Diabetes verkort

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Inhoud les

- Leervragen

- Voorkennis testen

- Wat is diabetes/types

- Gevolgen diabetes/behandeling

Wat is de officiële benaming voor suikerziekte?

1. Diabetes Type 1
2. Diabetes Type 2
3. Diabetes Naxon
4. Diabetes Mellitus

Wat is ouderdomsdiabetes?

1. Diabetes type 1
2. Diabetes type 2

Welk type diabetes is compleet insulineafhankelijk?

1. Type 1
2. Type 2

Anatomie van het lichaam

Alvleesklier:

- ligt links achter/onder de maag

- 2 hoofdfuncties:

1. maakt insuline aan

2. helpt bij de spijsvertering

- geeft insuline af aan het bloed

- eilandjes van Langerhans

(daar wordt de insuline gemaakt)

Pancreas 

Insuline slaat op

Glucagon maakt vrij

Waar wordt glucose opgeslagen wanneer je dit tijdelijk niet nodig hebt?

1. alvleesklier
2. lever
3. alvleesklier en lever

Wat is diabetes?

Diabetes is een chronische stofwisselingsziekte waarbij je alvleesklier onvoldoende of geen insuline aanmaakt.

Normaalwaarden glucose? Tussen 4 en 8 mmol/l

Hoe krijg je diabetes?

Ruim 800.000 mensen hebben diabetes!

9 op de 10 heeft type 2.

Ongezonde leefstijl / Verminderde lichaamsbeweging

Overgewicht

Overbelasting door bv Stress en/of zwangerschap

Erfelijkheid/ aanleg (Auto-immuniteit)

Infectie

Type 1

Eilandjes van Langerhans produceren geen insuline

Vaak bij jonge mensen

Vaak acuut begin

Hoge kans op sterke ketoaccidose

Vaak erg onstabiel

Insuline is afwezig

Insuline afhankelijke diabetes, eilandjes van Langerhans produceren geen insuline

Vaak bij jonge mensen

Vaak acuut begin

Hoge kans op sterke ketoaccidose

Vaak erg onstabiel

- 1 op de 10 mensen heeft type 1

- Lichaam (alvleesklier) maakt helemaal zelf geen insuline meer aan.

- Afweersysteem vernielt cellen die insuline aanmaken

Type 2

Meestal maakt lichaam nog wel insuline aan, maar niet genoeg of het werkt niet meer voldoende

Er wordt dan onvoldoende glucose uit het bloed gehaald

Bloeddruk is ook vaak ontregeld.

Meestal behandeld met medicatie, voeding en beweging.

Vroeger noemde men dit ouderdomssuiker.

Insuline is afwezig

Insuline afhankelijke diabetes, eilandjes van Langerhans produceren geen insuline

Vaak bij jonge mensen

Vaak acuut begin

Hoge kans op sterke ketoaccidose

Vaak erg onstabiel

- Ouderdomsdiabetes in de volksmond

- 9 op de 10 mensen

- Lichaam (alvleesklier) maakt gedeeltelijk geen insuline meer aan.

- Teveel suiker in het bloed.

- Meestal is alleen medicatie voldoende, soms insuline spuiten noodzakelijk.

Overigen

Insuline is afwezig

Insuline afhankelijke diabetes, eilandjes van Langerhans produceren geen insuline

Vaak bij jonge mensen

Vaak acuut begin

Hoge kans op sterke ketoaccidose

Vaak erg onstabiel

- Ouderdomsdiabetes in de volksmond

- 9 op de 10 mensen

- Lichaam (alvleesklier) maakt gedeeltelijk geen insuline meer aan.

- Teveel suiker in het bloed.

- Meestal is alleen medicatie voldoende, soms insuline spuiten noodzakelijk.

Diagnostiek

• Nuchtere bloedsuiker prikken ( 8 uur geen intake)
  - 2x hoger dan 7 of 1x hoger dan 11
• Gebonden suiker aan het bloed (HbAic)
  - Bloed wordt elke 2 a 3 maanden vervangen
• Glucose in urine meten

Hyperglycemie

Hypoglykemie

Glucosewaardes

Wat waren normaalwaardes?

