H6.3 les 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

HV2 H6 §3 Klimaat en kustbescherming

Voorkennis ophalen

Wat weet je nog van §1 en2?

-> Check dit voor jezelf door de vragen te maken op de volgende dia's.

Duurzame

energie

Biobrandstof

Steenkolen

Geo-thermische energie

Fotosynthese

Delfstof

Fossiele brandstof

Uitspraak 1: De transitie van fossiele brandstoffen naar duurzame zorgt voor meer klimaatverandering.

Uitspraak 2: Klimaatverandering zorgt in Nederland voor een hogere gemiddelde temperatuur en een hogere zeespiegel.

1. Beide uitspraken juist
2. Beide uitspraken onjuist
3. Uitspraak 1: Juist Uitspraak 2: Onjuist
4. Uitspraak 1: Onjuist Uitspraak 2: Juist

Wat is GEEN gevolg van het versterk broeikaseffect?

1. Stijging gemiddelde temperatuur op aarde
2. Vaker extremer weer op aarde
3. Minder CO2 in de atmosfeer
4. Afname van % landijs op de polen

Waar is in de zomer de temperatuur het hoogst in Nederland?

1. In de steden
2. Op het platteland
3. Langs het strand
4. Overal is de temperatuur even hoog

Uitspraak 1: Door het versterkt broeikaseffect wordt het warmer en stijgt het zeewater bij de Nederlandse kust.

Uitspraak 2: Door klimaatverandering zet het zeewater uit en stijgt het zeewater bij de Nederlandse kust.

1. Beide uitspraken juist
2. Beide uitspraken onjuist
3. Uitspraak 1: Juist Uitspraak 2: Onjuist
4. Uitspraak 1: Onjuist Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 1: op de grafiek zie je een toename van tropische dagen.

Uitspraak 2: bij vorstdagen ligt de maximumtemperatuur onder nul en bij ijsdagen de minimumtemperatuur onder nul.

1. Beide uitspraken juist
2. Beide uitspraken onjuist
3. Uitspraak 1: Juist Uitspraak 2: Onjuist
4. Uitspraak 1: Onjuist Uitspraak 2: Juist

Leerdoelen 6.3

Lesdoelen:

1. Je weet het verschil tussen absolute en relatieve zeespiegelstijging.

2.Je weet wat de 3 oorzaken voor bodemdaling in NL zijn.

3. Je kan de volgende begrippen uitleggen: bodemdaling, glaciaal, interglaciaal, relatieve zeespiegelstijging. 

Zeespiegelstijging

gevolg?

Uitleg:

Absolute zeespiegelstijging

Oorzaken:

- Het smelten van ijskappen en gletsjers op Groenland en Antarctica. 

- Het water zet bij opwarming altijd iets uit. 

Gevolg: 

- Het zeewater langs de Nederlandse kust

stijgt gemiddeld met 1,7 mm per jaar. 

Absolute zeespiegelstijging

Uitleg:

Relatieve zeespiegelstijging

In een groot deel van Nederland daalt de bodem met gemiddeld 0,2 mm per jaar. Door de bodemdaling komt het land lager te liggen ten opzichte van de zeespiegel. Dat versterkt de stijging van de zeespiegel. Bodemdaling en zeespiegelstijging samen heten de relatieve zeespiegelstijging.

Absolute zeespiegelstijging - Bodemdaling =

Relatieve zeespiegelstijging

Is er sprake van absolute zeespiegelstijging als de zeespiegel met 1 meter stijgt maar de bodem stijgt met 2 meter?

1. Ja
2. Nee
3. Nee, maar wel relatieve zeespiegelstijging
4. Geen idee

Uitleg over oorzaken bodemdaling in Nederland

Bekijk het filmpje op de volgende dia en maak de bijbehorende vragen.

04:48

Waar zijn de Waterschappen wel verantwoordelijk voor?

1. Waterveiligheid
2. Bodemdaling
3. Drinkwater voorraad
4. Waterzuivering

06:09

Wat wordt er bedoeld met ''ontwateren''?

