13_01 22 P3_Lit. begr. Tijd en ev en samgest. zin

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

TG2D

Welkom

Leerdoel deze week

Aan het eind van deze week kun je de bijwoordelijke bepaling uit een zin halen, kun je een enkelvoudige zin van een samengestelde zin onderscheiden en ken je de begrippen Personage, Perspectief en Tijd

Programma vandaag

• uitleg Tijd
• lezen Boek "Zes seconden" 
• Grammatica: opdracht bijw. bepaling bespreken en uitleg enkelvoudige en samengestelde zin

Huiswerk

1. Bijwoordelijke bepaling leren en opdracht 

2. Lezen "Zes seconden" t/m pag. 24 (Hst. 2). 

3. Literaire begrippen Personages en Perspectief leren, pag. 1 en 2 (zie bijlage)

Woordsoorten

lidwoord - zelfstandig naamwoord - bijvoeglijk naamwoord - persoonlijk voornaamwoord - bezittelijk voornaamwoord - werkwoord -

voegwoord

Wie weet wat een 

voegwoord is....?

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Hoeveel persoonsvormen zie je in de zin?

 

• Gelukkig heeft Twente gewonnen van PEC Zwolle.
• Toen ik klein was, las mijn opa mij altijd voor. 
• Ik ben blij als ik chocola eet. 
• ...
• meer dan één persoonsvorm? dan heb je een samengestelde zin!
• één persoonsvorm? enkelvoudige zin

Hoeveel persoonsvormen zie je in de zin?

 

• Gelukkig heeft Twente gewonnen van PEC Zwolle.
• Toen ik klein was, las mijn opa mij altijd voor. 
• Ik ben blij als ik chocola eet. 
• ...
• meer dan één persoonsvorm? dan heb je een samengestelde zin!
• één persoonsvorm? enkelvoudige zin

Samengestelde zinnen

twee hoofdzinnen OF

een hoofd- en een bijzin OF

twee hoofdzinnen en een bijzin OF

twee bijzinnen en een hoofdzin OF

.......

Kenmerken van een hoofdzin

• onderwerp en pv staan naast elkaar
  
• geen woord tussen het ow en de pv:
• "Ik sport altijd op zaterdag."
  
• "Op zaterdag sport ik altijd."
• ***Altijd sport op zaterdag ik"

Kenmerken van een bijzin

• tussen het onderwerp en pv kunnen andere woorden staan
  
• pv staat vaak achteraan
• Toen ik klein was, ...
  
• Als ik chocola eet,...
• zin is niet "zelfstandig": je voelt dat er informatie ontbreekt en de zin niet 'af' is: 

Wat is de hoofdzin? 

• Hoewel ik elke week fanatiek sport, word ik nog steeds niet naar de Olympische Spelen gestuurd.
• Hoewel ik elke week fanatiek sport, word ik nog steeds niet naar de Olympische Spelen gestuurd.

Wat is de bijzin? 

• Omdat ik vaak te laat kom, maakt mijn moeder me nu vaak wakker.
• Omdat ik vaak te laat kom, maakt mijn moeder me nu vaak wakker.

Hoe plak je hoofdzinnen aan elkaar?  

•  met voegwoorden dus, en, maar, want
• Ik loop naar de bakker. Ik koop vier broden.
• Ik loop naar de bakker EN koop vier broden
• Ik heb het koud. Ik ga naar buiten. Ik vind het leuk.
• Ik heb het koud, MAAR ik ga naar buiten EN ik vind dat leuk.

Hoe plak je een bijzin aan een hoofdzin?  

• met voegwoorden dat, hoewel, omdat, zodat, toen, als
• Het regent verschrikkelijk hard. Ik ga een rondje lopen.
  
• Hoewel het verschrikkelijk hard regent, ga ik een rondje lopen. 

Samengestelde zinnen: nevenschikkend of onderschikkend

1. Nevenschikkend: op hetzelfde niveau, b.v. twee hoofdzinnen OF twee bijzinnen

Zij houdt van paarden (hz) en rijdt vaak in de manege (hz). 

Zij houdt van paarden. Zij rijdt vaak in de manege.

   2. Onderschikkend: een hoofd- en een bijzin. De hoofdzin is de baas en de bijzin is ondergeschikt. 

Zijn lievelingsspel is FIFA (hz), omdat je dat met veel vrienden kunt spelen (bz). 

Waarom leer je dit? 

• ... 
  
• om beter te formuleren en te schrijven: als je weet wat een bijzin is, dan weet je dat die niet als losse zin met een punt kan voorkomen.

Welke vragen heb je nog over samengestelde zinnen? 

Maak aantekeningen in je schrift!

huiswerk:

lezen t/m Hst 5 (p.43)

Uitleg literaire begrippen

Tijd

• Waaraan zie je in welke tijd een verhaal of film zich afspeelt? 
• ...
• voorwerpen, omgangsvormen, wel of geen internet, voertuigen, taalgebruik, etc.  
• => dit noem je de historische tijd

Welke tijd?

Een jongen komt bij in een snikhete, kale grasvlakte. Hij kan zich niets meer herinneren. Tot zijn opluchting vindt hij een rugzak met daarin een telefoon. Hij wil het alarmnummer intoetsen, maar ziet dat hij een voicemailbericht heeft ontvangen. Hij luistert het af en hoort zijn eigen stem zeggen: ‘Wat er ook gebeurt, bel in geen geval de politie.’

Boy 7, Mirjam Mous, 2009

Een jongen komt bij in een snikhete, kale grasvlakte. Hij kan zich niets meer herinneren. Tot zijn opluchting vindt hij een rugzak met daarin een telefoon. Hij wil het alarmnummer intoetsen, maar ziet dat hij een voicemailbericht heeft ontvangen. Hij luistert het af en hoort zijn eigen stem zeggen: ‘Wat er ook gebeurt, bel in geen geval de politie.’

Welke tijd?

'Om halfdrie keerden de Van Raats van het souper terug naar het Nassauplein. Hun huis was stil, de knecht en de meiden waren naar bed. Terwijl Henk zijn sleutel in den zak stak, en den bout dwars voor de huisdeur lichtte, stelde Betsy zich onwillekeurig haar slapenden jongen voor, roze, met gesloten vuistjes, in zijn wit bedje. Zij nam de bougie, van den pijler der trap, en ging naar boven; hij met zijn couranten de eetkamer in. 

Uittreksel van: Louis Couperus. 'Eline Vere'. iBooks. https://books.apple.com/nl/book/eline-vere/id511062936

1888, Eline Vere, Couperus

'Om halfdrie keerden de Van Raats van het souper terug naar het Nassauplein. Hun huis was stil, de knecht en de meiden waren naar bed. Terwijl Henk zijn sleutel in den zak stak, en den bout dwars voor de huisdeur lichtte, stelde Betsy zich onwillekeurig haar slapenden jongen voor, roze, met gesloten vuistjes, in zijn wit bedje. Zij nam de bougie, van den pijler der trap, en ging naar boven; hij met zijn couranten de eetkamer in. 

Uittreksel van: Louis Couperus. 'Eline Vere'. iBooks. https://books.apple.com/nl/book/eline-vere/id511062936

Vertelde tijd = tijdsduur van het verhaal

• tijdssprong
• versnelling
• vertraging

Kijkopdracht - James Bond

Van welke techniek met betrekking tot tijd maakt de regisseur gebruik?

Welke vragen heb je nog? 

Wat heb je opgestoken?

....

....en hoe heb je gewerkt? 

create.kahoot.it

Filmpjes

www.volkskrant.nl