H1.3 les 6 Zuivere stoffen en mengels

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H1 Stoffen en materialen

Les 6 

Zuivere stoffen en mengsels

NOVA 3H H1.3 Zuivere stoffen en mengsels

Leg klaar:

huiswerk stencil

schrift + pen

(géén laptop)

Deze les

- huiswerk: antwoorden van het stencil nakijken

- uitleg nieuwe stof: de aantekeningen laten zien wat belangrijk is om te leren voor de toets

- eigen werk

Pak het stencil met huiswerk

en je schrift + pen

huiswerk: kijk je antwoorden na

huiswerk: kijk je antwoorden na

huiswerk: kijk je antwoorden na

fout in opgave!

Leerdoelen: je kunt...

• met het deeltjesmodel uitleggen wat het verschil is tussen een zuivere stof en een mengsel
• met het deeltjesmodel uitleggen wat het verschil is tussen een homogeen en een heterogeen mengsel
• uit de temperatuurverandering tijdens fase-overgang afleiden of een stof zuiver is of een mengsel (kookpunt/kooktraject, stolpunt/stoltraject)
• drie typen mengsels benoemen, voorbeelden geven

Zuivere stof

Mengsel

macroniveau:

één stof

Maak 2 kolommen in je schrift en neem over

macroniveau:

microniveau:

microniveau:

Zuivere stof

Mengsel

macroniveau:

één stof

microniveau:

één soort deeltjes,

alle deeltjes zijn hetzelfde

Maak 2 kolommen in je schrift en neem over

Zuivere stof

Mengsel

macroniveau:

één stof

microniveau:

één soort deeltjes,

alle deeltjes zijn hetzelfde

macroniveau:

meerdere stoffen door elkaar

Maak 2 kolommen in je schrift en neem over

Zuivere stof

Mengsel

macroniveau:

één stof

microniveau:

één soort deeltjes,

alle deeltjes zijn hetzelfde

macroniveau:

meerdere stoffen door elkaar

microniveau:

meerdere soorten deeltjes door elkaar,

de deeltjes zijn verschillend

Maak 2 kolommen in je schrift en neem over

de meeste stoffen in het dagelijks leven zijn mengsels

homogeen mengsel

heterogeen mengsel

microniveau: moleculen van beide stoffen zijn helemaal gemengd

microniveau: 

macroniveau

macroniveau

Maak 2 kolommen in je schrift en neem over

homogeen mengsel

heterogeen mengsel

microniveau: moleculen van beide stoffen zijn helemaal gemengd

microniveau: 

macroniveau

bijvoorbeeld wijn:

water en alcohol zijn volledig gemengd

macroniveau

homogeen mengsel

heterogeen mengsel

microniveau: moleculen van beide stoffen zijn helemaal gemengd

microniveau: groepjes moleculen van de ene stof zitten tussen moleculen van de andere stof

macroniveau

bijvoorbeeld wijn:

water en alcohol zijn volledig gemengd

macroniveau

homogeen mengsel

heterogeen mengsel

microniveau: moleculen van beide stoffen zijn helemaal gemengd

microniveau: groepjes moleculen van de ene stof zitten tussen moleculen van de andere stof

macroniveau

bijvoorbeeld wijn:

water en alcohol zijn volledig gemengd

macroniveau

bijvoorbeeld modder:

je kunt aanwijzen waar het zand in het water zit

Scheiden (H1.4)

macro:

Mengsels kun je scheiden in de afzonderlijke stoffen. 

micro: 

Je gaat de moleculen sorteren.

ZUIVERE STOF

MENGSEL

kristalsuiker

zonnebloemolie

maiszetmeel

kraanwater

spa blauw

parfum

melk

tandpasta

sportdrank

lucht

Met wat voor soort proef kun je onderzoeken of een stof een zuivere stof is of een mengsel?

