2.1 Duitsland: van de Eerste naar de Tweede Wereldoorlog (C hh)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Historisch Context: Duitsland in Europa (1918-1991)

2.1 Duitsland: van de Eerste naar de Tweede Wereldoorlog 

Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918 - 1945) = leidende vraag (lesdoel vandaag)

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom Duitsland in de periode 1918-1920 te maken kreeg met politieke chaos en je kunt die chaos beschrijven.  

DENKEN - DELEN - UITWISSELEN 

2. Je kunt territoriale, militaire en financiële bepalingen uit het Verdrag van Versailles noemen en je kunt uitleggen hoe de meeste Duitsers hierover dachten.

Leerdoelen

Je kunt beschrijven waarom Duitsland in 1918-1923 met een ernstige economische crisis te maken kreeg. 

Je kunt het Dawesplan uitleggen en effect benoemen op Duitse economie.   DENKEN - DELEN - UITWISSELEN

opdracht 4 blz. 256

Je kunt uitleggen waarom de Economische Wereldcrisis in Duitsland voor politieke onstabiliteit zorgde. 

Leerdoelen VANDAAG

Je kunt de kenmerken van het fascisme benoemen en uitleggen waarin de NSDAP nog verschilde;

vraag 6

Je kunt de populariteit van de NSDAP verklaren en uitleggen hoe Hitler in 1933 volledig aan de macht kwam;

En je weet hoe Hitler Duitsland klaar maakte voor de volgende oorlog

Fascisme (ideologie Mussolini)

Kenmerken fascisme:

• groep i.p.v. individu (massabijeenkomsten)
• Extreem-nationalistisch
• Militaristisch; verheerlijking geweld
• Antidemocratisch
• Eén leiderprincipe

Theorie

Het partijprogramma van de nationaalsocialisten (nazi's) benadrukte vooral waar men 'tegen' was: tegen het kapitalisme - tegen het communisme - tegen het liberalisme - tegen het Verdrag van Versailles - tegen de joden (antisemitisme). Rassenleer was erg belangrijk.

Nationaalsocialisten: fascistische ideologie met racisme

Antisemitisme: jodenhaat

Rassenleer: theorie dat veronderstelt dat er superieure en minderwaardige rassen zijn

SA (sturmabteilung)

SA (sturmabteilung): het partijleger. 

Burgers werden geïntimideerd (bang gemaakt) door de SA, die joden, socialisten en communisten in elkaar sloegen, om "de orde te herstellen."

Deze  paramilitairen hielpen Hitler in 1923 bij zijn staatsgreep in München (blz. 250)

Theorie

Met paramilitair (=) machtsvertoon pleegde Hitler met de SA in november 1923 een mislukte staatsgreep. Hij had genoeg mensen overtuigd van het falen van de Weimar regering dat vele mensen zich achter hem schaarden. 

In Munchen mislukte echter de staatsgreep. Hitler raakte gewond en beland in de gevangenis. Hier schreef hij het beroemde boek 'Mein Kampf' waarin hij zijn bedoelingen voor een Groot Duits Rijk kenbaar maakte. 

Theorie

Na de mislukte staatsgreep en de tijd in de gevangenis veranderde Hitler en de NSDAP zijn tactiek: van een staatsgreep plegen naar mee doen met de parlementaire democratie! 

Door de economische crisis werd Hitler en de NSDAP in de kaart gespeeld en stemden veel mensen op Hitler omdat hij verandering en verbetering beloofde. 

Theorie

In 1930 werd de NSDAP een massaorganisatie (=). Behalve de crisis, waar de regering dus geen oplossing voor had, groeide de aanhang van de NSDAP door de manier waarop ze campagne voerde. 

Propaganda

• Persoonsverheerlijking Hitler
  
  

• Indoctrinatie: (Ministerie van Propaganda, massabijeenkomsten, Hitlerjugend)

• Terreur: geheime politie, tegenstanders werden uitgeschakeld, Jodenvervolgingen --> concentratiekampen)

• Massapsychologie & propaganda

Theorie

De NSDAP maakte handig gebruik van propaganda. 

Hij maakte gebruik van:

• radio/tv
• massabijeenkomsten
• opzwepende muziek
• vlaggen/vaandels en symboliek
• ingestudeerde toespraken

Theorie

Bij de verkiezingen van januari 1933 wordt de NSDAP de grootste partij en omdat andere partijen niet een meerderheid konden vormen wordt Hitler de Rijkskanselier. 

