Filosofie extra deel

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 5

Filosofie extra deel

De wetenschappelijke methode

Hoofdstuk 1.2

De wetenschappelijke methode

- Wetenschap

-> systematisch ordenen & verzamelen van kennis

-> algemeen erkende onderzoeksmethodes

-> bedoeling tot objectieve kennis te komen

- Wetenschappelijke methode

-> door systematisch observeren en/of metingen te doen 

De wetenschappelijke methode

- kennis kunnen we verzamelen via:

->rede (door te denken)

-> ervaring (door waar te nemen)

- 2 stromingen:

Rationalisme (rede) & empirisme (ervaring)

Rationalisme

- Enkel via rede tot kennis komen (menselijke geest)

- René Descartes (ik denk, dus ik ben)

- Plato's ideeënleer

- Elke waarneming gestuurd/gekleurd door 

opvattingen, verwachtingen en interesses.

- A priori -> kennis voor feitelijke bewijzen

Empirisme

- Kennis uit zintuigelijke waarneming

- Basiskennis in ervaringen nu of verleden 

- A posteriori-> eerst waarnemen en dan pas kennis

- Aristoteles

- John Locke & David Hume

-> Zintuigelijke waarneming & reflectie 

-> Empirische kennis

Oefening

-Sta allemaal recht en neem een stylo/potlood in de hand

Immanuel Kant

- Rationalisme & empirisme verzoenbaar

- Kritiek van de zuivere rede

-> Verstand heeft vorm aan onze waarnemingen

-> Ding für mich & Ding an sich

Deductie, inductie en abductie

- Wetenschappelijk feit? -> voldoende bewijzen nodig

- Data nodig voor wetenschappelijke conclusies

- 3 manieren: 

-> Deductie

-> Inductie

-> Abductie

Deductie

- Algemene regel toepassen op specifieke gevallen

-> Premissen waar = Conclusies waar

- Premissen waar, maar conclusie niet -> logische contradictie

- 1 van premissen onwaar -> mogelijks foute conclusie

Deductie

- Conclusie zo sterk als je premissen

- Premissen uit algemeen geldende wetten afleiden

- Axioma's of postulaten

-> wetten boven aan de rangorde 

(nergens meer uit af te leiden)

Inductie

- Specifieke waarnemingen gebruiken voor opstellen algemene regel

- Premissen niet perse logische garantie, wel bewijsmateriaal

-> Daaruit conclusie

Inductie

- Dagelijks redeneren we op inductieve wijze

-> vertrouwen methode instinctief

Kritiek Hume:

- Mens niet in staat te blijven waarnemen

- Verleden geen garantie voor de toekomst

-> Inductie brengt geen absolute geldigheid

Inductie

- Banken baseren zich op verleden, maar onverwachte gebeurtenissen bepalen toekomstige economie 

- Zelfde met zwanen

-> Dachten vroeger enkel wit, tot we zwarte zwanen zagen

- Inductie heeft zijn beperkingen

Abductie

- Verklaring formuleren zonder voldoende bewijsmateriaal

-> Best mogelijke verklaring

- Vind je tegenstrijdig bewijs? 

-> aanpassen verklaring

- Archeologie & paleontologie

Deductie, inductie en abductie

- Grens is niet altijd even duidelijk

1) Locke geloofde dat de mens van nature vreedzaam was, terwijl Hobbes geloofde dat mensen verlangen naar zelfbehoud en zekerheid via macht. 

2) 'Ik denk, dus ik ben' is een quote die past bij het empirisme.

3) We spreken over inductie als we de best mogelijke verklaring geven zonder voldoende bewijsmateriaal.