Voeding bij ziekte

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Voeding 

&

ziekte

Inhoud

'Gezonde' voeding

Voedingsstoffen

Voeding in zorginstellingen

Waarom heeft voeding een belangrijke rol bij ziekte?

Wat is gezonde voeding

De nieuwe schijf van 5

De oude

Richtlijnen Goede Voeding

Houd de volgende adviezen dagelijks aan:

• Minimaal 200-250 gram groente en minimaal twee porties fruit;
• Een handje ongezouten noten;
• Zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten;
• Minimaal 1,5-2 liter vocht zoals kraanwater, thee en koffie;
• Vooral volkoren producten zoals volkorenbrood, volkorenpasta en -couscous, zilvervliesrijst;
• Minder vlees en meer plantaardige producten. Varieer met vis, peulvruchten, noten, eieren en vegetarische producten;
• Minimaal 3 porties zuivel. Bij voorkeur karnemelk of yoghurt, omdat deze gefermenteerde zuivel ook een gunstig effect heeft op de darmbacteriën. Eventueel 30-plus kaas. Liefst magere of halfvolle producten.

Welk ziektes
kennen jullie gerelateerd
aan voeding?

ZIEKTES GERELATEERD AAN VOEDING

Botontkalking

COPD en andere longaandoeningen

COVID

Diabetes

Eetstoornissen, zoals anorexia, boulimia, binge-eating, AFRID

Groeiachterstand bij kinderen en kindervoeding

Hart- en vaatziekten, zoals hoog cholesterol, hoge bloeddruk

Hormonale klachten, zoals PCOS

Kanker

Kauw- en slikproblemen

Maag-, Lever- en darmziekten, zoals brandend maagzuur, leververvetting, levercirrose, hepatitis, prikkelbare darmsyndroom, diarree, obstipatie, ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, coeliakie

ZIEKTES GERELATEERD AAN VOEDING

Maagverkleining (bariatrie)

Nierproblemen

Onbedoeld gewichtsverlies

Ondervoeding

Overgewicht en obesitas

Reumatische aandoeningen, zoals jicht, artrose

Spierziekten, zoals ALS, sarcopenie

Sportvoeding

Voedingszorg voor en na operatie

Voedselallergie en voedselintolerantie, zoals notenallergie, lactose intolerantie

Ziekte van Parkinson

Zwangerschapsdiabetes

Wist je dat.....

Uit onderzoek naar de ziekte van Parkinson blijkt namelijk iets bijzonders: de afwijkingen in de darmen zijn er al vóórdat de afwijkingen in de hersenen er zijn. Het lijkt erop dat de darmen een hoofdrol spelen bij het ontstaan van parkinson en misschien ook bij andere hersenaandoeningen.

Als het gaat om depressie kan goede voeding helpen bij het voorkomen of verminderen van klachten. Het gaat dan om voeding met een lage inflammatoire index (voeding die weinig bijdraagt aan de ontstekingswaarden in het lichaam), lage glycemische index (voedsel dat leidt tot een meer geleidelijke stijging van de bloedsuikerspiegel), groenten en fruit en omega-3 vetzuren. Er  iszelfs voldoende bewijs om omega-3 vetzuren als behandeloptie toe te voegen aan reguliere medicatie voor depressieve stoornissen bij volwassenen.

Wist je dat...

Vetzuursuppletie kan bovendien ook bij kinderen bijdragen aan het verminderen van ADHD-symptomen. Net als magnesiumsuppletie en een gezond voedingspatroon in het algemeen. Opvallend: de auteurs vonden geen bewijs voor het vaak veronderstelde verband tussen suikerinname en ADHD-symptomen in de kindertijd. Wel lijkt foliumzuur en multivitaminegebruik tijdens de zwangerschap de kans op autisme spectrumstoornis te verlagen.

Ondanks de vaak matige bewijsvoering van veel studies komt het rapport dus toch met een aantal concrete voedingsadviezen. Maar in de zorgrichtlijnen en zorgstandaarden voor de ggz is daar nog maar weinig van terug te vinden, constateert het rapport. Ook zorgverleners blijken geen specifieke voedingsadviezen in hun behandeling op te nemen. Hun adviezen betreffen vooral leefstijl- en algemene regels voor gezonde voeding.

Welk voeding ken je die ontstekkingsremmend is?

Wat bevatten deze voedingsmiddelen veel van?

Antioxidanten

Antioxidanten beschermen weefsels en het DNA in cellen tegen vrije radicalen. 