Zuivere stof

-> tijdens de fase-overgang blijft de temperatuur constant

= smeltpunt, stolpunt of kookpunt

NOTEER

Bij een zuivere stof heb je een smeltpunt en
een kookpunt

 --> tijdens de faseovergang blijft de temperatuur constant!

Een zuivere stof wordt rustig verwarmd.

Mengsel

Stoltraject

Mengsel

-> tijdens de fase-overgang is de temperatuur niet constant

= smelttraject, 
stoltraject of kooktraject

NOTEER

Bij een mengsel hebt je
 een smelttraject en
 een kooktraject.  

--> tijdens de faseovergang stijgt de temperatuur!

Een mengsel wordt rustig verwarmd.

Dit komt omdat de moleculen verschillende aantrekkingskrachten hebben.

Bekijk de grafiek hier naast goed. Wat is het stolpunt van deze stof?

1. 400 graden
2. 250 graden
3. 100 graden
4. Kun je niet zeggen

extra uitleg

Op de volgende dia vind je in de gedeelde les een filmpje waarin de grafieken van een smeltpunt/kookpunt en een smelttraject/kooktraject nog eens worden uitgelegd.
--> dit filmpje kun je zelf bekijken als je de Lesson-Up-les zelf terugkijkt.

0

Soorten mengsels

Op de volgende dia's krijg je uitleg over drie verschillende soorten mengsels.

Maak een tabel 

in je schrift 

en vul in:

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel
1		- -
2		-
3		-

Soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel
1	oplossing	- vaste stof + vloeistof	helder
2
3

ook dit is een oplossing

- helder

- vloeistof + vloeistof

Soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel
1	oplossing	- vaste stof + vloeistof - vloeistof + vloeistof	helder
2
3

Vaste stof in een vloeistof

2. SUSPENSIE

= troebel

Soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel
1	oplossing	vaste stof + vloeistof vloeistof + vloeistof	helder
2	suspensie	vaste stof + vloeistof	troebel
3

3. Emulsie

= troebel (als je ze mengt)

Soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel
1	oplossing	vaste stof + vloeistof vloeistof + vloeistof	helder
2	suspensie	vaste stof + vloeistof	troebel
3	emulsie	vloeistof + vloeistof	troebel

ontmengen

emulsie

emulgator

EXTRA

Op de volgende dia's wordt uitgelegd 

• wat een emulgator is 
• wat het verschil is tussen mengen en een chemische reactie

(zie gedeelde les)

uitleg op microniveau

Bij een fase-overgang van een zuivere stof verandert de afstand en de beweging (snelheid) van de moleculen

Bij mengen van twee zuivere stoffen bewegen twee soorten moleculen door elkaar heen 

Bij een chemische reactie verdwijnen de moleculen van de beginstoffen en ontstaan nieuwe moleculen die er eerst nog niet waren (hier komen we later nog op terug).

Op de volgende dia zie je dit met molecuultekeningen weergegeven. 

fase overgang

chemische reactie

mengsel

leerdoelencheck

Heb je de uitleg vandaag begrepen?

Pak nu je laptop

Een oplossing is altijd

1. Kleurloos
2. Troebel
3. Helder
4. Wit

Een suspensie is een

1. Mengsel van twee vloeistoffen
2. Mengsel van twee vaste stoffen
3. Mengsel van een vloeistof en een vaste stof
4. Een zuivere stof

In welke reageerbuis zit een emulsie?

1. Reageerbuis 1
2. Reageerbuis 2
3. Reageerbuis 3

Homogeen mengsel

Heterogeen mengsel

Emulsie

Oplossing

Rook

Legering

Suspensie

Vaste stoffen mengsel

Nevel

Gas mengsel

Eigen werk

• Leren H1.3 (tabel 1, figuur 1, blauwe woorden + aantekeningen)
  --> de mengsels die we niet besproken hebben mag je overslaan!
• Maken H1.3 opgave 1, 4, 6, 7 (online)