Week 4: pv, gez, ond, lv, mv, bwb

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Hoe vind je de persoonsvorm in een zin?

Wat is het werkwoordelijke gezegde?

Welke vraag stel je om het onderwerp in een zin te vinden?

Welke vraag stel je om het lijdend voorwerp in een zin te vinden?

Welke twee voorzetsels kun je bijna altijd toevoegen of weglaten bij het meewerkend voorwerp?

De persoonsvorm

Persoonsvorm (pv) is het werkwoord dat in de zin van tijd kan veranderen.

  

Persoonsvorm zijn de werkwoordsvormen die van getal veranderen (enkelvoud/meervoud) als het onderwerp van getal verandert.

Hoe vind je de persoonsvorm:

Verander de zin in een vraag dan komt de pv vooraan te staan.

Wat is de pv in de volgende zin:

Hij kookt elke maandag pasta voor zijn moeder.

1. hij
2. kookt
3. elke maandag
4. voor zijn moeder

Het werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin, die iets zeggen over het onderwerp.

 

Ook te en zich kunnen deel uitmaken van het werkwoordelijk gezegde als ze onlosmakelijk met een werkwoord verbonden zijn.

Wat is het gezegde in de zin:

Hij kookt elke maandag pasta voor zijn moeder.

1. hij
2. kookt
3. elke maandag
4. kookt zijn

Het onderwerp

Het onderwerp is het zinsdeel waar de rest van de zin iets over zegt.

 

Het getal van het onderwerp komt overeen met het getal van de persoonsvorm.

Hoe vind je het onderwerp:

Wie of wat + gezegde.

Wat is het onderwerp in de zin:

Hij kookt elke maandag pasta voor zijn moeder.

1. hij
2. pasta
3. elke maandag
4. voor zijn moeder

Het lijdend voorwerp

Een lijdend voorwerp (lv) ondergaat de handeling of gebeurtenis die door het werkwoord wordt uitgedrukt.

Een lijdend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.

Er staat altijd maar maximaal één lijdend voorwerp (lv) in een zin. 

Hoe vind je een lijdend voorwerp?

wie/wat + onderwerp + gezegde

Wat is het lijdend voorwerp in de zin:

Hij kookt elke maandag pasta voor zijn moeder.

1. hij
2. elke maandag
3. pasta
4. voor zijn moeder

Het meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.

Er staat altijd maar maximaal één meewerkend voorwerp (mv) in een zin.

Let op: Het voorzetsel 'aan' of 'voor' kan bijna altijd worden weggelaten of toegevoegd bij het meewerkend voorwerp.

Het mv betreft altijd een persoon, instantie, dier of ding, maar nooit een plaats of tijd.

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

Aan wie / Voor wie + onderwerp + gezegde + (lijdend voorwerp) 

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin:

Hij kookt elke maandag pasta voor zijn moeder.

1. hij
2. elke maandag
3. pasta
4. voor zijn moeder

Bijwoordelijke bepaling

Duidt vaak een tijd, plaats, oorzaak of middel aan:

• tijd: morgen gaat de zomertijd in 
• plaats: je kunt hem op de binnenplaats vinden
  
• oorzaak: door de ijzel waren de wegen onbegaanbaar
  
• middel: zij gaan met de auto op vakantie
  

Geeft antwoord op vragen als: waar, wanneer, hoe, waarheen, waardoor, waarom, waarvandaan. 

Vaak wat overblijft in een zin.

Wat is de bijwoordelijke bepaling in de zin:

Hij kookt elke maandag pasta voor zijn moeder.

1. hij
2. elke maandag
3. pasta
4. voor zijn moeder

Wat is het wwg?: Gisteren kreeg iedereen een leuke verrassing aangeboden door mijn vriend.

1. kreeg
2. gisteren
3. kreeg aangeboden
4. mijn vriend

Wat is het mv?: De regering geeft het onderwijs extra geld.

1. de regering
2. geeft
3. het onderwijs
4. extra geld

Wat is het lv?: Wij hebben mijn moeder een bos rozen gegeven.

1. wij
2. mijn moeder
3. een bos rozen
4. hebben gegeven

Wat is het mv?: Wij hebben mijn moeder een bos rozen gegeven.

1. mijn moeder
2. een bos rozen
3. wij
4. hebben gegeven

Wat is de bwb?: De training begint om twee uur.

1. de training
2. begint
3. om twee uur

Wat is de bwb?: Ik heb de wedstrijd niet gezien.

1. ik
2. heb gezien
3. niet
4. de wedstrijd

pv

ond

gez

lv

mv

bwb

Door een treinstoring

kwam

hij

te laat.

pv

ond

gez

lv

mv

bwb

Het

was

gisteren

ontzettend druk

in het centrum van Rotterdam.

pv

ond

gez

lv

mv

bwb

Chantal

heeft

elke maand

een bloemetje

aan haar oma

gegeven.