Hitler wordt Rijkskanselier op 30 januari 1933. Zijn eerste politieke daad was het uitschrijven van nieuwe verkiezingen. Hij wilde namelijk een meerderheid in de Rijksdag.  Bron  13 blz. 250 

Theorie

Er kwamen nieuwe verkiezingen in maart 1933. Hitler wilde zoals gezegd proberen om meer dan de helft van de Rijksdag te krijgen. In totaal had de Rijksdag 647 zetels dus had Hitler genoeg aan hoe veel zetels .. ? 

Een week voor de verkiezingen gebeurde er echter iets heel belangrijks! Wie denkt te weten wat hier gebeurde? 

Theorie

Door de Rijksdagbrand en de arrestatie van een Nederlandse communist kon Hitler de communisten hiervan de schuld geven. 

opdr. 7 blz. 256

Er kwam een noodwet die Hitler voorzag in 'alles te mogen doen om meer onrust te voorkomen' waarop hij duizenden communisten liet arresteren en 81 communistische zetels verbood. Ze hadden er nu dus nog (647-81=566) 283 nodig. 

Theorie

Bij de nieuwe verkiezingen kreeg de NSDAP 288 stemmen. Niet de verwachtte 'grandioze' overwinning die werd beloofd de partij had meer dan de helft van de zetels in de Rijksdag! 

23 maart 1933 neemt het nieuw gekozen parlement de machtigingswet aan en wordt Duitsland een totalitaire staat.

opdracht 8

Leerdoelen nabespreken

Je kunt de kenmerken van het fascisme benoemen en uitleggen waarin de NSDAP nog verschilde;

Je kunt de populariteit van de NSDAP verklaren en uitleggen hoe Hitler in 1933 volledig aan de macht kwam;

Kijkvragen: Duitsland onder Hitler

Wat wordt bedoeld met nazificering /gelijkschakeling?

Schrijf hier zo veel mogelijk voorbeelden van op.

schooltv.nl

Dachau (1933)

Tegenstanders worden te werk gesteld in onder andere Dachau, het eerste concentratiekamp in Duitsland in maart 1933. 

De kampen zijn bedoeld voor de duizenden mensen die sinds Hitlers machtsovername zijn gearresteerd door de nazi’s. De gevangenissen zijn overvol. Alleen al in de maand april worden er tienduizenden mensen gearresteerd. Veel slachtoffers zitten zonder aanklacht gevangen. De nazi’s noemen dat “Schutzhaft” (preventieve hechtenis).

De concentratiekampen zijn ook bedoeld als waarschuwing. Ze maken de bevolking duidelijk wat er gebeurt als je je verzet tegen de regering. Verhalen en geruchten over de misstanden in de kampen verspreiden zich al snel.

De gevangenen worden mishandeld, gemarteld en soms zelfs vermoord. Vooral Joodse gevangenen en bekende tegenstanders van het nazi-regime hebben het zwaar.

https://www.annefrank.org/nl/timeline/144/dachau-opgericht-het-eerste-concentratiekamp/

Hitler aan de macht

*Hitler hield zich niet meer aan het verdrag van Versailles

• Stopt de herstelbetalingen
• Vergroot het leger, dienstplicht en begint een herbewapening
• werkverschaffingsprojecten, Autobahnen aanleg
• Vierjarenplan tegen werkloosheid

Hitler bouw Autobahnen

Bouw Volkswagen kever

Lebensraum

in 2de vierjarenplan: 1937- 1941

• Na de aansluiting van de Duitstaligen richt Hitler zich op het verkrijgen van meer Lebensraum.
• Hitler vond dat er genoeg leefruimte (lebensraum) moest zijn voor het Duitse volk. 
• Meer land: voedsel en grondstoffen om te overleven. 
• Hoe? Veroveren van Polen en Rusland.
• Met welk ander agressief land is dit te vergelijken?

Heim ins Reich

1938 Anschluss  (Oostenrijk)

Conferentie van Munchen

Hoogtepunt van welke 

politiek?

Appeasement

bron 18

Molotov-Ribbentroppact

Polen opgedeeld

vraag 12

De eerste maanden

eind 1939 - begin 1940

De phoney war (=nepoorlog) of sitzkrieg (=zittende oorlog)

Eng en Fr zijn in oorlog met Dld, maar er wordt nog niet gevochten.

- Legers worden gemobiliseerd (= klaarmaken voor de oorlog): Ook Nederland

- Joden in Polen geïsoleerd: naar getto's

Historisch Context: Duitsland in Europa (1918-1991)

2.1 Duitsland: van de Eerste naar de Tweede Wereldoorlog (A)

Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918 - 1945) = leidende vraag (lesdoel vandaag)

Opdracht 9 t/m 11