→agressieve stoffen die schade kunnen veroorzaken aan cellen en weefsels (oxidatieve stress).

→ontstaat wanneer er te veel vrije radicalen aanwezig zijn .

Na lange tijd mogelijk hart- en vaatziekten, kanker en schade aan het zenuwstelsel 

 Spelen een rol bij verouderingsprocessen. 

Antioxidanten maken vrije radicalen onschadelijk

Voeding (fruit en groenten) heeft de juiste voedingsstoffen  om oxidatieve schade te voorkomen. 

- Mineralen zoals selenium, ijzer, koper en zink zijn onderdeel van antioxidatieve enzymen. 

-  Vitamine C, vitamine E, carotenoïden en polyfenolen 

Soms hebben vrije radicalen juist een gunstig effect. Immuuncellen gebruiken de vrije radicalen om ongewenste bacteriën te doden of om beschadigde eiwitten in de spieren op te ruimen na het sporten

 

Welk voedingsstoffen
ken je?

Macronutriënten

Vetten

Eiwitten

Koolhydraten

Leveren energie op

Micronutriënten

Vitamines

Mineralen

Spoorelementen

Nodig voor het vrijmaken van de energie uit de aminozuren

Wat heb je per dag nodig?

De volgende dagelijkse referentie-innames zijn vastgelegd voor volwassenen.

Energie: 8400 kJ/2000 kcal

Totale vetten: 70 gram

Verzadigde vetzuren: 20 gram

Koolhydraten: 260 gram

Suikers: 90 gram

Eiwitten: 50 gram

Zout: 6 gram

Behoefte van macronutriënten

Bronnen van mineralen

Bronnen van vetten

nos.nl

Hamburger na 10 jaar in een vitrine

Wat is jouw ervaring van voeding in zorginstellingen?

Cijfers

Wereldwijd hebben meer dan 2 miljard mensen overgewicht of obesitas, onder andere door een ongezond voedingspatroon. Hierdoor lopen zij meer risico op het ontwikkelen van ziekten gerelateerd aan overgewicht, zoals suikerziekte, bloeddruk, hart- en vaatziekten, bepaalde soorten kanker en neurodegeneratieve ziekten. Tegelijkertijd komt ondervoeding ook steeds vaker voor door de mondiale vergrijzing

60% van de 10,9 miljoen sterfgevallen van kinderen onder de 5 jaar te maken heeft met ondervoeding. 

Ziektelast

Ziektelast

Is de hoeveelheid gezondheidsverlies in een populatie die veroorzaakt wordt door ziekten.

 Ziektelast bestaat uit twee delen: jaren verloren door vroegtijdige sterfte en jaren geleefd met een ziekte.

 Ziektelast wordt uitgedrukt in DALY (Disability-Adjusted Life-Years). Overgewicht draagt voor 5,2% bij aan de ziektelast en een hoog cholesterolgehalte voor 1,6%. Te veel zout (1,9%), te weinig fruit (1,8%), te weinig vis (1,5%) , te weinig groente (0,5%) en te veel verzadigd vet (0,3%) dragen eveneens bij aan de ziektelast.

Zorgkosten

Mensen die ongezond leven gebruiken meer zorg en maken hogere zorgkosten. Overgewicht zorgt voor ruim 50% van de zorgkosten van diabetes. Ook zorgt overgewicht voor een aanzienlijk deel van de zorgkosten van hartinfarct (15%) en hartfalen (12%) en atrose van heup (14%) en knie (29%). 

Bron: voedingscentrum

Onderzoek naar darmbacteriën

Die bacteriën zijn belangrijk: ze verteren vezels, bouwen aminozuren, vitamines en korte-keten vetzuren (die belangrijk zijn voor het darmslijmvlies) en trainen ons immuunsysteem. Het microbioom speelt een grote rol bij de bescherming tegen infecties van buitenaf. De samenstelling van het microbioom is bij iedereen anders en kan veranderen, bijvoorbeeld door medicijnen, maar ook door wat je eet.

De samenstelling en hoeveelheid bacteriën in de darmen hebben een directe invloed op ontstekingen in de darmen: een gezond microbioom kan ontstekingen remmen, een minder gezond microbioom kan ontstekingen juist laten opvlammen. Uit eerder onderzoek bleek al dat er een relatie is tussen het microbioom en ontstekingsziektes zoals diabetes, artritis en hart- en vaataandoeningen

Welk dilemma's kom je
in de zorg tegen
tav voeding