Les 4 Populatiebiologie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

DOEL

Je kunt in een gegeven situatie beargumenteren wat de beste methode is om een populatiegrootte te bepalen. Je kunt de volgende methoden toepassen: Tellen, Steekproef, Vangen-Merken-Terugvangen

Hoe bepaal jij het aantal reuzenbromelia's?

Tellen of steekproef?

Tellen:
Weinig individuen en makkelijk te zien

Steekproef:
Veel individuen en homogeen verdeeld

0

vangen-merken-terugvangen

1. vang en merk een deel van de populatie
2. geef dieren tijd om zich opnieuw te verdelen
3. vang een deel van de populatie en tel de gemerkte dieren

aanname:

verhouding gemerkt/ongememerkt is bij de 2e vangst gelijk aan de verhouding in de totale populatie

Samen een voorbeeld uitwerken

Een boswachter in nationaal park de hoge veluwe wil weten hoeveel zwijnen er in het park zijn. Hij beschiet er 25 met watervaste verf. Hij vraagt een groepje studenten om een week later zwijnen te zoeken. Van de 100 zwijnen die ze vinden hadden er 2 een verfvlek. Bereken de grootte van de zwijnenpopulatie.

Mogelijke problemen

• Dieren met territoria verdelen zich niet
• Dieren die in groepen leven verdelen zich niet homogeen
  
• Dieren die gemerkt zijn gaan sneller dood
• Eenmaal gevangen dieren zijn moeilijker terug te vangen

etc

Bedenk een rekenvraag over vangen-merken-terugvangen over een soort naar keuze. Maak er een leuk verhaaltje van. (Antwoord berekenen en voor jezelf houden)

DOEL

Je kunt in een gegeven situatie beargumenteren hoe verschillende factoren bijdragen aan populatiegroei (of afname)

BALANS

populatiegroei = (geboorte-sterfte) + (immigratie - emigratie)

i= in

e=exit

hoe zijn deze begrippen van toepassing op het vorige filmpje?

Geboortecijfer

populatiegrootte

voedselbeschikbaarheid

soort

Sterftecijfer

biotisch

predatie

ziekte

voedseltekort

abiotisch

droogte

hitte/kou

DOEL

Je kunt veel voorkomende patronen in populatiedynamiek in een gegeven context herkennen en verklaren (lotka-volterra, S-curve, J-curve)

fasen

1. Exponentiele groei (J-curve)
2. Stabilisatie (S-curve)
3. biologisch evenwicht

"verspreid zich in een rap tempo"

Exponentiele groei

Geen beperkende factoren

Vaak verrassend

Geeft J-curve

bv:

Epidemie (ebola, corona, SARS)

Invasieve exoten

Stabilisatie

Beperkende factoren gaan een rol spelen (Welke?)

Groei stopt als draagkracht is bereikt

Beperkende factoren

• Broedplekken verwijderen
• Inzet natuurlijke vijanden
• Voedel afschermen (gaas)
• Gif
  

J-curve, S-curve en dan

biologisch evenwicht

fasen

1. Exponentiele groei (J-curve)
2. Stabilisatie (S-curve)
3. biologisch evenwicht

In welke fase zit de menselijke populatie?

Huiswerk

Maken oefen opgaven 23.4 en toetsvragen 23.5

Lezen 23.8