Grote Vragen, reeks 3, sessie 2

• Nederlands
• WO
• Studiejaar 4

Grote Vragen van het Nederlands, reeks 3

Sessie 2: schrijven voor leerlingen met leesachterstanden in het VO

Inleiding: Daniel Janssen en Tessa van de Warenburg

Door Els Stronks, Wendela de Raat en Bram Scharpach
Universiteit Utrecht

16 maart 2021

Hoe kun je de kennis uit de inleiding van Daniël Janssen integreren in je eigen onderwijs of hoe doe je dit al?

Hoe kun je de kennis over de Nederlandse schrijfcultuur integreren in je eigen onderwijs of hoe doe je dit al?

Korte schrijfoefening: de ervaring van schrijven, wat brengt het jou als lezer? 

Lees de regels voor een goed excuus hieronder. Schrijf in twee zinnen een excuus dat aan zoveel mogelijk van deze regels voldoet. 

Reden voor je excuus:  je bent een belangrijke afspraak vergeten.

1. We willen dat de schuldige iets zegt zoals 'sorry' of 'neem me niet kwalijk'.

2. We willen in de toon van het sorry spijt en berouw horen.

3. We willen een bekentenis, een letterlijke, niet afgezwakte bekentenis.

4. We eisen herstel.

5. We willen horen wat de reden was van het foute gedrag, een interne reden.

6. We willen dat beterschap wordt beloofd.

7. De schuldige moet de berisping lijdzaam ondergaan.

Wat is het effect van deze oefening? Deel ervaringen!

Pauze

Hoe kan schrijfonderwijs het lezen stimuleren?

1. We willen dat de schuldige iets zegt zoals 'sorry' of 'neem me niet kwalijk'.

2. We willen in de toon van het sorry spijt en berouw horen.

3. We willen een bekentenis, een letterlijke, niet afgezwakte bekentenis.

4. We eisen herstel.

5. We willen horen wat de reden was van het foute gedrag, een interne reden.

6. We willen dat beterschap wordt beloofd.

7. De schuldige moet de berisping lijdzaam ondergaan.

Ook zakelijk schrijven is een vorm van zelfexpressie

Bij schrijven zijn heel veel registers aan de orde van iemands talig vermogen, maar.. Daarnaast speelt ook iemands persoonlijkheid een rol.

 

Onze overtuiging is daarom: ook zakelijk schrijven is een vorm van zelfexpressie. Dat is wat wij creatiever schrijfonderwijs noemen.

Schrijven is..

•  kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming;
•  werken aan vakmanschap;
• leren expressie te geven aan gevoelens;
• leren je tot anderen te verhouden.

De 'view' van de leerling

Veel aandacht gaat in het schrijfonderwijs naar beoordeling of naar peerreview, veel minder aandacht gaat naar de 'view' van de leerling.

• Lukt het de leerling om haar of zijn kijk op de wereld om te zetten in taal?
• Lukt het de leerling om te reflecteren op de manier waarop die kijk op de wereld zo goed mogelijk wordt overgebracht?

Hoe ga je in de klas om met de kwetsbaarheid van het schrijverschap?

 

Creëer een werkklimaat waarin aandacht en respect voor het schrijfproduct is.

Maak de leerling eigenaar van het schrijfproduct

• Aansluiten bij actualiteit.
• Korte schrijfopdrachten.
• Beginnen zonder voorbeeld, maar gaandeweg wel voorbeelden als benchmark gebruiken.
• Geen mening ventileren over inhoud van het schrijfproduct.
• Ander soort beoordeling (aandacht in plaats van cijfer).

Zelf aan de slag 

Hoe kunnen we bestaande leesopdrachten ombouwen naar lees- en schrijfopdrachten?

Korte schrijfoefening

• Lees de tekst en geef in twee zinnen antwoord op de volgende vraag: hoe zou je erop reageren als een leerling je deze tekst voorlegde?