2.4 DNA: het besturingssysteem van de cel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Herhaling 2.2 en 2.3

Wat hoort bij welke functie? 

Sleep de organellen naar de juiste functie.

Transportsysteem

Levert energie

Hier wordt RNA gemaakt

Maakt aminozuurketens

Celkern

Ribosomen

Glad ER

Mitochondriën

Ruw ER

Golgi-systeem

Autotrofe organismen...

1. maken organische stoffen van anorganische stoffen
2. maken anorganische stoffen van organische stoffen
3. maken organische stoffen van anorganische stoffen en ook andersom
4. maken organische stoffen van andere organische stoffen

Wat is de functie van de ribosomen bij de translatie?

1. Het vertalen van RNA naar een aminozuurketen
2. Het vertalen van RNA naar DNA
3. Het vertalen van DNA naar RNA
4. Het vertalen van een aminozuurketen naar DNA

Wat is het verschil tussen een prokaryoot en een eukaryoot?
Een prokaryoot heeft

1. geen DNA maar wel celorganellen
2. geen celkern maar wel celorganellen
3. geen DNA en geen celorganellen
4. geen celkern en geen celorganellen

2.4 DNA: het besturingssysteem van de cel

DNA

Kern

Cel

Chromosoom

Gen

Je hebt 2 meter DNA

in elke cel

DNA is een molecuul

DNA
DeoxyriboNucleic Acid

DNA bestaat uit basenparen.

A & T en C & G

Waaruit bestaat een nucleotide?

1. Uit DNA
2. Uit een stikstofbase en een desoxyribosemolecuul
3. Uit een stikstofbase, een desoxyribosemolecuul en een aminozuur
4. Uit een stikstofbase, een desoxyribosemolecuul en een fosfaatgroep

Onthouden

DNA heeft de 'letters' AGTC

RNA heeft de 'letters' AGUC

A op DNA -> U op RNA

T op DNA -> A op RNA

etc

BINAS!

en je schrift

In welke BINAS tabel staan de verschillende aminozuren?

In welke BINAS tabel staat een plaatje van DNA / RNA?

In welke BINAS tabel vind je de tabel met de RNA code?

In welke BINAS tabel vind je de celcyclus?

Het startcodon op het RNA (waar het ribosoom begint te lezen) is:

1. AUG
2. TAC
3. AUC
4. AAA

Wanneer op de ene streng van DNA:
A T T G G C G A T
staat, wat staat er dan op de andere streng?

1. ATTGGCGAT
2. TAACCGCTA
3. UAACCGCUA
4. TUUCCGCTU

Een stukje RNA (ergens in het midden) is als volgt:
ACU GUC GGU
Welke aminozuren worden aan elkaar gekoppeld?

1. Thr Val Arg
2. Thr Ser Gly
3. Phe Ser Gly
4. Thr Val Gly

Noem twee verschillen tussen DNA en RNA

En: 

In deze tabel kan je zien welk groepje van 3 letters op het RNA overeenkomt met welk aminozuur (in het eiwit).

Dus als er staat: AUG in het RNA, dan wordt het aminouur Met ingebouwd

Bij het MAKEN van RNA worden de twee strengen van het DNA uit elkaar gehaald. Hierop worden de ... van het RNA bevestigd.
Wat moet er op de stippellijn staan?

1. nucleotiden
2. basen
3. puzzelstukjes
4. aminozuren

Juist of onjuist. Voor veel aminozuren zijn er meerdere codons in het RNA mogelijk.

1. juist
2. onjuist

Noem een RNA code voor een stopcodon. Hoort daar ook een aminozuur bij?

1. UAA, daar hoort methionine bij
2. UAA, daar hoort geen aminozuur bij
3. AUG, daar hoort methionine bij
4. AUG, daar hoort geen aminozuur bij

Een cel bevat bepaalde hoeveelheden van de volgende stoffen:
1) DNA, 2) RNA, 3) aminozuren, 4) koolhydraat.
Deze cel gaat op een gegeven ogenblik meer van een bepaald eiwit produceren. Van welk van bovengenoemde stoffen neemt vlak hiervoor/tijdens dit proces in hoeveelheid toe?

1. DNA
2. RNA
3. Aminozuren
4. Koolhydraat

Een stuk matrijsstreng DNA heeft de volgende stikstofbasen: TTTACTAACTGATTCATT
Hoeveel aminozuren worden er van het bijbehorende RNA gemaakt?

1. drie
2. vier
3. vijf
4. zes

Bestudeer de afbeelding.
Bij stap 3 wordt het nucleïnezuur uit het virus TERUGVERTAALD naar DNA.
Welk oorspronkelijk nucleïnezuur zit er dan in het virus?

1. DNA
2. RNA
3. aminozuren
4. eiwitten

Welk stuk RNA moet er bij de transcriptie van dit DNA gemaakt worden?

Kies de goede. 

C

C

A

T

G

C

C

A

U

G

G

G

T

A

C

G

G

U

A

C

Endoplasmatisch Reticulum

Netwerk van membranen dat dient voor transport van stoffen binnen een cel

De geproduceerde eiwitten worden via het Endoplasmatisch Reticulum 

(en via het Glad ER) naar het Golgi-systeem vervoerd

0

Hoeveel basen van het RNA vormen samen de code voor één aminozuur in een eiwit?

1. 1
2. 3
3. 9
4. 1000

Heeft een huidcel hetzelfde DNA als een spiercel?

1. ja
2. nee

Specialisatie van cellen houdt in, dat cellen...

1. hun DNA veranderen
2. hun cellen vasthecten aan buurcellen
3. gaan delen
4. een speciale functie krijgen

Toepassen

Een eiwit

Omdat het DNA veranderd is (er zit een mutatie in). Hierdoor is ook het RNA veranderd, en is ook de volgorde van aminozuren veranderd. Dit levert een eiwit (enzym) op dat niet werkt.

Een foutje in het GAA-gen 

Bij mensen met de ziekte van Pompe zit er een mutatie (foutje) in het GAA-gen: het gen dat cellen vertelt dat zij het enzym zure-alfa-glucosidase (GAA) moeten aanmaken om glycogeen af te breken. 

Het soort mutatie is niet voor iedereen met de ziekte van Pompe hetzelfde: er zijn op dit moment meer dan 200 verschillende mutaties in het GAA-gen bekend. Sommige van deze mutaties zorgen ervoor dat er helemaal geen GAA meer wordt aangemaakt, maar er zijn ook mutaties waarbij er nog wel wat GAA wordt aangemaakt. 

Soms, maar niet altijd, is dit een verklaring waarom de symptomen van de ziekte van Pompe pas op latere leeftijd ontstaan en/of de ziekte snel of juist heel langzaam verergert.