode soortgenoot 

conjugatie - uitwisseling plasmide dmv buis

transductie - bacteriofagen (virussen) brengen DNA van bacterie naar bacterie

betekenis voor de mens

Bacteriën voor:

- Voedselproductie

- Natuurlijke verwerking dode resten

- Productie geneesmiddelen/hormonen d.m.v. genetische modificatie

- Darmflora

- Huidbacteriën

Virussen

Kleiner dan bacteriën

Niet-levende natuur (geen cel; geen celeigenschappen)

Grootste deel DNA of RNA

Omgeven door capside (eiwitmantel)

Voortplanting d.m.v. gastheercel -> soms gedood, soms niet (vb. witte bloedcellen bij HIV infectie)

Bacteriofagen

Vragen

Aan het werk

Maken: 

4.2 - 23 t/m 33

Lezen: 

4.3 + 4.4

Begrippen:

flagellen

plasmiden

transformatie

conjugatie

transductie

genetische modificatie

virus

RNA

DNA-virus 

RNA-virus

eiwitmantel

bacteriofagen

Doelen:

Je kunt de kenmerken van prokaryoten noemen