07:41

Leg uit hoe het verrotten van veen zorgt voor absolute zeespiegelstijging EN hoe het zorgt voor relatieve zeespiegelstijging.

Wat betekend de donkerrode op de kaart?

Hoe kan het dat de bodem in N-Holland niet overal even snel is gedaald?

Naast het inzakken van veen en klei zakt de bodem door nog een andere oorzaak in Groningen, welke?

Uitleg:

Oorzaken van bodemdaling in Nederland

Oorzaken van bodemdaling in Nederland:

- Bodemdaling door het winnen van delfstoffen (aardgas en zout) in Groningen. 

- Bodemdaling door het inzakken van klei en veen (versterkt door ontwatering door de mens)

- Bodemdaling door het wip-wap effect. 

Het wip-wap effect heeft te maken met het verleden. In het verleden zijn er verschillende ijstijden geweest. IJstijden (of met een moeilijk woord Glacialen)  zijn koude periodes op aarde waarin de gemiddelde temperatuur een stuk kouder was. Tegenwoordig leven we niet meer in een ijstijd maar in een warmere periode (met een moeilijk woord Interglaciaal).  

Uitleg:

Oorzaken van bodemdaling in Nederland

Oorzaken van bodemdaling in Nederland:

- Bodemdaling door het wip-wap effect. 

In de ijstijd lag de grens van het landijs in Nederland. Het pakket ijs was een stuk dunner dan in Scandinavië. Daar lag een kilometersdikke laag landijs. Dat ijs was zo zwaar dat de aardkorst zo’n 250 m inzakte. Na het afsmelten van het ijs kwam de aardkorst in Scandinavië weer langzaam omhoog. In Noord- Nederland was de beweging precies andersom: in de ijstijd steeg de bodem, nu daalt de bodem.

Uitleg:

Het wip-wap effect

Uitleg:

Oorzaken van bodemdaling in Nederland

Uitleg:

Het wip-wap effect

Uitleg:

Oorzaken van bodemdaling in Nederland

Uitleg:

Het wip-wap effect

Uitleg:

Oorzaken van bodemdaling in Nederland

Uitleg:

Het wip-wap effect

Uitleg over oorzaken bodemdaling in Nederland

We gaan weer terug naar het filmpje en gaan kijken naar de gevolgen van de bodemdaling in Nederland en kijken naar hoe mensen omgaan met deze gevolgen / oplossingen tegen bodemdaling.

Bekijk het filmpje op de volgende dia.

Noem 1 gevolg van bodemdaling in NL.

Noem 1 oplossing tegen de bodemdaling.

Klimaatadaptatie

Wat kan je doen?

Zandsuppletie

Mini SO 6.3

R	2p	Beschrijf de oorzaken van relatieve- en absolute zeespiegelstijging.
T1	3p	Gebruik de bron. (1p) Beschrijf wat je in de bron ziet; (2p) Leg uit waarom dit helpt om Nederland te beschermen.
T2	3p	Gebruik de bron. Tijdens een Noordwesterstorm is de kans op een overstroming in Nederland het grootst. Leg uit waarom dit is.
I	2p	Nederland kan overstromen door de zee, maar ook door de Rivieren. (1p) Beschrijf waardoor dit komt; (1p) Beschrijf wat je hiertegen kunt doen.

Houdt PTD aan

Lesdoelen check

Bekijk nogmaals de lesdoelen van deze les.

Lesdoelen:

• Aan het einde van de les weet je verschil tussen absolute en relatieve zeespiegel.
• Aan het einde van de les weet je de 3 oorzaken voor bodemdaling in NL.
• Aan het einde van de les kan je de volgende begrippen uitleggen: bodemdaling, glaciaal, interglaciaal, relatieve zeespiegelstijging. 

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Was jouw emoji:

Kijk dan eerst naar het extra uitleg filmpje voordat je verder gaat. 

Klaar?

• Maak in je online werkboek H6 §3 opdr. 4 t/m 6
• Maak in je online werkboek H6 §3 samenvattingsopdracht.