Glucosewaardes

Hypo-unawareness

• 20-25% van de mensen met diabetes type 1
•  De kans op een ernstige hypo is zes keer groter

Oorzaken/risico's:

• Impaired awareness
• recente hypo
• bijnier werkt minder goed (Addison)
• gebruik bètablokkers
• verminderde reactie van glucagon
• stress

De hersenen van mensen die hypo’s minder goed voelen aankomen, dus met ‘impaired awareness’, hebben zichzelf aangeleerd om langer dan normaal goed te blijven werken. Ook als ze eigenlijk te weinig glucose aangevoerd krijgen.

Behandeling Hypoglycaemie

Controleer bij sterk afwijkende waarden en/of twijfel! 

Er kan veel fout gaan bij een bloedglucose bepaling:

• Is het teststripje niet over de datum?
• Is het bloedsuikerapparaat geijkt?
• Zijn de handen gewassen voordat er bloedsuiker geprikt is?

Behandeling Hypoglycaemie

BLOEDSUIKERWAARDE <4.0 mmol/l én cliënt is aanspreekbaar, kan slikken (of heeft een sonde):

• geef  dextro's of
• geef limonade te drinken 
• daarna een belegde boterham/pap
  
• controleer na 1 uur bloedsuiker of eerder als cliënt buiten bewustzijn raakt. 
• Als bloedsuiker weer <4.0: stap nog eenmaal doorlopen. 
• Indien bloedsuiker dan nog <4.0 blijft: overleg arts
  

Behandeling Hypoglycaemie

BLOEDSUIKERWAARDE <4.0 mmol/l én cliënt is NIET aanspreekbaar of kan niet slikken én heeft geen maagsonde:

• spuit 1 ampul van 1 mg glucagon subcutaan in de bil/buik/bovenarm/dij.
• overleg met arts
  
• als cliënt weer bij bewustzijn is handelen volgens vorige slide

Hyper

Bloedsuiker vanaf 10

- veel urineren

- veel dorst hebben en houden

- vermoeid zijn

- plotselinge humeurigheid, snel boos worden

- misselijk zijn of overgeven

- alles voelt vervelend

Behandeling hyperglycaemie

Het lichaam wil zelf het teveel aan suiker in het bloed kwijtraken, door veel plassen. Veel blijven drinken (maar niets zoets!) helpt daarbij. ​
Beweging is goed, dan verbranden de spieren bloedsuiker. Als je insuline gebruikt, dan moet je meestal extra insuline bijspuiten.​ 

LET OP: Bij Bls >20 mmol/l is er sprake van een DKA, je kan flauwvallen of zelfs in coma raken. Bij een heel ernstige hyper heb je een diepe ademhaling en je adem kan naar aceton ruiken (Kussmaul). 

DKA

Diabetische Ketoacidose is een acute, extreme hyperglycaemie >20Mmol/L

• acute ontregeling BLS
• met daarbij verzuring van het bloed. 

Oorzaak: 

• Te weinig insuline om glucose in je bloed te gebruiken als brandstof
• Het lichaam gaat dan andere energiebronnen aanspreken. 
• Dit zijn vetten die zijn opgeslagen in je lichaam.

De afvalstoffen die daarbij vrijkomen verzuren je lichaam in snel tempo

Behandeling

Bij overgewicht: afvallen

Lichamelijke beweging

Dieet

Tabletten

Insuline + tabletten

Insuline

Lange termijncomplicaties DM

• Diabetische nefropathie
• Aantasting nieren
  
• Diabetische retinopathie
  
• Aantasting van netvlies
  
• Diabetische neuropathie
  
• Aantasting zenuwen
  
• Diabetische angiopathie
  
• Aantasting bloedvaten
  
• Diabetische voet
  

art- en vaatziekten. Daarom is het belangrijk de diabetes zo goed mogelijk onder controle te houden.

Nierfalen als gevolg van diabetes wordt diabetische nefropathie genoemd. Het verhoogde glucosegehalte

in het bloed tast bloedvaten aan, waaronder ook kleine bloedvaten in de nieren.

Aantasting van het netvlies (Retinopathie)

Aantasting van zenuwen (Neuropathie)

Aantasting van de kleine (micro-) en grote (macro-) bloedvaten (Angiopathie)